ԹՄԱ
189
ԹՄԲ
Մշ. (արտասանւում է դ֊ով և ո՛չթէ
դ՛
նա֊
խաձա
յնով)։
ԹՄԱԹ
«
ծարրաքար,
ՁՈէ1էՈ0ա1Մ6յ».
ունի
միայն Ք աշանի, հա. Գ. էշ 80, բայց չի յի­
շում հա. Ա. էշ 126
ՅՈէա10ա1Մ6
բառի տակ,
ինչպես նաև Գ, էշ107
ծարրաքար
բառի
տակ։
ԹՄԲԻ
«
գրտնակ ». ունի միայն
Տիրոյեան,
Հանրագրոլթ. էշ370,
407։
ԹՄԲԻՉ
տե՛ս
Թմբիւն,
ԹՄԲԻՐ
տե՛ս Թմուր,
©ԹՄԲԻՒՆ
«
թնդիւն, բախիւն, շառաչում»,
մէկ անդամ գործածում է Փիլ. իմստ. կ աս֊
մուած է
–
ի ւ ն
մասնիկով
թ մ բ –
(
<Հ*թիմբ
կամ
"
թ ո ւ մ բ ք
արմատից, որ գտնում ենք նաև
թ մ բ ի չ
կամ
դ մ բ ի չ
«
բան ծեծելու
գաւազան»
Վստկ. 113, 125, 185 ձևի մէշ՝ կազմուած
–
ի չ
մ առնիկով։
––
Բնաձայն բառ, որ ծագում է պարզական
թ
ձայնից, հմմտ.
բ ո մ բ ի ւ ն , բ ա մ բ ի ւ ն , բ մ ր ի ւ ն
ձևերր՝ կազմուած
բ
ձայնից՝
–
մ բ
յաւելուա­
ծով, նոյն յաւելուածր
գտնում ենք նաև նոր
բարբառներում՝
բազմաթիւ
բնաձայն
բառե֊
րի մէշ ինչ.
խ ո մ փ ա լ
«
քնի մէշ խորդալ»,
թ ր մ փ ա լ
«
րնկնելու
ձայնր»,
ն լ ո մ փ
«
շրի մէշ
ընկնելու
ձայն, ճողփիւն»,
կ ի ւ մ փ
«
միմեծ
բան ընկնելու դղրդոց»
ևն։ — Աճ.
Հրատարակած եմ նախ ՀԱ 1899,
204
(
կասկածով)։
ԳԻՌ. — Ղրբ՛
թ մ փ թ մ փ ա լ
«
սրտի
տրով,ել,
հևալ (վազելուց կամ մեծ արախութիւնից)»
,
թ մ փ թ մ փ օ ց
«
սրտի տրոփ, հևք»։
*
ԹՄԲՈԻԼ
«
պղպեղի
նման՝ հնդկական մի
բոյս է, որի տերեր գործածւում է գինին ա֊
նուշահամ
դարձնելու համար.
հշէշ1
րստ Նո­
րայր, Բառ. ֆր. 145 բ,
171
Յ1
ՅեՅէհւ
՜
Ա1Ո
րստ
Ալիշան, ՀԲուս. § 1337,
թւբ6Ր
եշէԽ
ըստ Կոյ֊
լաւ, Բառ. գերմ. 303 բ». Վստկ, (Սատէճ
հին֊
տի թէ չդտանի, թմբուլ
գիր. Սատէճ
հինտի
կամ
թմբուլ, էշ 121—2). որ և
թ ա մ բ ո ւ լ
Բժշ.
րստ
ՀԲ ուս.
§
763։
Բոյսիս րնդարձակ
նկա֊
րադիրն
ունի
Իբն֊ի Բատուտա,
հտ.
2֊
րդ,
էշ 204— 6. գրում է ^ Հ ֊ ^ ՛ –
էՅՈհս1.
յատկա­
պէս գործածւում է Հնդկաստանում,
ծամում
են տերևներր՝
բերանին
անուշ հոտ տալու
համար։
= Արաբ, –ձգ.–*
–31
Ոես1,
որ վւոխառեալ է
հնդկերէնից,
հմմտ. սանս.
ես13 <.86է61բք6ք,61՜, ԲւբՇ1– եշէէԽ
Ն»
(8
օե–
է1աԿ.
