ՀԵԾ
1899,
էջ 314 և 798, Յոլշարձ. 329), Չեն կա֊
բող սրանք
լինել
ուղղակի
պարսկերէնիս,
ձևի և նշանակութեան
տարբերութեան
պատ֊
ճառաւ, նոյն գալառների
հա յերր
ունենալով
սոյն հազուագիւտ
բառը իրենց
բարբառնե­
րում, թրք. ձևի փոխառութիւն ր
զարմանալի
չէ, այլև բնական է, րստ որում պատկա­
նում է շինարարական
արուեստին։
ՀԵԾԱՆՈՑ,
ի -ա
հլ, «ատամնաւոր
թիաձև
գործիք, որով
կալում
ցորենն են հոսում»
Մտթ. գ. 12. Ղկ– գ– 17. Վեցօր. բ. էջ 27.
Ոսկ. յհ. ա. 45. «յարդգող, Ծիր կաթին»
(
տե՛ս Ալիշան, Հին հաւ. էջ 117)։
նՀԲ «որպէս թէ
հ ո ս ա ն ո ց » ,
յիշում է
նաև պրս.
Տ իզ է , հ ի հ ։
Հիւնք. պրս.
0
յ.յ.ձ>
Ո623
«
հեծանոց» (որ և
յ լ ^ ՈՏ՜Ժ,
0
յ ^
հշձտւ. մեկնութիւնր
չունի
Ւ10ւ՚ո) *
Հ ե ծ ե ծ ե լ
տես
Հեծ։
ՀԵԿԵԿԱԼ
«
լացի ժամանակ
ձայնր կտրուի–
լր» Վրք.հց. որ և
հ ե կ ե կ ն լ
Վրք. հց. սրան­
ցից
հ ե կ ե կ ա ն ք
Վրք.հց– ուրիշ
վկայութիւն
չկայ, այս բառերր նշանակում են նաև «բար֊
ձրր ձայնով ծաղրել,
հեգնել»։
֊
Կրկնուած
է
*
հ ե կ
պարզ արմատից, որ
առանձին չի գործածուած։
ԳԴ կցեց պրս.
ես1Ժւս1(
հոմանիշին։
Հիւբշ.
21
ա<3 35 (1881),
էջ 661 փո­
խառեալ
պրս.
(
ձ)ձէ֊
հԱւՕԱ
«
հառա.
չանք» բառից։ Եազըճեան, Արևելք 1884
նոյ" 16 սանս,
հ ւ ե ե
ձևից։ Հիւնք. պրս.
հ ի ւ կ ի ւ կ է ք
«
կասկամ»
բառից։
Հիւբշ.180
պատահական է համարում
պրս.
հս1<31(,
Ւո1օե,
հ ս և շ Յ ,
հսԿճձ, հա&,
հսԿհՓ
հոմանիշ բնաձայններր,
որոնց վրայ ա–
ւելացնում
եմ եբր.
հ Յ ^ Տ
«
հառաչանք»։
ԳԻՌ
Ախց. Երև. Կր.
հէ կ է կ ա լ,
Ասլ. Մշ.
հէգէգալ.—
նոր բառեր են
հ ե կ ո ա ա լ
Խրբ. «հե­
կեկալ»»,
հ ե կ ե կ ո ց
Մշ. Շլ սրանցից
առա֊
ջինր, որ
–
ոտ–
սաստկական
մասնիկն է
ստացել, ցոյց է տալիս
հ ե կ –
պարզ արմա­
տը։
+ ՀԵ՚Լ.
արմատ՝ որ առանձին գործածա­
կան է միայն իբր
հ ե ղ ո ւ մ
բայի
հրամայա­
կանն ու կտր. եզ. գ ղէմքր. սրանից են
հ ե –
7
6
Հ
Ե
՚
Լ
ղուլ
«
թափել,
լցնել,
նմանութեամբ՝
վրան
թափուիլ,
խռնուիլ,
լցուիլ» ԱԳր.Ոսկ.
հ ե –
ղ ա ն ի լ
Մեկն. ղևտ.
հ ե ղ ո ւ ա ծ
Խոր.
հ ե ղ ո ւ կ
Ոս­
կիփ. Դիոն. թղթ.
հ ե ղ ո ւ մ ն
ԱԳր. Եղիշ. Խոր.
մ շ տ ա հ ե ղ
Մանդ,
բ ա զ մ ա հ ե ղ
Ագաթ,
ա ր ի ւ ­
ն ա հ ե ղ
ՍԳր.
դ ի ւ ր ա հ ե ղ
նիւս. բն.
զ ո ւ գ ա հ ե ­
ղ ո ւ մ ն
Սոկր.
