Թ Ա Ղ ^ ^ ^ ^ 1 4 4
Ժամանակ
զարնոլմ, հարում ու դետնի
վրայ
գլորում են, որպէս գի կտորները իրար
կսլլին
միանան։ Ըստ այսմ յառաջացած
են
վերոյի֊
շեալ բառերը։ — Աճ.
ԳԻՌ.–Ա
լշ
.
Մշ. Տփ.
թաղիք,
Ալմ.
թաղիք՛,
սեռ.
թախկի,
Մկ. Վն.
թաղիս,
Ոզմ.
թաղէ՛ս
«
թաղիք»։
Նոր բառեր են՝
թաղքադիր
է.
«
թաղիք
շինող գործաւոր»,
թաղք ադրաթիւն
Լ, «թաղիք շինելու արհեստը»։
Նոյն բառն է
նաև
թաղիք
Արբ. «որոճացող
կենդանիների
փորոտիքների
մասերից
մէկն է»։
ՓՈԽ. — Խինն,
թալա, տալա
«
կաճ, թա֊
ղիք», վրաց. օո
-
զո–
թալա,
օօծշոտօծ թա–
լաիա, Օ7;>էյոօե;> թալիսա
«
բրդէ պարկ», թրք.
գւռ.
էտ1ւՏ
«
քուրձ, տոպրակ», թուշ. օւձօօոՊճ
օ
թաիլդի
«
պայուսակ»,
պրս. ձձ––՝
էՅւՅ,
^––֊֊Հ)––՝
էտ11ՏՁ
«
տոպրակ,
քուրձ»
(
գրւում
Է նաև
Ծ
^–^ՏՅ
\
տձճՏ&), ասոր. \^ձ\^
էՅւ1ՏՅ
«
տոպրակ»,
կիրդիզ՛
էշ1ւՏ
«
պայու­
սակ»
( ՚
Տ յ ^ Ձ Ր Օ Տ ՚ ե
1՛ 337),
արաբ. ծ^ա-ձ–՝
է31ւՏՁ
«
տոպրակ, արմաւի տերևով
հիւսուած
մի տեսակ նեղաբերան
սրոլականման
զամ–
բիւղիկ, գրքի պայուսակ»
(
Կամ ուս, թրք.
թրգմ. Բ. 220)։
Այս բառերից ո՛չ մէկը չի կա­
րող մեկնուիլ վրացերէն, ասորերէն, արաբե­
րէն կամ պարսկերէն արմատներով, անբա­
ցատրելի է մանաւանդ
էՅւՅ
և
էշԱտՅ
ձևերի
յարաբերութիւնը, որ սակայն
հյ.
թաղ, թա­
ղիք
և հյց.
թաղիս
ձևերով շատ լաւ պարզւում
է։ Աւելացնենք սակայն նաև այն՝ որ փոխա­
ռեալ ձևերից ոմանք ուղղակի հայերէնից չեն,
այլ պարսկերէնի
միջոցաւ։
Այսպէս ասոր.
էՅւ1ՏՅ
րստ
8
ւ–0(±61ւՈ. Լ ^. Տ^՚Ր.
398
պարս֊
կերէնից է փոխառեալ. նոյնպէս պիտի
լինեն
նաև արաբ, և կիրդիզ– ձևերը, ինչպէս և գւռ.
թրք. էշՈտ։֊Պրս.
ծ^-֊^ձձ
է31սՏՅ
ձևն Էլ, եթէ
միայն գրական
ճամբով է յայտնի,
սխալ
գրչութիւն է փխ.
էՅւ1ՏՅ.
իսկ եթէ ի ֊
րօք գոյութիւն
ունի
ժողովրդական
լեզուի
մէջ, ներկայացնում է հյ. ղ֊ի յետին
հնչոլ–
մր։~Բ՝է
«
թաղիք» նշանակող
մի բառ կարող
էր յետոյ «տոպրակ»
նշանակութիւնն ստա­
նալ՝ ցոյց է տալիս
հյ.
