ԽԱՂ
323
ԽԱՄ
՚՝
ԽԱ՚ԼՏ
«
կոշտ, կոպիտ», աոանձին ան֊
գործածական
արմատ, որից կազմ ուած են
խ ա ղ տ ա լ ե զ ո ւ
Սարդ. բ. պետր. ա. էջ 401.
խ ա ղ տ ա լ ո ւ ր
Ոսկ. բ. տիմ. 208 (սխալ
գըր֊
չութեամբ է
խ ա խ տ ա լ ո ւ ր
ճառընտ.) և
խ ա ղ ­
տ ա խ ո ւղ տ
(
կրկնուած)
Պտմ. սահ. 11 (չունի
ՆՀԲ). բոլորն
էլ նշանակում են «թանձրա֊
խօս, կոշտ ու կոպիտ բարբառով
խօսող»։
= Ծագում է Խաղտեաց
ազգի
անունից,
հմմտ.
դ ո ւ ժ
բառի տակ
ասոլածներր։
.
Ուղիղ մեկնեց Ե. եպս. Դոլրեան՝ 1910
թուին (անձնական)։
նոյնը
յետոյ
Ակի֊
նեան և Մատիկեան ՀԱ 1914, 708,
ԽԱՂՏ
«
փշուր փշոլր»^ անստոյգ
նշանա­
կութեամբ նորագիւտ բառ, որ մէկ անգամ
գտնում եմ գործածուած
Աղէքսանղրի կա­
ֆաների
մէջ. «Եւ ջախջախեաց
զոսկերն ի
խաղտ,
զխաբող
մոգին
անարգահատ».
(
տե ս Աղթամ. հրտր. Կոստ. 113)։
ԽԱՂՏԵԼ
«
յօդել, կցել» Հին բռ. որից
խ ա ռ ­
ն ա խ ա ղ տ ե լ
«
իրար
խառնել,
կցկցել» Կոչ.
23 «
Ո՛չ եթէ ըստ ծննդեան և ոչ ըստ խառնա­
խաղտել աստեղաց, որպէս զրաբա նեն ո֊
մանր, կեամք մեք» (տպ.
խ ա ռնա խ աղտ եղ.
կերի ձևով ունի նՀԲ)։
նոյն բառից է և
խ ա ղ –
ա ա խ ա ո ն ք
նորագիւտ բառր, որմէկ անգամ
գտնում եմ գործածուած Եւագր. 40
«
Զգոյշ
լինիցի խորհրդոցն
իբրև նշանակիցէ զի վե­
րայ
հասանելն
նոցա
(
ղիւաց) և թուլու­
թեանցն
Հայիցի և զխաղտախառնսն
(
այլ ձ.
խ ա ղ տ ա ո ա ր ս ն դ
նշանակիցե և
զժամանակ֊
սըն».—ըստ համեմատութեան
Սարգիսեա֊
նի յն. բնագիրն
ունի
ԼէՏ1ՏԱ.Հ՝/.ն*ձ։;,
որ
Տ օ բհօ –
Ը
1
ՇՏ
753
մեկնում է
էքՇՕէՈթ՚ւՇՁէաՈ,
խառնա­
կութիւն, կնճռոտ ութիւն»՝ առնելով
Եւագրից։
ԽԱՂՏԻ
«
խորամանկութիւն».
նորագիւտ
բառ՝ որ մէկ անգամ գտնում են գործածուած
Մագ. թղ. 229 «Յայսպիսի խաղտիս ծպտեալ
և ի ծերպս անձաւին
մուծանէր»։
(
Տե՛ս իմ
Հայ, նոր բառեր հին մտ. Բ, 186)։
ԽԱՃ
կամ
ԽԱԺ
«
անծանօթ
մի բոյս է» Ա ա֊
լաձ,
ունի միայն ՀԲուս.
Տ
984,
ԽԱՃԱՐ
«
վայրի արմաւ, լտ.
թհօ6Ո1ճ Տ
) ՚ 1 –
\՚
ԸՏէՈՏ».
ունի
միայն
ՀԲուս.
