հ,ս.Ղ
320
ԽԱՂ
ցատկել»։
86
էէ1(±. Ճ Ո Օ Յ
8
սանս.
1«1
«
շարժել»։
Այվա զովսքի, 3աղագս
հընչ֊
ման, էջ 15 նոյն րնդ
ծաղր,
յն.
Հ–),ՕՀ։
Տէրվ,
^ Ա Յ Ո Ո .
28,
նախալ. 112 սանս.
ևհ.31
կամ
տ1
<հ31
«
դեգևիլ,
ճօճիլ,
հրե֊
րալ»,
տ1
<հ31ւէՅ
«
կեցած, մնացած, պա֊
կաս»,
յն.
Օ
/
Օէէյա
«
ցատկել,
պարել»
ձևերի հետ հնխ.
տ1
<3ք
«
դեդևիլ,
շարժիլ,
երթալ, կենալ» արմատից. — այստեղ է
պա տ կան ում նաև
խաղ
«
կեցած
ջուր»։
յ\ա161՜,
Խ ա ֊ ռ
V I
յն.
*
տ).տս#©$
և լիթ.
ՃՃ
\
ՃՏ
«
ճանապարհ»,
յն.
՚/
ձճւ^
«
ար­
շաւակի» բառերի
հետ։
ՇՅՈ
1
Ո
1,
Տէ.
6–
կէհ.
187
յն. ա՚Ա&զա, լտ.
օ Յշհ ւ ո ո ս տ
«
բարձրաձայն
ծիծաղ»։
8
ս
§ § 6 ,
8
©»էք.
19
յն.
Օ
՜
ՀՕԱօա
«
ցատկել, պարել»,
մբդ.
Տ շ հՅ Ր շ
«
ցատկտելը»,
ՏշՒւ6ք26Ո
«
կայ­
թել»
բառերի
հետ։
նոյն,
1
Լ2
32, 41
մերժելով
սրանք՝ դնում
Է յն. Օ.ճ
՝/.0\10.1
«
աչքր
շարժել, սիրտր
թրթռալ», լտ.
Տ Յ Ա Օ
«
ցատկել, կա յառել», սանս.
ՏՅ–
Հճ\\ «հոսիլ», հմմտ. նաև սանս.
Տ ՅքՅ Տ
«
լիճ, ծով»
= խ ա ղ
«
ճահիճ»։
Հիւնք.
խա­
ղաղութիւն
բառից
Է հանում։
ԲՅէ1՜սԷ
)
ՅՈ^
Տ ճ 1, 194
յն.
*
տ>,օս.<*ւ,
լատ.
շօ1օ,
լիթ.
1
<611Ա,
1
<61է1
«
բարձրացնել,
կրել»
ևն։
Ր^ՅքՏէ,
Յու՛շարձան 401, 404 սումեր. զ՚&\
«
հոսիլ, շտապել, գահավիժիր) ևն։
ԳՒՌ.–Ալշ. Ախց. Ասլ. Խրբ. Կր. Հմշ. Մկ.
Մշ. Մրղ. ննխ. Ոզմ. Պլ.
Ջղ.
Ռ. Սեբ. Սլմ.
Սչ. Վն.
խաղ,
Գոր.
Ղրբ.
Տփ.
խաղ, հաղ.
Տիգ.
խ ա ղ ,
Զթ՛
խ°ղ> խ
ո
ղ ,
Հճ.
խօղ,
Ագլ.
Երև. Շմ.
հաղ։
Գալառականներում
խաղ
բա­
ռը նշանակում
Է նաև «երդ»
(
բայց
միայն
աշխարհական
երդ), որի համար աւելի
հնից
ունինք
խաղ
«
երգ» Առաք.պտմ. 64. Էլ ա֊
լելի
հին Է
խաղտետր
(
ուրիշ Է
խազտ ե տ ր)
«
երգարան»
Յիշատ. երդ. ժմ. հմմտ. նաև
խաղ, վերնախաղ
( / ՝ * )
ներքնախաղ (
\\1)
ձայնանիշների
անուններր։—Գւռ.
խաղք
(
Ակն.
Ասլ. Պ լ.
