ՀԱՒ
71
Հ Ա Ի
ԳԻՌ.-Ախց. Երև. Կր.
հա վ ա տ ալ,
Ննխ.
Ջղ– Սեր. Սչ.
հա վ ա դ ալ,
Շմ.
հա վ ա տ իլ,
Գոր.
Ղրբ–
հվ ա տ ալ, վհա տ ալ,
Ագլ.
հ վ ա ՚ տ ի լ ,
Մրղ.
Սլմ. Վն. Տփ.
ավատալ,
Ախց.
հա վ տալ,
Ասլ.
Պլ.
հա վ դ ալ,
Սեր.
հ ա վ դ ըն ա լ ,
Հմշ.
հավդր–
նալ,
Մկ.
խավատալ,
Կր. Ոզմ. ՏՓ–
ավտալ,
Խրբ. Պլ. Ռ.
ավդալ,
Ալշ. Մշ. Ռ.
ա վ դ ըն ա լ ,
Սվեդ.
ա վ դիլ,
Տիգ.
ա վ դըն է ո լ ,
Հճ.
ա վ դօլ,
Զթ.
ա վ դօլ, ա վ դ ո լ
սրանք անշուշտ
բնիկ
ժողովրդական
ձևեր են. — սակայն
գրականից
են փոխառեալ
Ագլ. Տփ.
հա վ ա տ ,
Ակն. Պլ.
հա վ աթդ ,
Սչ.
հա վ ա դ դ ՛ ,
Խրբ.
հա վ ա դ դ ,
Ռ.
հ ա վ ա թք ,
Տիգ.
հավաթք,
Ասլ.
հա վ ա * գ , հ ա ­
վա*,
Զթ–
հ ա վ օ թ ք , հ ա վ ո թ ք ,
Մրղ. Ոզմ. Սլմ.
Վն.
խավատ.—
նոր բառեր են
հ ա ւ տ ե հ ա ն ,
հ ա ւ տ ե հ ա ն ե լ
«
համոզելով իր ուզածը
անել
տալ»
Բլ.
ա ն ա վ օ տ
«
անհաւատ»
(
հաղոր–
դեռ
Ս. Մով սիս յան, նամակ
1933)։
ՓՈԽ
ԸտւէՈւնձՈ)/
Տ ճ 1, 2 2 2
հայերէնից
փոխառեալ է դնում հունդ.
Ւսէ
«
հաւատք» և
այս
փոխառոլթիլնից
եզրակացնում
է որ
Հունգարացոց
նախկին
հայրենիքում
մազդե֊
զական
կրօնր տարածողները
հայերն
էին։
Հ Ա Ի Ա Ք
«
ժողովուած»
Վրդ. պտմ. այս ար­
մատից են
հ ա ւ ա ք ե լ
«
Ժողովել»
ՍԳր.
հ ա ւ ա ­
ք ո ւ մ ն
Ոսկ. յհ. ա. 38.
հ ա ւ ա ք ա ր ա ն
Թէոփ.
ծն.
հ ա ւ ա ք ա կ ա ն
Անյ. վերլծ.
հ ա ւ ա ք ա բ ա ն ո ւ ­
թ ի ւ ն
Անյ. վերլ.
հ ա ւ ա ք ի չ
Մագ.
զ ա ն ա զ ա ն ա ­
հ ա ւ ա ք
Թէոդ. կուս.
բ ա զ մ ա հ ա ւ ա ք
Պիտ.
դ ը մ –
ո ւ ա ր ա հ ա ւ ա ք
Խոր.
զ ո ւ գ ա հ ա ւ ա ք ե լ
ճառրնտ.
ծ ա ղ կ ա հ ա ւ ա ք
Խոսրովիկ.
հ ա մ ա հ ա ւ ա ք
Վրդն.
սղ. ծն.
զօ ր ա հ ա ւ ա ք , հա ւ ա ք ա ծ ո ւ , հ ա ա ւ ք ա –
ւոեղի, հ ա ա ւ ք ո յ թ
(
նոր բառեր)
ևն։ Առանց հ
նախաձայնի
ունինք
ա ւ ա ք ե լ
«
հաւաքել,
ժո­
ղովել» Եզեկ. իթ. 5. Գ. մակ.զ. 4. Բրս.
ողորմ.։ Այս բառր
ունի նաև «բժշկել»
նշա­
նակութիւնը,
այսպէս՝
ա ւ ա ք ե լ ի բ ո ր ո տ ո ւ ­
թ ե ն է
կամ
զ բ ո ր ո տ ո ւ թ ի ւ ն
«
բորոտութիւնը
բր֊
ժըշկել»
Դ. թագ. ե. 3, 6, 7, 11.
ա ս ս ք ե ց ո ւ –
ց ա ն ե լ
«
բժշկել»
(
անդ), պարզապէս
ա ւ ա ք է ր
«
բժշկում էր» Սասն, էշ36։ Այս նշանակու­
թեան զարգացման
համար հմմտ. յն.