§ 355,
բայց
յայտնի չէ թէ հի՞ն բառ է, թէ նոր գաւառա֊
կան։
՛
ԽԱՄ
«
անփորձ, անվարժ» Ոսկ. եբր. փի֊
լիպ. 396 և մ. գ. էշ 54, բ. տիմ. էշ 193.
Ուխա. բ. 106. «կեղծ,
շինծու
(
ակունք)»
Կոստ. երզն. 82. Վրղն. Տօն ակ, որից
խա ­
մ ա ն ա լ
Ոսկ. փիլ. 436.
խ ա մ ո ւ թ ի ւ ն
«
անվար֊
ժ ութիւն» Ոսկ. փիլիպ. Պիտ. Երզն. քեր.
ի
խ ա մ ա ց
«
յան գէտ ս, չգիտենալով»
Կիւրղ. ծն
(
որովհետև
խօսքը գինու համար է, ուստի և
ՆՀԲ մեկնում է «դեռ չհասած, դեռ չեփուած»,
իսկ Թոռնեան, Հատընտիր
1891,
էջ 316 և
Տաշեան, Ուսումն դաս. հայերէնի
614
դնում
են վերի ձևով, ունինք նաև պրս.
ՃՅՈ1
«
մի տեսակ գինի», բայց մեր բառի
մակբա֊
յաձև գործածութիւնր
ցոյց է տալիս՝ որ սրա
հետ կապ
չունի)։
= Պհլ.
*
ՃՁՄ1
բառից, որթէև չէ գործած֊
ուած, բայց հաստատլում է պրս.
Հ֊––
XՅI^1
«
հում, տհաս, անփորձ» բառով, սրա հետ
նոյն են քրդ.
XՅIՈ,
Ճ
֊
Խ,՝
օսս.
XՕIՈ,
աֆղան.
0171,
Ս
՜
ա,
բելոլճ.
հ Յ ա Յ § ,
սանս.
5
ա Ձ
ևն.
համապատասխան
բնիկ
հայ. ձևն է
հ ո ւ մ
(
տե՛ս
ՒԽւ՜Ո §
463)։
Պարսիկ բառից փո­
խառեալ է թրք.
ՃՅա
«
խակ», որ մտած է
մեր
բոլոր
գաւառականների
մէջ։ — Հիւբշ.
157,
Ուղիղ մեկնեց նախ նՀԲ, յետոյ Ի\ս\-
ՏաճXV
42,
255,
Լ Յ § .
ՕՇՏ
.
ճ ե հ ճ.
13։
*
Խ Ա Մ Ա Լ 0 Ն
կամ
ՀԱՄԱԼՐԻՆ
«
մի տեսակ
բոյս. լտ.
ՇՈՅՈ136160Ո-»
Բժշ. ունի
միայն
Հայբուսակ § 987 և 1610։
==տ
Արար. ՀյՀՀ^Լ֊ձ֊
կամ
^.^ԼօԱ– ^ 9 –
Ո1Ձ
1
^
ԱՈ,
որ ծագում է յն. ՀօւՀԼՕ.ւճԽ\ հո­
մանիշից, (սրա բուն իմաստն է «գետնա­
ռիւծ» և նոյն է
ք ա մ ե լ է ո ն
անասունի
անուան
հետ. այսպէս է կոչուած
բոյսը՝
տերևների
յարափոփոխ
գոչն ի պատճառաւ), տե՛ս
Տւ61Ո–
Տ շ հ ո շ ւ ճ շ ւ – ֊ / *
հաւաքածոյի
մէջ՝ ^2\ԼՒՃ
12,
332,֊
Աճ.
ՀԲ ուս. դնում է
յունարէնից։
*
ԽԱՄԱՀԻ
«
մի տեսակ քար է.
Ո61ՈՅէԱ6,
ռ.
«
թ0 8 0 8 ա < ՚ ե » .
ունի միայն Պատկ.
,
Աբ31՝011©ւ1.
ւ օ ա ա ,
էջ 38։
= Պրս.
Օ * ՛ – ՝ ^ ֊
ՃԱաՅ՜հՅՈ
«
է ազգ ինչ
քարի, կարմիր
որպէս
զկփնաբառիս»։
Fonds A.R.A.M