խ ա ղ ա ղ ա հ ե ղ
Դիոն. ածայ,
գ ե­
ր ա հ ե ղ ե ա լ
Դիոն. ածայ,
հ ե ղ ո ւ կ ա չ ա փ
(
նոր
բառ)։
Այս արմատի
ստացած
զանազան
ձևերն
են.–
ՀԵՂԵՂ
(
իբր
*
հ ե ղ հ ե ղ ,
կրկնուած
առաջին
ձևից),
ի - ա
հլ. (յետնաբար
նաև
ո
հլ.)
«
ուղխ,
ջուրի
յորդ
հոսանք՝ ՍԳր. Եւս.
քր. Եփր. ել. որից
հ ե ղ ե ղ ե լ
Իմ. ժ. 4. Եփր.
ծն. և եփես. 149.
ջ ր հ ե ղ ե ղ
ՍԳր.
հ ե ղ ե ղ ա մ ա ծ
Ագաթ,
հ ե ղ ե ղ ա ս ա ս տ
Ագաթ,
հ ե ղ ե ղ ա տ
ՍԳր.
հ ե ղ ե ղ ա տ ե լ
Դան. ժա. 10. 22. Ագաթ. Մծբ.
ջ ր հ ե ղ ե ղ ա կ ո ւ լ
կամ
ջ ր հ ե ղ ե ղ ա կ ո ւ ր
Ոսկ. ես.
յ ո ր դ ա հ ե ղ ե ղ
Բուզ,
հ ե ղ ե ղ ա ջ ո ւ ր
(
չունի ԱԲ)
Թղ. Պրոկղ. ՀԱ 1921, 21.
հ ե ղ ե ղ ա ն մ ա ն
(
նոր
բառ)
—
ԶԵՂ՛
կազմուած
զ
սաստկականով՝
առաջին
ձևից,
որից
զ ե ղ ո ւ լ , զ ե ղ ա ն ի լ
«
թա֊
փուելոլ չափ լցուիլ»
ՍԳր. Եփր.ծն.
զ ե ղ ո ւ մ ն
Գ. թագ. դ. 29. Մանդ,
զ ե ո ո ւ ց ա ն ե լ
Սիր.ժր.
9.
Պիտ. փիլ.
զ ե ղ ո ւ ն
«
լիուլի»
՚
էկ* զ. 38.
բ ա զ մ ա զ ե ղ
Յհ. կթ.
բ ա զ մ ա զ ե ղ ո ւ ն
նար.
յ ա ն ­
կ ա ր ծ ա զ ե ղ
Կաղանկտ. — Ո%. առաջին
ձևի մի­
ջին աստիճանի
ձայնդարձն
է. առանձին ան­
գործածական,
բայց
սրանից է
կազմուած՝
Ո Ղ ^ Ղ
(
որ նախորդի
կրկնական
ձևն է)
(՜
Հ՜ծ֊
ղեղ» Ագաթ, որից
ո ղ ո ղ ե լ
«
հեղեղել,
յորդել»
ՍԳր. Ագաթ, «ցօղուել,
ջրով թեթևակի
լոլալ,
ՈՈ06ւ"»
Ղևտ.զ. 28, Ոսկ.մ. բ. 28.
ո ղ ո ղ ա –
նել
ՍԳր. Եւս.քր.
ո ղ ո ղ ի չ
Ագաթ,
ջ ր ո ղ ո ղ
նար.
ո ղ ո ղ ե ա լ
«
պոռնիկ,
լրբացած»
Ոսկ,
եփես. 833.
ո ղ ո ղ ո թ ի ք
«
ուղխ,
հեղեղ» Ոսկ.
ա. տիմ. 111
ՀԱԼ,
որից
հ ա լ ե լ
«
հալեցնել».
առաջին
ձևի ստորին
աստիճանի
ձայնդարձն
է (տե՛ս
առանձին)։
–
Բնիկ
հայ բառ. ծագում է հնխ.
բշ1–
ար֊
մատից, որի ձայնդարձներն
են
բօ1–, բ|–.
սրանք
տալիս են հայերէնի
մէջ
բք1–>հեղ,
բօ1–>ող, բ1–>հալ.
(
հմմտ.
հե տ ք , ււտք, դ եզ,
դ ալար, գելուլ, գ ա լ ա ր ե լ ) ։
Ցեղակիցներից
նոյն
արմատր
պահած են լիթ.
րւ1ս, թ՝ւ1է1
«
թափել,
լցնել»,
բ Ա է ն ա Յ Տ
«
ջրի
Դ"յթ>
լեթթ.
բւ1ս, բԱտէ
«
կաթկթիլ,
ծորիլ, շատ
բարակ
Fonds A.R.A.M