119
եՓԻ
\\
^0–
ձևից, ուստի կարելի է ընդունիչ՝ որ այն
լի՛ոքր֊ ա սիական
լեզուն՝ որիդ փոխառեալ
են
յն. և լտ. ձևերը, հայերէնն է, որով
հայոց
էշը
դառնում է այդ բոլորի
մայրը։ — Ինչպէս
Ր6Ճ6ՐՏ6Ո,
Հայ. դր. լեզ. էջ 177 նկատել կ,
Հայաստանի
մէջ էշն ու ջորին շատ
ընդար֊
ձակ գործածութիւն
ունէին՝ երկրի լեռն ոտ ու ֊
թեան պատճառաւ։
Իշաբուծութեան
զար֊
գացման
իբր ապացոյց է ծառայում
էշի րն֊
տանիքին վերաբերեալ
բառերի
առատութիւ­
նը հայերէնի
մէջ. այսպէս՝
ցիո, ջորի, մրտ–
ր ո ւ կ ,
իշայր, իշավայր,
մուղ։
Աւելացնևնք
նաև այն՝ որ Հա յա ստ անի նահանգներից
մէ–
կր (Մոկք), իր երեք գալառներր
էշի անու­
նով է կոչել, (այսպէս՝
Իշայր, Միւս իշայր,
Իշոց ղաւառ),
ԷՋյ ի
հլ.«իջնելր»
Կորիւն, «գրքի
երես»
Երեմ. լզ.
23.
որից
ե|ևէջ
Ագաթ.
վայրէ՛ջ
Ստեփ. սիւն,
էջմիածին
(
իբրև,
տեղական
յատուկ
անուն),
անէջ
Կոչ.
իջանել
«
իջնել»
ՍԳր, Վեցօր. Աեբեր. Եւս, պտմ,
«
մեղմանաչ,
հանդարտիլ»
Բ. մակ, թ,
11.
«
իջևանիչ, օթե–
վանիչ» Եւս, պտմ, ա.
12.
«
սերունդէ
սերունդ
յաջորդել»
Խոր. արծր.
իջուցանել
ԱԳր. Ա֊
գաթ.
լոյսիջոյց
Բուղ,
ջրէջք
Միխ. աս.
վ ա յ­
րէ՛ջք
նար. աղ.
իջավան
(
որ դրուած է նաև
իջեվան, իջևան, իջաւանի
ԱԳր. Ոսկ.
խորէջ
«
սուդակ, տալղրճ»
Տաթև.
ձմ. ճժ. Կազ֊
անկտ.
իջաւոր
«
հիւր».
Իմ. ե.
15.
էջ
«
գրքի
երես» բառից են
երկիջեան, վեցիջեան
Լմբ.
պտրգ.
էջահամար
(
Ա
որ բառ).
—
ց
նախղի֊
րով՝
զիջանել, զիջանի|
«
իջնել,
մեղմանալ,
հ ան դար տ իլ» ԱԳր, Ոսկ, երր. և ես. Կոչ.
զ ի ­
ջագոյն
՚
էևտ. ժգ.
25.
զիջական
Ոսկ.
յհ. բ.
34
ևն։
Հիւնք. հանում է
ձի
բառից։
ԲշճՇքՏՑՈ,
Հայ. դր. լեզ.
146
և
ՏԺւ6ւէ61օաէ2
8 8
28, 311
յն.
Օէ/Օւյ.71
«
երթալ,
մեկնիչ»,
չիթ.
61
^3
«
գնաչր» բառերի հետ են կա֊
պում։
1
ՀՅքտէ,
Յուշարձան
405
սումեր.
17.
ՏԱ
«
արևմուտ»,
429
թթր–
չաղաթայ.
1
կ
.
տճԿ.
«
վայր իջնեչ»,
ւ1սՈ
«
վայր իջած»;
ԳԻ1հ.–Ոզմ.
իջ՚նիլ,
Ալշ.
քիջ՚նալ,
Մշ.
ձիՏ–
նել,
Սեբ.
ի֊նէլ.
Ախց. Կր.
իշ
ս
իլ,
Հմշ.
իչնուշ,
ինշա,
Տիգ.
իշնալ,
Ննխ.
ինշնէլ, րնչնէլ,
Հճ.
իջնել,
Պլ. Ռ.
