Թ11ԻՐ
209
ԹՈԻՐ
հա յե րէնը և տակի ԿովկասԼան
ձևերը։
Մառ,
7
շ1<Ը1ե1
8
բՁՅՇ1<. ՈՕ ^ Ձ 6 « .
Փ«^–
հտ. 1, էջ 116 բաց.
է
՚
Լ Մ 6 Ո 1 Ա ^
«
թրի կոթ»
բառի
հետ։
ԳԻՌ.֊Ալշ. Ախց. Երև. Զթ• Խրբ. Կր. Մկ.
Մշ. Մրղ. ննխ. Շմ. Ջղ. Սլմ. Սչ. Սեբ. Վն.
Տիգ. Տփ.
թուր,
ք/զմ.
թօւր,
Ագլ.
թ օ ր ։ —
Գա֊
ւառականներում
նշանակում է նաև «ոստայ­
նի մասերից մէկր. կիսաշրչանակաձև
փայտ՝
որ գտնւում է ստորիի մօտ և որով թելերն են
ամրացնում»
(
Ղրբ)– այս է էծ. նար.
թուր
բառը՝ որ ԱԲ մեկնում է «կկոց», (հմմտ. Ոս­
տայնանկն
փայտեայ
թրովն
կնքէ
զգործն
կամ կցէ ասէ զթելն)։
նոր բառեր են
թրա­
թափ, թրախորով, թրաշողում, թրատել
(
որ
Երև.
թլատել
«
կտրտել»,
ՀԼթ.
թրտել
«
կոխ֊
կըռտել»
)։
ՓՈԽ.֊9–
տնլում է կովկասեան
մի խումբ
լեզուների
մէջ. այսպէս՝
թուշ,
թուր,
չեչէն.
թուր, տուր,
խին. ագ. ռուտ, խիւր. կուր. լակ.
ցախ.
էԱՐ
«
սուր, թուր» (տե՛ս ԽշԽէէ,
016
Տբւ՝.
ձ.
1
Հ
&
Աճ.
ՏէՁաաՇՏ).
այս բոլորը կա֊
րող են փոխառեալ
լինել
հայերէնից, րստ
որում հյ.
թուր
հնդևրոպական
ծագում ու֊
նի։ — Կովկա սեանն երից դուրս կան նաև ֆի֊
նըն.
էԱնՄՁ,
էստն.
էս1Մ
«
նիզակ, տէգ»
(
ըստ
յ\.
Ճհ1գատէ, Օւ6 1<ս1էսւ"^ճւ՜է6ւ–
ձշէ
աշտէ–
քաո. ՏբրՅշհշո, Ւ1շ1տւո§քօքտ
1875,
էջ 259՝
գործածուած են արդէն \Լտձ&^&\ճ–ի մէջ՝ 30,
86),
հունգար.
էՕՐ
«
թուր,
հերիւն»,
որոնք
փոխառեալ
պիտի
լինին հնդևրոպական
լե­
զուներից՝
հնագոյն
հարևանութեան
միջո֊
ցին։ Հետաքրքրական է յատկապէս
հունգ.
էՕէ՝, որ իր կրկին նշանակութիւներով
մեզ
միջոց Է տալիս կապելու մեր
թուր
բառը «ծա­
կելու » գաղափարի
հետ։ (Զ
ոլ
Ր աեղը
Բ
Յ
1–
աեՅՈ>՛ Տ ճ
1, 194
հունգարերէն
բառը հա­
յերէնից փոխառութիւն է համարում)։ — Պա֊
տահական
նմանութիւն
ունին
սանս,
(
ք73Ո7՝
է 31^1 ո ,
1
^11^1<Փ1 էՅՐՅեՅԱէՁ
«
մի տեսակ
թուր»
(85
հէ1ա^1<,
Տ
ՅՈՏ
.
\\/
ճւ՚է.
III,
էջ 267), հինդուստ.
է ս
^ Յ Ր ,
գնչ.
էս\^31՜
«
թուր,
դաշոյն»։
*
ԹՈԻՐԱՅԱ
«
աստղի կամ համաստեղու­
թեան անուն» Վստկ.էջ 11, 25
«
Ել
երևի
աստղն՝ որ կոչի արապերեն
թուրա յա» (այլ
Արմատական բառարան
—
14
ձ. սիւրեյեա).