Տ Յ Ո Տ Շ.
աօւ-է.
I I I
299),
պալի
էՅտհս11,
պրակրիտ
է31ոեօ1ւ.
այս բոլորը (ըստ
Բւ՜2^՜
1
ԱՏ1<1 8 Տ Լ 24, 256)
ծագում են Հնղկաչինի
աւս տ ր օ ֊ ա ս ի ա կան լեզուներից,
հմմտ, ալակ,
քմէր, բահն ար, ռօնգաօ, սուէ, լավէ, ստինկ,
քա, պալաունգ, սիամերէն, աննամ երէն ևն
լեզուներով
ե31ս, բհ1ս, եԽ, թ1ս
ձևերր՝ ո֊
րոնք բոլոր նշանակում են նոյն տերևր, իսկ
էՅ, է31Ո, Շ31Ո,
յՁէՈ՝
«
ծառ» նշանակող նա­
խամասնիկն է այդ լեզուների
մէշ. նոյն բա֊
ռրն է դարձեալ պրս.
ւձձ՚Հ^^
֊
Յոես1,
Հ)$<։*––՝
էՅոես1
կամ ւձշ*–*
էՅաս1
«
տերև իմն ծանու­
ցեալ ի Հնդիկս, որ լինի ափաչափ կամ փոքր
և մեծ, զոր ընդ ֆուֆէլի
սնոլցեալ՝
այսինքն
միւրէսլպայ արարեալ
ի կիր արկանեն ի ճա֊
շտկումն»
(
ԳԴ),
Ուղիղ մեկնեց
նաիյ Նորայր, Բառ. փր.
145
բ։
"
ԹՍ՚ԲՈԻԿ, ի- ա
հլ. «թմբուկ» ՍԳր. «ական֊
շի թրթռուն մաշկր» Սար. «կնիք
կուսութեան»
Սասն. 30. որից
թ մ բ կ ա հ ա ր
Բուզ. ե. 32.
թ մ բ կ ա հ ա ր ո ւ թ ի ւ ն
Թէոդ. Կոյսն,
թ մ բ կ ա հ ա ր ի կ
Տաղ։
= Պհլ.
*
էսաես1<
ձևից. հմմտ. պրս. ֊%–^>
էՅոԵն^, ֊էԱ
-
Օ
1
ԱՈԵՅ1<,
1՝
ՅՈԵՅ1<
«
թմբուկ–,
ւէձ–Լ–<.՝Տ
էսԷ)ՅՈ1<
«
փոքր թմբուկ», հայերէն
բառը
ծագում է հնագոյն
*
թ ո լ մ բ ո լ կ
ձևից։ Պրս. բա­
ռը անցել է նաև ուրիշ զանազան
լեզուների,
ինչ. արևել. թրք.
֊
էԱՅյ– էսոեշե,
ձ
՝՝.
"3*
ձստ–
ն&զ, օսմ.
ւ2Ա–*>
ձսան–\–Կ
«
փոքր
թմբուկ»,
քրդ.
Ժսոեշե։,
գնչ.
թ ա մ բ օ շ ,
գերմա­
նական գնչ.
էՅա եսե
ևն։—Հիւբշ.
154։
Առաշին անգամ ԳԴ դրաւ պրս.
էսեՅո1<
ձևից։ ՆՀԲ յն.
՚.0
|ւԱՅ.՝>(^.
լատ.
է^էՈթՅ–
ՈԱՄ1
ձևերի հետ է կցում։
Հիւնք.
թ մ բ ի ր
բառից է հանում։ Տէրվ.
ճ1էՅէ
՜1
Ո.
41
կցում է յն,
էձ(1ւ1էՕ
«
ՕՏ
«
թմբուկ»,
Հձոաէ
«
բաղխել»,
սանս.
տէԱէՈթ
«
ծեծել,
բաղխել»
հյ.
թո պ ե լ , տ ո փ ե լ
ձևերին։ Վե­
րի ձևով ունի Հիւբշ.
ԲշքՏ. Տէսճ.
էշ 245։
Զուր է կարծում Ս. Մխիթարեան, Բիւր.
1898, 865
որ էնկիւրիի թրքախօս
հայոց
Fonds A.R.A.M