հւԱԾ
3 1 8
հսլ.
ձք Տ է Լ
ռուս. ԴՏւՇյհ «մաս»,
\
^ Յ Շ 1 ե
«
բախտ, վիճակ»
։
Շ ^ Յ Շ 1 հ 6
«
երջանկութիւն)),
լեհ.ՇշգՏ՚Շ՛ «մաս)), որից էլ ռուս,
Ո թ 1 « Ձ Օ
՜
ՈՈհ֊ԸՈ
«
հաղորդուիլ)) են
(
Ցշք Ո Շ
^ Շ Ր 155,
601,
ԲօԽբպ I,
341)։
Տէրվ. ձՈձՈռ.
29
և նախալ. 38, 111
խանտալ, խայթոց, նախանձ,
յն. 7
.՝)
Ա–
ՆՅ),).Ա)
«
խայթել)), սանս.
1
<Ւաճ
«
ծամել,
ուտել, լափել», ճհՏւծսհտւ «չար, նախան­
ձոտ», ճհտւձտւՀՂԶ «ատամ,
կերակուր»
բառերի հետ՝ հնխ.
ՏԿՁՃ,
տ1<ՁՈճ
«
կծել,
ուտել» արմատից)
— 8
ս § § 6 1Հ2 32, 46
ե
1
ք՝ 1, 450
սանս.
Կհտճ
արմատի հետ,
որ
րն դուն ում են նաև
Բշէ6քՏՏՕՈ,
ս.
ԽՈՂ.
Տէսժ. 89, Օւ-Ձաաօոէ ^ Տ Լ20,
232։
Տշհ6քէշ1օ^ւէշ 8 8 28, 312
սանս.
տեհՁժՁէշ
«
ճեղքել»,
ճհճձՏւԱ
«
ծամել»,
յն.
ՀՏ՚ՀրԼէյ) «ճեղքել»
ձևերի հետ։
Հիւնք,
և Թիրեաքեան,
Կարնամակ
ծան. 88
պՐ
ս
–
§Ձ2 1
( 1
Ձ Ո
«
խածնել», Մառ,
Րթ31«.
Ըդ.֊2ւԾԱ. 42
խ այծ
արմատից Է հա­
նում։
ր^ՅՐՏէ,
Յուշարձան 415 մոնղոլ,
կալմուկ.
ՃՅ
(12
Ձ,
բուրիատ.
XՅ
^|2ՁXՁ2Ձ,
թունգուզ.
1
<30՚23,
ճապո ն.
1
օ ճ 2 1 Ո
«
խածնել»։
Պատահական
նմանութիւն
ունի
լազ.
XVՁէ
«
ատամներով
կոտրել,
կրծել»;
ԳՒՌ.֊Ախց.
Կր.
խածէլ,
Ալշ.
խաձել,
Մշ.
Սչ.
խաձնել,
ննխ.
խաձնէլ, խադնէլ,
Զթ՛
խաձնիլ, իյադնիլ,
Հմշ.
խաձուշ,
Տիգ.
խաձ–
նիլ,
Հճ.
խազնել,
Պ լ. Ռ. Սեբ.
խագնէլ
(
կտր.
խ ա ձիյ ,
Ակն. Խրբ.
խազնիլ,
Ասլ.
խազնէլ.
—
նոր բառեր են
խածլան, խածան, խածակ,
խածվււաել, խածխծել, խածկտել
ևն։
ԽԱԾԱԲՐԵԼ
«
փճացնել», նորա գիւտ բառ, որ
մէկ անգամ
ունի Վստկ, 23. (Խատխալ կամ
առիւծախոտ)
ինքն հետ հնտանացն
չինի և
խածաբրէ
բոյսն, ևս առաւել
զբակլայն։
—
Սրա հետ նոյն են
խածփրիլ
«
փճանալ»
Սմբ.
դատ. 165,
խացփրել
«
միբառ ծուռ կերպով
մեկնեի
քաշքշուք բացա արութիւնն եր տալ»
Վրդ. աւետ., որ միևնոյն է թէ «բառի իմաս–
ար փճացնեի).