«
Զանկանիլն
այն աստղին՝ որ
կոչի
թուրա
յա»,
«
Զկնի
անկանելոյ այս թու֊
րայա աստղիս»։ — Ունի միայն
Հիւբշ.
= Արաբ. Հ^՚ձ
ՕէՄՁյ^Յ
(
օսմանեան
հրն֊
չոլմով՝
տԽշ^^Տւ)
«
բոյլք»։
—
Հիւբշ–
266։
Ուղիղ
մեկնեց նախ Վաստակոց
գրոց հրատարակիչը՝ էջ 11 և 245,
*
ԹՈԻՐԷ
«
օրէնք, գիրք օրինաց» Պիտառ.
Ղևոնդ,
էջ 52 (գրում է
թօրայ
և յիշում է իբր
օտար բառ), ուրիշ վկայութիւն
չկայ։
= Եբր.
ՈՈ Ո
էօւ
՚
Յ
«
Գիրք օրինաց
Մով֊
սէսի»։
նՀԲ
եբր.
և արաբ,
թէօրէ, թէ վ րաթ։
ԱԲ
գնում
է պրս։
*
ԹՈԻՐԻՆՋ
«
մի տեսակ նարինջ, լտ.
շւէՐԱՏ
\ ՚
ս 1
§ Յ Ո Տ
;
օ
Վրք. հց. Ա. 183, Վստկ. 154, որ
և
թրունջ
Վրք. հց. Ա. 183, Բ. 422. Օրրել,
հրտր. էմ. էջ 56. Վստկ. 125. որից
թրնջի
«
թուրինջի ծառ» Վստկ. 42, 143. կայ նաև
թուրինջ խոտ
«
լտ.
1
Ո611ՏՏՅ.»,
որ թուրինջի
նման հոտ ունենալու պատճառաւ ստացել է
այս անունը, կոչւում է նաև
թրնջխոտ, թո\–
րունսուկ խոտ.
բոլորն
էլ Բժշ. Վստկ.–֊ըստ
ՀԲուս. էջ 176 կայ նաև
ԷթրԷնն
ձևը՝ փոխա­
նակ
թուրինջ։
–
=Պրս. արաբ. ^>
է ս ա ոյ, էԱՈՈյ
«
թու­
րինջ,
Շւէւ
՚
ԱՏ
ՈՂՇձ10\», որ և արաբ.
- 3
սեպ,
թրք. էասպ, ասոր.
կ,–*–։
էւ՝ս§3
կամ
\
^օ–֊–յ
|
ՅէՈ1§3 «օԱւ՚ԱՏ 1Ո6ձ1ՇՅ Շ6-
ձա»
(12
>էՕ0.ԼՇ\տ.
ԼՇՃ. Տ^ք.
139
բ), վրաց.
օ ՚ յ յ ծ օ Տ յ յ օ թուրինջի,
լազ.
թրունջի,
սպան.
էօաՈյՅ,
րուլգար.
էսՈ1ՈԸ
(
Ախ), բոլորն Էլ
«
թուրինջ», իսկ պրս.
0 ՝
^ " > էԱՈ1Ո§ՅՈ
և
ա ֊
բար.
Հյ\գ>յձ
էսաոՅՅՈ
«
թուրինջխոտ»։–
Հիւբշ.
266։
ՆՀԲ արդէն
յիշում է
թուրունս, թ4ւ–
րուննան
ձևերը, ա11շէ Տ^ձ^
38, 580
համարում Է փոխառեալ։
Ուղիղ են մեկ­
նում նաև
Լ
Յ
§ . ճաւ. Տէսճ. §
869,
Տէրվ.
ճ1էՅՈՈ.
23
ևն։ Տե՛ս
վերջին
անդամ
Տ61ճշ1
Մխ. հեր. § 275,
ԹՈԻՐԻՇԱՀ
(
գրուած նաև
թուրիջակ, դու–
րուջահ, թուրինջաո, թարինջջաո, թուրնջջան,
թուրնուջանյ
«
մի տեսակ
ծաղիկ է» Սալաձ.
(
տե՛ս
նորայր, Բանաս. 1901, էջ 111)։
–––
Անշուշտ պրս. փոխառութիւն
է. բայց
Fonds A.R.A.M