00–
ա՚ՀՀՕ «հաւաքել»
և
ձ ո օ - Յ Լ ^ Յ դ (0
«
բժշկել»,
նաև
հայ.
ա խ տ ա ք ա ղ
«
ախտաբոյժ» Սասն.
65 (
տպ.
աղտաքաղ.
հմմտ.
ք ա ր ա դ ր
բառի
տակ ա ս ուածն եր ր )։
Տէրվ.
Ճ Ո Ձ Ո Ո . 9,
10
գնում է
հ
յաւե­
լուած,
աւա
մասնիկ,
արմատր
ք,
որի
հետ
միացնում է սանս.
Ը1,
պրս. Օւձ&Ո
«
հաւաքել,
ժողովել»,
իսլ.
Օ^աՕւՈԱ,
Օ՚ԳՀԱ
Ա1՜ՈՅՈ՜1Ա
«
մա բրել». ըստ
այսմ
հ – ա ւ ա ք ե լ =
սանս.
Ձ\՚3–Շւ
«
հաւաքել,
հա­
նել»։
Հիւնք.
յն. շհօղետ
«
սրբել,
մաք­
րել»
ձևից հանում է
աւաք՛ել
և սրանից
էլ
հ ա ւ ա ք ե լ ։
Կուրտիկեան,
Արևելք թ.
4185
պրս.
խ ա ւ
«
քաղել»։
Ցակոբեան,
Ծաղիկ
1899,
նոյ. 4 արաբ,
հ ա վ գ
«
Ժո­
ղով,
ժողովել»
բառից։
՚
Լափանցեան
3 8 0
23, 360
ռամ+ զնդ.
^ 3 X 3 ,
«
հա­
ւաքումն»։
Ւձյնշէք
2
9 6
միացնում է
՚
դՀէ–
Ո31
՜
Ոօ1<
«
հաւասար,
ամբողշ, ամ֊
բողշական,
կատարեալ»
բառի հետ, որ
դնում է իրան.
*
Ո
31
ՈՅ^Յ
1
<3–
ձևից, րն֊
գունելով
*\
^Յ
1
<3–
իբր «ծայր,
վերշ,
բարձրագոյն
կէտր»։ Այս անծանօթ *\Ա–
1(3–
բառր
ուզում է գտնել նաև հյ.
վ ախ­
ն ա ն < * VՅX - ^ 3 ^ (
Յ
)
ՈՅ-, վ ա կ անա կ , վա­
կաս <*Հ^Յւ<–ՅՏՅ
«
մինչև
վերր
հասնող».
վ ա կ ժ ո յ ժ <^31<–Ա23Ա23հ–
«
ծայրը
ուժով
բռնած» և զնդ.
\՚3՚
^ՏՅՈՅ
«
գլուխ» բա–
ռերի մէշ, ՒձշւՈշէ
8
Տ Լ
հտ. 32, X 97,
էշ 84 սխալ է գտնում այս
մեկնութիւնը,
որովհետև
մեկնելով
*
հՅ–1՜ՈՅ–՚\։ՅեՅ–
ձե֊
ւից, չի բացատրւոլմ
ո՛ չ
–1՜
Ոս–
վանկի
կորուստր և ոչ ք ֊ ի ծագում
ր,
ԳԻՌ—Երև.
հ ա վ ա ք էլ,
Շմ. Տփ.
հ ա վ ա ք իլ,
Գոր. Ղրբ–
հ վ ա ՚ ք է լ ,
Ագլ.
հվա՚քիլ,
Մշ.
հտ–
վըկել,
Ռ.
հ ա ֆ ք էլ,
Ախց. Կր.
հ ա ֆ քիլ,
Զթ–
հ ա ֆ գ ՚ ի լ ,
Հճ.
հէվքել. —
Ախց. Կր. ևն ստացել
են «տեղաւորուիլ,
պարունակուիլ,
պարփա­
կուիլ))
նշանակութիւնր։
—
նոր բառեր են
հ ա –
ւ ա քո տ ել, հա ւք տ ո ւ կ , հա ւ ա ք ս , հ ա ւ ա ք - տ ե ղ ա կ
ա ն ե լ ։
*
ՀՍ.ԻԱՔ, ՀԱԲԱԿ, Հ Ա Պ Ա Խ
«
մի տեսակ ռե֊
հան.
301111
ԱՈ1 եՅՏւԱշսա »
Բժշ. ունի
միայն
ՀԲուս. § 1572 և § 1674,
= Արաբ.
ձ – ^ – ֊
կ-հ&զ, որ և պրս
^ յ ֊ .
հՅVՅ^<՝
նոյն
նշ. (տե՛ս Կամուս,
թրք. թրգմ.
Բ. էշ 880 և
Տէ6տտշհո6ւձ6ք տ ա
12, 4 ) ։
Պրս. ձևից ծագում է
հաւաք.
միւս
երկու
ձևերից
առաշինը
արաբերէնի
հին,
երկրոր­
դը նոր տառադարձութիւնն
է։
Fonds A.R.A.M