(
գաղափարագրով
գրուած
է ^) ի*յ
բւէ
և
ձ <–0֊Հ>
թւէՁՐ
(
րստ
քՀք
^Եօւ՜^, հւ1քտեսշհ
ճ6Տ Բ 6 Ո ^ 1
1, 21),
պրս. ^յ^յ
բւճՅւ՜, բ Ձ –
Ճձ1՜,
բւ
^Ձէ՝,
"
ա
կ.
Բ
^3ք1 ( ^ Տ Լ 75, 707
և
121),
օսս.
քւճՁ, ք|ճ
5
բելուճ.
թ՚ւՓ,
աֆղան.
բ13Ր,
ք / / ՚ յ .
բ161՜, շ ա շ ա
բ1 (Ւ1օա § 286^, ^ե.
ստւոլօ
(
սեռ
ս ^ ւ ր օ ; ) , ^աա.
թՅէ61՚,
իտալ.
թՅ
(
էք6,
սպան.
թՅճ ք 6 ,
ֆրանս. ֆ&Շ, գոթ.
քՅ–
ԺՁ1՜,
հրգ.
քՁէՇՐ, գձ
/
յ//.
\՚
Ձէ61՜,
անգսք.
քօշճշՐ.
հհիւս.
քՅՏՏՐ, 4ո//> VՁճ6^, V Յ Յ ^ , ա ե գ ր քՅէՈ6Ր
(
ՒԱԱ§6
505),
հիւղ.
Յէհո,
բոլորն
Էլ
«
հայր»։
Բալթիկ֊սլաւական
խմբի
մէշ այս բառր
ջրն–
ջուած է՝ փոխանակուելով
հնխ.
ՅէէՅ
ձևով,
որ յատուկ
էր մանկական
լեզուին,
հմմտ,
սանս.
ՅէէՅ
«
մայր,
մեծ քոյր»,
յն.
0
է112
«
հայրիկ»,
լտ.
ՅէէՅ
«
հայր,
հայրիկ», գոթ.
ՅէէՅ
«
հայր»,
հբգ.
Յէէօ,
հհիւս.
Յէէշ
«
հայ­
րիկ»,
ալբան.
Յէ
«
հայր»,
հսլ.
Օէ101,
ռուս.
01՝
Շ1ԼՆ «հայր»
ևն։ (Իբր բնաձայն
նման բա­
ռեր գտնւում
են նաև ոլ-հնդևրոպական
լե­
զուների
մէջ. ինչ. հունդ. ՏւկՏւ,
թրք–
Յէ2,
բասկ.
ՅւէՁ
«
հայր»
)։
Առաջ
կարծում էին
լեզուաբանները
թէ հնխ.
բցէշն՜
կամ
բ3161
յառաջացած
է
թ Յ
«
պահել,
պահպանել»
ար­
մատից,
բայց
այժմ այս կարծիքր
ճիշտ չի
համարւում,
և ենթադրում
են թէ հնխ.
բ9է6ք
յառաշացել
է մանկական
բ Յ ,
բՅթՅ
«
հայրիկ»
բնաձայնից
( ՝ \
^ յ
1
Ճ 6
565,
Բօ^Օւ
՜
Ո^
1
> 44 և
2, 4,
ՏօւտՅօզ
75,
Տաօսէ–^6ւ116է
704—5),֊֊
Հիւբշ– էշ 463։
աՅթւ՚Օէհ, ՃՏ13 բօ17§1.
106
իռլ.
ՅէշՐ
և էրզ.
Յ
՚
ԹՇՐ
հոմանիշներին
է
կցում։
նՀԲ հանում է
ա յ ր
բառից։
11
ւղիղ
մեկ­
նութիւնն
ունին նախ
Բշէշաւ.
26, 33,
153,
ատճւՏՇհ.
22, 25
և յետոյ
<յՕՏՇՈ6
14,
ՔՑէէւշհ. Ո0Ր36 ՅՐՅտ.
36, 67
ևն ևն։
ւ հ օ ւ ո Յ Տ շ հ շ ե ; Տ ^ ^ ա
4, 66 (
թրգմ. ՀԱ
1894, 18)
կցում է թրակ.
բ Յ Մ
ձևին։
Հիւնք.
ոլղղականր
ա յ ր
բառից
է հա­
նում, իսկ սեռականր
պրս.
խ օ ր
«
արե­
գակ»
բառից։
ԲՅէւ
՜
սեՅՈ)/ Տճ.
3
կը֊
ցում է հունգ.
