հ
՚
Ա՛
10
«
եղբայր»,
ալբան.
Vէ^,
լատ. ԿշձՇՀ, ի տա I.
քՐՅէ611օ,
ռում. հտւէշ, ֆրանս. ք^Հ^Շ, գոթ.
նէօՏցւէ, հբգ.
եւ՜Աօձշւ–,
գերմ.
ՑքԱճՑՐ,
հոլլ,
եՈՅՇճշւ–, անգլ.
եՐՕէհտւ՜,
հոլ.
եՐՑւՐԱ, եքՅէս,
ռուս.
6
բՁ7ե,
պոլաբ, \)է0^, հպրոլս.
եւ՚օէշ,
հւ՜Յէւ,
լիթ. Եէօէշէ-էԱտ,
հւ
՝
օ1ւտ
և լեթթ. նքձԱտ
«
եղբայրիկ»,
հիռլ.
եւ՜ՅւհՄ,
կիմր. ն^^օձ՝Հ^
(
^31ճ6 ,
3 1 3 ,
ՑօւտՅՇգ,
1 0 3 6 ,
861՜
Ո61ա–,
8 2 ,
7
քՅԱէւՈՅՈՈ, 3 6 , Ւ1օ1՜Ո, § 1 9 2 ) ։
Բառս վւո–
խառոլթեամբ
անցել Է նաև ոչ
Հնգևրոպա֊
կան լեզուների, այսպէս՝ հ՝ .սլաւականից փո֊
խառեալ է հունգ.
Է)3ք3է
«
բարեկամ» և ռու­
սերէնիս փոխառեալ
են մորդվին, և եակուտ.
եՐՅէ
«
եղբայր». այս երկու
լեզուների
մէջ
«
եղբայր»
նշանակող բառ զոյութիւն
չունէր,
այլ կային
միայն
«
մեծ
եղբայր» և «վւոքր
եղբայր»
նշանակող
առանձին
բառեր։ Հայ.
ուղ.
եղբայր,
սեռ.
եղբօր Հ ե ղ բ ա ւ ր
ծագում
են հնխ. ուղ.
եհւ-ճէա՜
կամ
եհւ՜ճւ61՜,
սեռ.
եհքՅէաՏ
ձևերից,
միջին
ձևերն են
*
բՐԱ1յՐ
^ " բ ղ ա յ ր >• * ղբ ա յր > եղբայր,
հմմտ.
աղ­
բիւր
<հնխ.
ե հ ^ ք
(
Բօ1աա>՚, 2 , 1 9 3 ,
Խ–
ոօսէ– աՈ1
՝6
է,
370)։֊
Հիւբշ.
441,
Ուղիղ
մեկնեց նախ
ԲշէնՈՈ.
3 3 ։ —
Ա
ք
1
ՈճւՏ0հ.
18
յն. ձճգօււա. իբր «սնու­
ցիչ» կամ
ձձտճ՚ՀՕզ «եղբայր»։
ՕւշքՇՈ–
եՅՇհ, ձոՈՅԽտ ճ6 0ոէւզԱ6Տ ՏՇ16ՈէԼ–
քւգԱՇՏ,
1 8 4 3 , 4 4 7
և սրանից
8
օբթ, Օւ՝.
շօաբ. I , 3 9 8
օսս.
Յ Ո ^ Յ Ճ Շ
։ –
Ց օ է է ւ օ հ .
ՃՈՕՅ
6 4 , 4 2
ուղիղ է մեկնում։ Լճ§.
Սւ՜§6Տ0հ.
8 6 0
համեմատում է օսս.
31՜–
աՅճՔ
բառի հետ և մերժում է ամէն կա­
պակցութիւն
սանս.
ե հ ւ ՚ Յ է ք
ձևի
հետ։
ա\\&,
Տ\\/ճա,
35, 191—9
և 38, 578
ևն ուղիղ է մեկնում, ձտՇՕԱ, 1Հ.2, 17,
136
հին իրանեան
Եա9ւ
՜6
ձևից։ Մորթ­
ման,
շ ւ ա օ , 2 6 , 6 0 1
բևեռ.
հսհՅեւՄՅ,
որ սրբագրում է
31
եէՄՅ = եղբ ա յր ։
Եա–
զըճեան, Արևելք,
1884
հոկտ. 17
եւլ–
համարում է սեմ ական
Յ1
1
°ՂՐ, է
ս
Կ
–
բայր =
սանս.
եհքՅւ31՜։
Տէրվ. Նախալ.
