89
= ք՚նէկ
հայ բառ,
ր^ւ ծագում
է հնխ.
բ6–
աէւ–
ձևից, հմմտ. սանս.
~\ մ՝<Հ
բ Յ ո ւ է ,
յն.
ւէտթՍՅւ,
դ
ո
ր՝
տտթօէւ,
մբգ,
՝\
ք61՜է,
Հիո֊ի
ՕՈ հ ս ո ճ ,
միռլ.
1
ՈՈ 1Մ31(1.
հիսի
էւօրՑ,
պրս.
,
և
Բ՜Տւ՝, ՔՐԴ–
բՁք, Բ6Ր,
աֆղան.
թՅՐ՜ՕՏ–,
/
^ա/ս/յ բ31՜ճ,
օ ս ս.
ք31՜3, ք31՜0Ո,
բելուճ.
ՕՅՈ.
Բ6Ո131,
բ61՜ՈՏ,
գոթ.
ք 3 1 ք Ո տ յ Տ Ր Յ ,
Հ ք ^ . քւաւ,
անգսք. կա.
բոլորն
Էլ նշանա­
կում
են «հերու»,
իսկ ալբան.
բՅՐ\
։
16
է
«
հե­
րուին»,
այսպէս
նաև
ատտ.
Ղ\ճն\ձՅ՝.՝)՚կզ,
Այս
բոլորր
ենթադրել
են տալիս
հնխ.
թ Շ ք - ս է ,
բ6Ր–Աէ1, բ61՜–6Ո
հոմանիշ
ձևերր,
որոնք
կազ­
մուած
են հնխ.
թ 6 Ր
(
>սանս.
բ 3 1 3 Ո
«
հե­
ռու»,
յն. աօԱ\)
–\–
հնխ.
\\
^6է
և կամ
ՇՈ
«
տարի»
բառերից,
առաջինի
համար
հմմտ.
յն.
քտէօ;,
ալբան.
՚
Տ^յշէ
«
տարի»
ևն,
իսկ
երկրորդի
համար՝
հմմտ.
հոմեր,
յն.
7(՝
Ո^
«
միամեայ
երինջ»,
6
է-ՏV0<;
«
երկամեայ»,
Տ1Հա$.՝)0՝) «եօթնամեայ»,
էՏէՕ0է–տ՝/7)Հ
«
քառ–
ամեայ»,
կրետ.
\
ւօ.ճ*ճ՝ոզ
«
կոյս»
(\\
^31ճշ
575, 801
ՏՅՇգ 774, 1քՅԱէէՈՅՈՈ 215, Բօեօւ
-
–
Լ
251,
8
Տ Լ
& 79,
էջ 15 և X 87,
էջ
229),–
Հիւբշ.
467,
Ուղիղ մեկնեց
նախ
՝
^1ՈճւՏՇհ. 22,
յե­
տոյ
86
էէւշհ.
20
Ի\<ձ
1850, 357,
Ճ Ո Շ Յ
80,
333,
Լ Յ
§ . Սւ–§6Տշհ. 291,
ա \ Խ
38, 583
ևն, Հիւբշ.
հ ե ո ի
բառից,
ԳԻՌ.––Ալշ. Ախց.
Գոր. Երև. Կր. Հմշ. Խրբ.
Ղրբ– Մշ. ննխ. Շմ. Պլ. Ռ. Սեբ.
Տիգ.
Տփ.
հ է ա ւ
(
սեռ.
հ է ր վ ա ն ,
Գոր. Ղրբ–
Տ ո նի ,
ո ը ո –
ն է ) ,
Ակն.
Ասլ,
հ ե ր ի ւ ,
Աչ.
հ է ր ո ա ,
Ագլ.
հ ա ՛ ր վ ի ,
Սվեդ.
հ ի ր օ ,
Հճ.
հ ի յ ո ւ , հ ի յ յ ո ւ ,
Զ թ ֊
հ ի յ ո ւ , հ ի ա ւ ,
Հւր.
հ է ա ւ ն ի ,
Մկ. Վն.
խ է ա ւ ,
Սլմ.
խ է ր ի ւ ,
Ջղ.
խ ե ր վ ա ,
Ռզմ.
խ է ր օ լ ,
Մրզ.
իւէօրիւ։ —
նոր բառեր
են
հ ե ր գ ն ա մ
(
Ալմ.
ի ւ է ՚ ր դ ն ա մ ,
Վն.
խ է ր գ ն է ո մ ,
Ռզմ.
ի ւ ո ր զ ն ա մ )
«
հերուին»,
հ ե ր ա ա ն ա ձ ա գ , հ ե ր ն ո ւ ա ն ց , հ ն –
ա ւ ա ն ի կ , հ ե ր ն ի կ , հեո.
(
Վն.
խ ե ռ )
«
երկամ­
եայ
արու կամ
էգ
հորթ»։
Հ Ե 1 ՚ Ք
«
վանել,
վռնտել,
յաղթահարել,
դուրս
անել», արմատ
առանձին
անգործա­
ծական,
որից
հ ե ր ք ե լ
«
վանել,
վռնտել»
Խոր.
Պիտ.