քուրձ
«
հաստ կտոր.
2.
տոպրակ»։
—
4
ԹԱՂ
«
զինւորի
սաղաւարտ»
Ռոշք.
(
Ջեռ. Վիեննայի
Մխիթ. ՀՐ* 6, էջ 392. բառս
ԹԱՂ
չունին ՆՀԲ և ԱԲ). հնից չէ վկայուքսծ, բա (ց
սրան են կցւում՝
թաղաթափ
«
գլխաբաց,
մերկ գլխով» Ոսկ, պօղ. Ա. 835 («Եթէ
թա­
ղաթափ տեսանիցես
զնաժիշտն, քեզ թշնա­
մանս համարիս
զիրսն. իսկ յորժամ
քեղէն
մերկանաս,
զայն
չհամարի՞ս
ինչ վնաս»,
բառս
չունի ՆՀԲ. յիշում է միայն ԱԲ՝ իբր
անստոյգ բառ.
յոյն բնագրի
«
գլուխր
մերկ»
ձևը պարզում է իմաստր),
թաղաոար
«
կա­
նացի գլխարկի վրայի զարդարուն
գնդասեղ­
ները» (ըստ Հա ցուն ի, Պատմ. տարազի, էջ
128)
Ոսկ. պօղ. Ա. 894 («Մի՛ ծամակալս ի
ծամս, մի տեռակալս և թաղահարս ի գլու­
խը ս, մի ապարանջանս
ի ձեռս». ՆՀԲ դնում
է
թաղհար,
ԱԲ նաև
թաղհալ,
ինչպէս
ունեն
երկու ձեռ.),
թաղադործ
«
գլխարկ
կարող,
խոյրարար»
Ոսկ. պօղ. Ա. 848 («Աղէ՛ ասա,
եթէ դերձակն ևթաղագործն
զինչ ինչ որ չ ի ֊
ցէ պատշաճ նոցա արուեստին ստանա
յցեն
կամ գործի ինչ կամ օրինակ»,
յն.
է37.ա010|յէՕՀ
«
կաշեհատ», մեր օրինակում
գրուած է
թաւադործ, թադադործ.
այսպէս
սրբագրել
ըստ Վարդանեան ՀԱ 1914, 320), որոնց հետ
կցւում է նաև
թաղակ
«
թաղիքէ
սաղաւարտ
կամ գլխարկ»
Բռ, ստեփ, լեհ։
= Նոյն է
թաղ
«
կաճ, թաղիք, քէչէ»
բառի
հետ. այսպիսի
գլխարկները
հին Հայոց
մէջ
սլատրաստւում
էին թաղիքից, ինչպէս
հիմայ
էլ քրգական
քոլոգներր և վրացի
գեղջուկնե֊
րի լայնեզր
գլխարկներր.
նիւթից
առնելով
կազմուած է նաև առարկայի
անունր. հմմտ.
յն.
7
ս).0^.
աճ
՚
ղ^Ա
«
թաղիք. 2. թաղիքէ
ղրլ–
խարկ»
։
Ռոշք. անդ՝
թիթնղ, թաղիք
կամ
թա–
բառերի հետ. հմմտ. իր բացատրու–
թիւնր. Աաղաւարտ ի
թիթղանէ
կամ ի
կահէ
արարեալ, որով գլուխ
զինաւորին
թաղի,
այսինքն
ծածկի։
ՆՀԲ
թաղակ
հանում է
թաղիք
բառից։
Նոյնը Տէրվ.
ճ1է31՜1Ո.
41
կցում է
թաղել, աոաստսսլ
ևն ձևերին, տես
թաղանթ։ — Թաղ, թա–
ղահար, թաղաթափ
և
թաղադործ
բառե­
րի կապակցութեան և իմաստի
ճշտու֊
թեան մասին խօսում է Վարդանեան
ՀԱ
1914, 320
և Բառաք դիտ. Բ. 46։ Հացու–
նի, Պատմ.տարազի, էջ 128 պրս.
թա–
դել
Fonds A.R.A.M