2
Ս
Ր
6
1
ՆՀԲ վրաց.
խ ա րհ ա »
Տէրվ. Լեզու 156
նոյն ընդ
հ ա ր ս ն , հ ա մ - հ ա ր զ
և
ապա­
հ ա րզ ա ն ,
ծագում են
զա , զ ա ն
«
ծնանիլ»
արմատից,
հ ա ր հ
փոխառեալ
է
պահ֊
լաւերէնից, իսկ
հ ա ր ս ն
բնիկ է։ Նոյն,
Նախալ. 94 կցում է
հ ա ր ս ն
բառին;
Հիւնք. արաբ.
յ Ձ ՜ ւ ՜ ւ
^ Յ
«
աղախին»
ձևից
(
որ և նշանակում է «հարճ»)։
Լ
^,՝9/ձ\ճ
2 1
ա Օ
13, 344
կցում է յն.
1
Հ
&
ՃՃ&Հ
^է^XX^՝Հ^(;]
հոմանիշին,
որից և
եբրայեցե֊
քէ"
բ ւ 1 Ձ Տ
6
5
«
հարճ»,
՝\\/
Յ
1–
(16
553
յն.
աճճօՀ
և լտ.
բ Ձ 6 1 6 ճ
ձևերի
հետ
միասին
փոխառեալ է դնում երր.
խՈՀքք
&՚
ից։
ՓՈԽ.֊Վրաց.
6 *
^ ^ խ ա րհա ,
հտ6§օ
խ ա ր հ ի
«
հարճ»,
հմմտ. նաև լագ.
\31՜1
<ւ5
ե շ –
ք6
«
հարճորդի»
(
Մառ, Լագ. քերակ. էջ
229)։
Տ Ա Ր Մ Ա Լ
«
սպանդ
բոյսր,
փեգենայ» Ա֊
միրտ. ունին
միայն
Բռ. երեմ,
յաւել. 569 և
ՀԲուս. § 2815։
= Արաբ.
ձ – *
յ – –
՚
| Յ Ո Ո 3 1
նոյն
նշ.
(
Կամուս,
թրք. թրգմ. Գ.176)։
Ուղիղ
մեկնեց նախ նորայր, Բառ,
ֆրանս, էջ 631ա։
Հ1Մ11ԻԱՆՑ
«
ահեկան
ամսի
հին
անունր»
Տոմար,։
Ըստ
Ալիշան,
Հին հաւ. 141
հ ա ր ե լ
բայից,
հմմտ.
խ ո տ հ ա ր ե լ ։
–
քՀԱ1՚11ԻՍՏ, ի- ա
հլ. «զօրեղ,
ուժով, գէր.
2.
աւագ,
իշխանաւոր,
ազնուական»
ՍԳր.
Ոսկ. Եզն. Սերեր. Եւս. քր. «երկար,
երկա­
րատև»
Գ. մակ. բ. 15. Կիւրղ. թգ, «շատ,
առատ,
բազմաթիւ»
Պրպմ, Յհ. կթ. Լաստ.
Արծր, «մեծատուն,
հարուստ,
րնչեղ», այս
նշանակութիւնր՝
որ արդի
դրականի
միակ
րնդունածն է, յառաջացած
է
առաջիններից՝
փոխաբերաբար,
իշխաններր
նաև րնչեղ
էին.
Ոսկե գարե ան գրականութեան
մէջ գործա­
ծուած է քիչ անգամ, այսպէս՝
Բուղ.
Ղ՝. 4,
Եփր. մատ. Բ. 20. Ոսկ. սղ.և ապաշխ. 539.
Ոսկ. ես. 430(Մեծատունն
րստ
հարստու­
թեանն
իմն գնայ),
իմաստի
նոյնպիսի
զար­
գացում են ցոյց տալիս նաև լտ.
Օ թ 6 Տ
«
ուժ,
իշխանութիւն,
պետութիւն,
զօրութիւն ևհա֊
րրստութիւն,
ինչք»,
գերմ.
\
Ղճշ\\
«
թագաւո–
ՀԱՐ
բութիւն.
2.
հ
ԼԱ ԱՀ
յ
ֆրանս.
Ո01՜16
«
հա­
րուստ», նախապէս
«
թագաւորական,
իշխա­
նական», արաբ.
(
ձՍԼօ
ասա
և
օ
.
յ յ ^
ճօ\ք1Ձէ
«
իշխանութիւն.