Ոսկ.
հռ. «զօրել,
դէմ կենալ,
տոկալ»
Փիլ. Սկևռ. լմբ.
հ ե ր ք ի շ
Յճխ. Արծր.
հ ե ր ք ո ւ ­
թ ի ւ ն
Պիտ.
հ ե ր ք ո ւ մ ն
Արդ–
դ ի ւ ր ա հ ե ր ք ե լ ի
նար, — նոր գրականում
նշանակում
է
«
մէկի
ասածը
մերժել,
սխալ
լինելր
ցոյց
տալ»։
ՆՀԲ
լծ. երր.
հի ր ի փ գ ,
հյ.
ճ ե ո ի , հ ե ­
րիք,
յն.
ա ր ք է ՚ օ ։
Լ Յ
§ .
8
էւ՜§.
եՅ^էր.
Լշճ.
56, 39
զնդ.
բՅՐՅՃ՚Տք
«
կռիւ
մղել»։ Տէրվ.
նախալ. 110
Տ31՜ե
«
զարնել,
նետել»
ար­
մատից
է դնում
զնդ. հձւ՜շՇ, գոթ.
Տ
1
Յ–
ՈՅՈ,
հյ.
հ ա ր կ - ա ն ե լ , զ ա ր կ - ա ՚ ձ ե լ , արկ­
ա ն ե լ
և
հ ե ր ք ե լ ։
Հիւնք.
յ ա ր գ է ք
բայից։
ԲշճՇքՏՇՈ,
Հայ. դր. լեզ. 85
ք ե ր ք ե լ
բա­
յից
անն մ անաձա յնոլթեամ
բ։
Անդրի–
կեան, Բազմ. 1905,
512
լծ.
հ ե ր ձ ո ւ լ ։
ՀԵՑ
(
սեռ.
–
ի )
«
անուի
շրջանակը»
Պիսիդ.
տող
98.
Շիր. Սիւն. քեր. 209 –֊Երգն.
քեր.
որ և
ի ւ ե ց
Եզն.։
նՀԲ
լծ. հյ.
յ ե ց ,
թրք.
գոլ
և
ե ի ւ զ
(
իմա՛
գՅ՚ձ
«
կոռ»,
յա
«
երես»)։
—
Տշհ6քէշ1օ^ւէշ 8 8
28, 294
գոթ.
քՅտեյ՜Յ
«
կապ»։
ԳՒՌ.–Մշ.
հ ե ծ ,
Բլ.
հ ե ց
«
անուի
մարմինը
կազմող
երեք տախտակներից
առաջինն
ու
վերջինր»
(
Ազգ.
հանդ. Ե. 56, նկար
III),
Սլմ.
ի ւ ե ց
«
անիւի փայտէ շրջանակը,
որի
վր֊
բայ
ամ բացած
են
շառաւիղները»։
ՀԵՑԻԿ
«
հեղիկ».
այսպէս
ունի Բառ.
երեմ,
էջ –8–՛ ինչ լինելը
յայտնի
չէ։
–)–
ՀԵԻ
«
հևալը»,
որից
հև. ի հ և
«
հևալով»
(
գաւառականն
երում
և արևմտեան
գրակա֊
նում),
հ և ք
«
հևալը»
Մխ.
Բժշ. 142,
հ և ա լ
«
յո գնածութիւնից
ևն հատկտուր
շնչել»
մի­
ջին
հյ. բառ
(
ԱԲ,
Նորայր,
Բառ.
ֆր. 545
բ),
հ և ա ս ծ
(
ձեռ.
հ է վ ո ա ծ )
«
շնչասպառ
հևալով»
Վրդն. առ,
321 (
տե՛ս
և տակը
գւռ.)։
= Բնիկ
հայ բառ՝
հնխ.
բՇԱ–
«
փչել»
ար­
մատից,
որ անշուշտ
բնաձայն
պէտք
է
հա­
մարել։
Այս արմատր
երևում
է նաև
բՕԱ,
ԲԱ,
թԱ, թհ ս , ես, Եհս
ձևերով,
իբրև
օրինակ
յիշենք
ժառանգներից՝
լիթ.
բԱՇ21Ա,
բստէ1
«
փչել»,
բսե;Տ2Շ21Ա, բսետշէւ
«
հևալ»,
լեթթ,
բ ս է ս , բԱՏէ
«
փչել,
շնչել»,
ռուս.
Ո ե 1 \ 3 1 ե
«
հե–
լալ»,
լեհ.
բԱշհՈՅՇ
«
ուժեղ
շնչել»,
հիսլ–
քյ՚սե
«
ձիւնի
բուք»,
մբգ.
բք՜ԱՕՈՇՈ
«
հևալ»
ևն
ևն։ (Տե՛ս
նաև
փ ո ւ ք
և
փուչ, փչել,
ինչպէս
նաև
6
ո գ ի յ <
ժառանգներից
շատերի
մէջ հնխ,
թԱ–
և
բ հ ս –
խառնուած
են իրար, իսկ
հայե­
րէնը
ճշտիլ
զանազանում
է հնխ.
թԱ,
թ 6 Ա
Fonds A.R.A.M