իշնալ
(
կտր.
ինչաի, ին֊էցունէլ.
Ասլ.
իշնալ,
Զթ–
իչհօլ, ի^Տոյ,
Աչ.
ընչնել, ք – –
շէցնել
(3
վանկով),
Մկ.
իհնիլ,
Վն.
էննել.
Սլմ.
էշնել,
Խրբ.
էշնալ,
Մրղ.
էշնէլ,
Ակն. Սը֊
վեգ.
իշնիլ։ —
Կոլսդետի մէջ (Մօտկան)
դարձել
է
իշվիլ
և նշանակում է «երթալ»,
որովհետև
տեղր լեռնային
լինելով՝
երթալր
իջնել է
(
Արևելք 1898 նոյ" 19). հմմտ. «Այր մի իջա­
նէր յԵրոլսաղեմէ
յերիքով»
Ղկ.
ժ.
30։
—
Ում
ճիւղի բարբառների
մէջ չկայ այս բառր. նոյն
գաղավւարր բացատրլոլմ է
ցած գալ, վ է ր գալ
ձևերով։ — նոր բառեր են
էջք
«
մարելու
վրայ
եղող կրակ»,
էջ
կամ
էջի գինի
«
ինքնաքամ
դինի»,
իջվայր, իջուկ, իջուածք
«
կաթուած–
(
հին վկայութիւնն
ունի Բրս. մրկ.
223
«
Որ֊
պէս
իջուածքն
զմարմինն
վնասեն,
այսպէս
և հեշտութիւնն ի հոգին իջեալ՝ վնասէ
զհո­
գին»
)։
ՓՈԽ. — Վրաց.
Օ յ յ " էջի
«
իջևան, կայա­
րան»,
էջոըա
«
մի տեղ իջևանելր».—
ըստ Մառ,
8
Ը՚ւ
՝)՚
ոա6յւե
»
հ15ւ 0 ՅՅհ՚յւ. ՇքթՕՓէ
.1
...
ԼԱօւեւ,
էչ
20
և
Րօ
>՚3. ՈՕՅ\13 8 « 7 Ո Յ ե Տ՛ե
ճՅթՕ.
ա1Հ
^06,
էչ
444։
ԷՐ, ԷՐՈԻՄ
տե ս Ւ։
ԳՒՈ–.–Դվ.
հէ՞Ր,
Մրղ.
հ է ՞ ր , հէ՜յր,
Աստ.
ն է ՞ Ր ։
Բոլորն էլ
«
ինչո՞ւ»։
ԷՐԱՆ
տե՛ս Երան։
ԷՐԶԻՈԻՍ
«
մատուտակ»
Գաղիան.
ունի
միայն Բառ. երեմ, յաւել.
574։
ԷՐԷ
տե՛ս Երե,
ԷՐԻԻՐ
տե՛ս Երոյր,
*
ԷՓԻՄԵՐՏԷ
«
տօմարական
մի գրուածք է,
որի մէջ կան աստեղագիտական
ծանօթու­
թիւնն եր, սուտ գուշակութիւններ,
երազների
մեկնութիւն
ևն, և մինչև այսօր էլ գործածա­
կան է տգէտ
տէրտէրների և
պառաւների
ձեռքում», — Առաջին կազմողն է Աարգիս ար֊
քեպս. Աառաֆեան, Պօլսեցի. Գրուած էնաև
էւիիրմեաէս, էւիիրմերաէս
(
Տ աշեան,
Ցու֊
ցակ, էջ
473),
-
Յն,
3 ՚
^ 7 | Ա Տ 9 ՚ ՚ ; , – է Օ օ ; , –՚–0Տ;
«
առօրեայ
ղեկագիր»
որից նաև ֆրանս.
6
բՈ6Ո16Ոճ6
«
էփիմերտէ».
յոյն բառր կազմուած է
Տ7Ա
«
վրայ» և
1)
Ա.ՏՕ0(
«
օր» բառերից, —
Աճ.
ԳԻՌ.
—
Ղրբ–
յէփրէմվէրդի
(
ժողովրդական
ստուգաբանութեամբ
այսպէս
ձևա լի ոխ ուած,
իբր թէ
Եւիրեմ
և
վերդի
(
հմմտ.
Ալլահվէրդի,
Fonds A.R.A.M