խախգ^)
«
խայտառակ»
ձևի հա­
մար հմմտ. Ոսկիփ, «Խաղք և խայտառակ կա֊
ցուցանէ
զսատանայ
ապաշխարութիւնն».
(
սխալ է Հրել
խախկ, խախք,
ինչպէս
ցոյց
է տալիս և Մաս. աղալ. 1863, 202)։ Նոր
բառեր են
խաղախնդում, խաղահան, խաղա–
մէչ, խաղատեղ, խաղացք, խաղացուածէ՛,
խաղընկեր, խաղլեղ, խաղկլիկ, խաղկտալ,
խաղոց, խաղքոել, խաղքութիւն, խաղալացալ,
խադալացաւօտ, խաղքոին,
խաղտուն
ևն;
ԽԱՂ, ի
հլ. «ճահիճ, ծանծաղ՝
կանգնած
ջուր» ՍԳր. Ոսկ, ես. թերևս
նոյն բառն է, ինչ
որ նախորդր, թէև բուները տարբեր են։
Ստ ուգարան ո ւթեանց
պւատմ ութիւնը
տե ս նախորդ բառի տակ։
*
ԽԱՂԱ
«
մուշկի
իւղ», այսպէս գիտէ Խոր,
աշխ. 612 ձեռագիրներից
մէկր, «խաղա, որ
է մշկեղ». միլսներր
ունին
խալի, հափ ՝
իբրև
Արաբիո յ ծաղկի
անուն։
֊
Թրք.
ծ֊*.)֊*
գ Յ ^ Յ
«
մշկոյ բեշկ» (տե՛ս
Աբիկեան, Ընդ.բառ. տաճկ. հայ. Պօլիս
1892,
էջ 442 ա. չունի
8
^ 3 Ր 0 8 ՚ ե > –
Ա ճ .
Տե՛ ս նաև
խաղուկ
բառի տակ։
ԽԱՂԱԽ
«
ն աւակ, նաւ», ունի
միայն
Հին
բռ. անստոյգ բառ. ա յս է որ Ոռ. երեմ, էջ
136
գրում է
խաղաղ
«
նաւ» և հարցնում
է.
«
Թէ խաղաղն նաւ է, խաղաղորդն
ճոն ըն–
դէ ր է և զիա րդ ոչ նաւորդ»։
ՆՀԲ դնում է «բառ\այլազգական.
քէ–
լէք, գայըզ, գալեօն
ևն»։ Սրանցից
մի­
այն առաջինն է՝ որ կարող է համեմա­
տուիլ մեր բառի հետ. այսպէս՝ պրս.
ՃՃ\ՁՀ
թրք.
Խ1&Կ.,
քրդ.
\
Հ ֊ \ \ ֊ Հ
ԱՏ
1
Շ
1(
«
տիկերով
կազմուած նաւ, տկա–
լաստ», որ հին ժամանակ գործածա­
կան էր Հայոց մէջ և մինչև
հիմայ էլ
է Տիգրիսի
վրայ։ Բայց այս ձևերր չեն
յարմարում
մեր բառի
հետ։
ԽԱՂԱԽ
«
կաշի, մորթ», արմատ՝ որ ա֊
ռանձին գործածուած չէ, բայց սրանից են
խաղախորդ
«
կաշեգործ» Գծ. թ. 43, ժ. 6, 32,
Առ որս, թ,
խաղախորդարան
«
կաշեգործա­
րան» (նոր գրականի
մէջ)։
Հիւնք. հանում է
խաղող
բառից։
ԽԱՂԱԾԵԼ
«
խածել»,
ունի միայն Բառ. ե–
րեմ. էջ 137։
ԽԱՂԱՂ
«
հանդարտ, հանգիստ» Ես. ը. 6.
Ոսկ. ա.տիմ. ժդ. որից
խաղաղանալ
ՍԳր.
Ագաթ,
խաղաղիլ
ՍԳր.
Եւս. քր. Ոսկ. յհ. ա.
28.
մ. բ. 23.
խաղաղա գ ոյն
Գ. մակ. գ. 17.
խաղաղական
ՍԳր.
խաղաղա կոյտ
Մծբ. Կոչ.
388.
խաղաղարար
ՍԳր. Ոսկ. յհ. բ. 36.
Fonds A.R.A.M