96, 126, 161
ուղիղ է մեկնում և հին ձե–
վր համարում է
"
բ ղ ա յ ր ։
Հիւնք.
աղբիւր
բառից։
Մառ,
3 8 0 ,
25, 304
վրաց.
մեղորար
«
բարեկամ»,
ԳԻՌ.֊Զթ.
Էխբ՚ւոր, է խ ր ՚ ա յ ,
Ակն. Ա
սլ
.
Պլ. Սեբ.
ախբար,
Աչ.
աիյբ՚ար,
Ագլ. Ախց.
Կր. ննխ.
ախպար,
Ռ.
ախպար,
Խրբ.
ա խբ՚ ա ւ ՝ ,
Ալշ. Երև. Ղրբ. Մկ. Մշ. Շմ. Ջղ. Սլմ. Վն.
Տ</7.ախպէր,
Տիգ.
ախփէր,
Գոր. Մրղ.
ախ–
սյրէր,
Ոզմ.
ախբեր,
Հմշ.
ախբէր
(
ստացա­
կանով
ա խբ էյս ) ,
Հճ.
ա խ բ ՚ ա յ ,
սեռ.
ախբ՚էյ.
—
Բ
ա
9
է՛ Զեյթունից՝
միւսներր
բոլոր ծագում
են
*
աղբ այր
ձևից, որ կարող Է երկու ձևով
մեկնուիլ. նախ՝ հին հայ.
"
աղբայր
անկախ
մի
ձևից (ժամանակակից
գրաբարի,
իբոև
նրա գաւառական
մի ձևը), որի մէջ հ-ի տեգ
դրուած է համազօր
ա
յաւելուածը
(
հմմտ.
աղբիւր, աղաղ - եղաց.
I. երկրորդ՝
եղբ այր
ձևից, որի մէջ բառասկզբի
ե՝
հետևելով
յա­
ջորդ ձայնաւորին՝ յետնաբար վեըածուած է
ա֊ի։
Աղրայր
ձևի հնագոյն վկայութիւնը հաս­
նում է մինչև ԺԲ դար. հմմտ,
աղբայր
Սմբ.
դատ. 142.
աղբրաց
կամ
աղբրանց արիւն
«
եղբարց
արիւն կոչուած ծաղիկր»
Մխ, բժշ,
աւելի ուշ՝
աղբար
Կոստ. երգն. 157 ևն։ — նոր
գաւառական բառեր են՝
աղբրակին, աղբրա–
մեո, աղբրւսնան, աղբրան, աղ յ՛րաց ու. սսյբ–
ր ա ն ք, աղբրօնք, աղբօրկուտ, ողջունաղբէր,
գերանաղբէր,
նարսնաղբէր,
փեսաղբէր,
կոբաղբէր
ևն։ Գաւառական
փաղաքշական
ձևեր են՝
աբար, աբարիկ, աբօ, ապեր, ապի,
տպին, րաբար, ափար, ափեր, ափի, ափու,
տփօ, ափուն, պապեր,
որոնք
նախնական
«
եղբայր»
նշան ա կո լթ իւն ից անցել են «մեծ
եղբայր,
հայր, հօրեղբայր»
նշանակութեանց
և վերջապէս դարձել են մեծերին տալու պա­
տուանուն։
Ե՚ԼԵԱՄՆ, ն
հլ. (սեռ.
եղեման,
գրծ.
եղե–
մամբ ^
«
եղեամ»
ՍԳր., որից՝
եղեմնախա ռն
Եփր. թգ. 376,
եղեմնախար
Ագաթ,
ե ղ ե մ ­
նարկու
Խոր.,
եղեմնապա տ
Թէոփ. խ. մկ.
Մաշտ.,
եղեմնածին
Պտրգ. 251. Մ. մաշտ.
212
բ. ճշ, 198 բ. գալառաակն
ձև է
եղեմն
Յճխ. էջ 74, Վրդն. ծն.։
Հիւնք.
յն. ղճՄյՇ, «արև»
բառից։ —
8
ս
^ § 6 ,
8
էւ՛^.
30
հին ձևր համարում է
"
եղեւամն,
որ կազմուած է գնում
–
մ ն
մասնիկով՝
*
եղևա–
<Հհնխ.
§ 6 ^ 3 –
ար­
մատականից, հմմտ. լտ.
§61ն1
«
սառնա­
մանիք»,
հհիւս.
1
<
Ձ
1
Յ
«
սառիլ»,
1
<3ւ
<1ք
Fonds A.R.A.M