արդէն
նորայր, Բառ. ֆր.
ցձէՏք
(
նաև Կոյլաւ, Բառ. գերմ.
ՅԱՏ՚աՈ–
էշւ՚Ո՝>
բառի տակ՝ մհյ.
խացփրել
գործածում
է բոյսերի ապականութեան
իմաստով, իսկ
էօւ՜օհօՈՈՇք
բառի տակ՝
«
յոռի գործել»։ Հնա­
գոյն
ձևն է անշուշտ
խածաբրել,
միջին
ձայ­
նաւորի անկումով՝
խածօրել,
որյետոյ
դար֊
ձսլ է
խացփրել։
ԳԻՌ.
—
Խասպրեյ
Խտջ. «առանց
ամբողջոլ.
թեան վնաս ելու մի բանից
մի մաս խլել,
պոկել հանել»,
օր. կացինով
դուռր
խասպ֊
րել,
գայլր ոչխարր խ.ասպրեց։
ԽԱԾԵԻԱԹ
«
արաբական
սովորութիւն, ո֊
րով
նորրնտիր
իշխաններին
շղթայի էին
դարնում և ծեծում, իբրև թէ թա դա լոքին
հնազանդ
լինելր
ցոյց տալու համար»։ նո­
րագիւտ բառ, որմէկ անգամ
գործածուած
ենք գտնում Վրդ. պտմ. 102
«
Ել
ապա գայ
ի խալի ֆայ
են դեսպան և արկանէ օղ ոսկի
ի պարանոց նորա և 12 վարոց իմի կապեալ
հ արկանէ
ղն.ա խածևաթ արարեալ, որպէս
թէ այնչափ հնազանդ է իւրում առաջնորդին»,
(
Հմմտ. նաև Միխ. աս. էջ 419, ուր նկա–
րագրուած է նոյն
սովորոլթիլնր)։
Ալիշան, հրտր. Վրդ.պտմ, մեկնում
է «խածևայպն
արարեալ,
ծան ակ ե ալ
կամ խաճիլեթ րստ արարաց»
(
ամօ֊
թանք)։
Հ. Գր. Սարդսեան, Բաղմ. 1927,
16
արաբ.
ցասա վ էթ
«
անգթութիւն»
(
իմա՛
Օշև~.»
գԶՏ՜ճ՝յ<ւէ «կարծրութիւն.
2.
անձկութիւն,
3.
վիշտ, հոդ»), որ յար֊
մար չէ առն ուա զն
Տ–/»
պատճառաւ և
ոչ
Տ
= ծ։
ԽԱԾԻ
«
մի տեսակ ծառ», ունին միայն ԱԲ
և ՀԲուս. § 972,
ՀԲուս. կասկածում է որ
նացի
բառի
խանգարուած
ձևր լինի, սակայն որով­
հետև ըստ նորայր ՀԱ 1923, 157
նացի
և
խա ծի
միասին գործածուած են կողք
կողքի («Յաղագս
ծառոց»
անունով
գրուածքի մէջ), ուստի չեն կարող
նոյն
բառր
լինել,
ԽԱԾԻ
«
կտնառք» տե՛ս Խած։
ԽԱԾԻ ԹԱՅ (փ
հլ. րստ նՀԲ, թէև առանց
վկայութեան)
«
ռոճիկ, թոշակ» Վևոնդ իա,
էջ 113. Վրդ. պտմ. էջ 74։
նՀԲ «որպէս արար,
գրսդ, ացս ա դ » ։
ԽԱԿ, ի-ա
հլ. «տհաս
(
պտուղ), անխե­
լամուտ, ՛անվարժ,
անփորձ
(
մարդ), ան­
կիրթ, անառակ, անգութ
(
յ՛ն. ոճով)» Ոսկ.
դաղ, Թես. ես. մ. յհ. ա, և Ա, կոր, որից
Fonds A.R.A.M