2,
հարստութիւն»,
հմմտ. նաև յն.
ւօ՜ՀՕբՕՀ
«
ուժեղ,
զօրեղ,
բուռն»,
13
^0(5(5;;
«
շատ,
յոյժ»։
Հ ա ր ո ւ ս տ
«
հետևակ»
նշանակությամբ
ունի Կալիսթ, էջ
109 (
այս մասին տես Տաշեան,
Ուսումն.
Ստոյն֊Կալիսթ.
192
և Մանանդեան,
Խորե–
նացու առեղծվածր, էջ 106)։ Այս արմատից
են յառաջացած
հ ա ր ո ւ ս տ մ ի
«
բաւական
հե­
ռու» Բ. մակ. ժ. 27. Ագաթ,
հ ա ր ս տ ա հ ա ր ե լ
Ա. մն.
ժզ. 21, Բ. մն. իա. 17.
հ ա ր ս տ ե լ
«
գե­
տին
զարնել,
հողի մէջ գամել»
IIսկ. մ. ա.
9,
ա. տիմ. և ես. «հիմնեի
հաստատել»
Տի–
մոթ.
կուզ, էջ 241, 266.
հ ա ր ս տ ա ն ա լ
Եւս.
քր,
(«
րնչեղ
դառնալ»
իմաստով
մէկ անգամ
ունի
Բուղ.),
հ ա ր ս տ ա բ ո ւ ռ ն
Եւս. քր.
հ ս ւ ր ը ս –
տ ա զ ո յ ն
Վեցօր.
Եզն.
հ ա ր ս տ ո ւ թ ի ւ ն
ՍԳր.
հ ա ր ս տ ա հ ա ր
Բուղ,
հ ա ր ս տ ի
կամ
խ ա ր ս տ ի
«
հաստամարմին,
վիթխարի»
Փիլ.
ժ. բան. էջ
279
և Խոր. բ. 37.
հ ա ս տ ա հ ա ր ո ւ ս տ
Օզեկ.
լդ.
4,
Մծբ. Վեցօր.
194.
հ ո գ ե հ ա ր ո ւ ս տ
ճառ–
րնտ.
բ ա զմ ա հ ա ր ո ւ ս տ
Յհ. կթ.
հ ա ր ս տ ա տ ո ւ ր
«
առատաձեռն»
(
նորագիւտ
բառ) Ագապ.
180.
մ ե ծ ա հ ա ր ո ւ ս տ
(
նոր բառ) ևն։
––
Ծագում է
հ ա ր
բնիկ հայ արմատից,
որի
առաջին և հիմնական
նշանակութիւնն
է
«
զարնել,
խփել»,
կազմուած է
–
ստ
մասնի­
կով՝
հ ա ր ո ւ
բնից
(
բայր
հ ա ր ո ւ լ ) ,
ինչպէս
ու–
նինք
զ գ ա ս տ ՝ զ գ ա լ
բայի
զ գ ա –
բնից։
նախ­
նական
իմ աստր պահում է
հ ա ր ս տ ե լ
«
գետի֊
նր զարնել,
հողի մէջ
գամել»։
ՆՀԲ
հ ա ր ո ւ լ
«
զարնել»
բայից։
1\1
ս1–
1
€ք Տ ա ճ ա 66, 272
զանազան
նշանա­
կութիւներով
համեմատում
է հյ.
հ ա ­
ր ի ս ՝ ,
դոթ.
ք
«
հեռու»,
ք Ձ1ՐՈ1էհձ
«
հնագոյն»,
սանս.
բւՄՅ
՚
ՈՁ,
յն. ԱՕ.
ՃԱ1
«
հնուց»
բառերի
հետ։
Հիւնք.
յն.
0.010֊
1
Տ01
«
գերազանց,
առաւելեալ,
աւագ»։
Ր Ձ է ւ - ս ե Ձ Ո յ ՛
Տ ճ
1,
196
հնխ.
բօ1ս–
«
շատ» + Տ
,
շձ
«
նստիլ», իսկ ՀԱ 1908, 153
հնխ.
Տ61՚0
«
հոսիլ»
արմատից՝
֊
ո ւ ս տ
մասնիկով,
իյ^ ե Շ Ր Տ ,
աքտե. 2. 21
պհլ.
31-
ԱՏէ
«
լալ աճած
(
ծառ)»
բառի հետ
Fonds A.R.A.M