ք61՜յ
«
փեսայ»
բառի
հետ։
մ6ՈՏ6Ո
1
ք՝
ՃՈ 2.
14, 50
համ ապա
տաս֊
խան հաթ. բառի մէջ գտնում է
–
է–
ձայ­
նը։ Յակոբեան,
Բանաս, 1900, 37
Տ ա յ –
(
ձ2
^^^^^^^^^
Հ&է
ր ա պ ե տ
բառր
դնում է պրս.
հ1քԵշճ
«
իշ­
խան»֊
զնդ.
2
է Ր Յ բ 3 1 է 1
ձևից։
ԳԻՌ.-Ագլ.
հ ա յ ր ,
Ախց. Ակն. Ասլ.– Կր.
Ննխ. Պլ. Ռ. Սեբ. Սչ.
հա ր ,
Ղրբ.
հ
ա
ր , հ է ր ,
Ալշ. Գոր. Երև. Հմշ. Մշ. Շմ. Տփ.
հ է ր ,
Մկ.
Մրղ. Ջղ. Սլմ. Վն.
խ է ր ,
Ոզմ.
խ ե ր
ջըն–
շուած է Խրբ. Սվեդ. Տիգ.՝
փոխանակուելով
պ ա պ
կամ
տատ
բառով.
—
2.
Կր.
հ օ ր է խ բ ՚ ա ր ,
Հմշ.
հ օ ր բ ՚ է ր ,
Ագլ.
հ է ՚ Ր բ ւ Ո Ր ,
Գոր. Ղրբ–
զ օ ՚ Ր –
փէր,
Ալշ. Բլ.
հ օ խ պ է ր ,
Սլմ.
խ օ Ր ա խ պ է ր ,
Ջղ–
խ օ ր օ խ պ է ր ,
Սչ,
հ օ բ ՚ ա ր
(
օտար
փոխառու֊
թեամր՝ Տիգ.
՚
ա մ մ օ ,
Պ լ.
ամո ւ ջ ա ).—
3 .
Ալշ.
Ախց. Սեբ. Սչ.
հօ ր ք ո ւ Ր ,
Խրբ.
հ օ ր ք օ ր ,
Ասլ.
հ է օ ր ք ի լ ր ,
Մկ. Ոզմ.
խ օ ր ք ՚ ա ր ,
Սլմ.
խ ո ր ք ի ս ՝ ,
Ջղ.
խ ա ր ա ք ո ւ ր ,
Երև.
հ օ ՚ ք ի ր ,
՛
էրդ–
հ ա ՛ ք ո ւ ր ,
Ղրբ–
հ ա ՛ ք ո ւ ։—
Ն ո ր բառեր
են
հ ա յ ր ա հ ս ւ ր ,
հ ա յ ր ա մ ե ո , հ ա յր ա պ ա պ , հ ա յր ա տ ա տ ,
հ ա յ ­
ր ա ց ո ւ , հ ա յ ր ն մ ա ն ա կ , հ ա յ ր է ց ո ր դ ի
«
բնաւ
ա–
մենևին»,
հ ա ր ա ն ք , հ ա ր ա ն ց
գնալ.—
էնկիւրիի
թրքախօս
հայերն
ունին
խ օ ս տ ա ն ա ն ք ա յ ր
«
խոստովանահայր»։
–)–
ՀԱ38
«
խնդիրք,
աղաչանք. 2. հարցու­
փորձ,
քննութիւն»,
(
այս երկու
նշանակու­
թեանց կապակցութեան
համար
հմմտ.
խ ո ն դ –
րել
«
աղաչել
և փնտռել»,
յ ո ւ զ ե լ
«
փնտռել»
և
ո ւ զ ե լ
«
ուզենալ,
խնդրել»).
որից
բ ն դ ն ա յ ց
ա ն կ ա ն ե լ
«
փնտռել,
հարցուփորձ
անել»
Վե­
ցօր. էշ 11.
ն ա յ ց և. խ ն դ ի ր լ ի ն ե լ
«
փնտռել»
Վեցօր. 173.
հ ա յ ց ե լ
«
խնդրել,
աղաչել,
ա֊
ղերսել»
ՍԳր, «փնտռել»
Ոսկ. յհ. ա. 14.
հ ա յ ց ո ւ ա ծ ք
Ա. յհ. ե. 15. Դատ. ը. 24.
հ ա յ ­
ց ա կ ա ն
(
հոլովը)
Երզն, քեր.
բ ա ր ե հ ա յ ց
ճառ֊
ընտ.
մ շ տ ա հ ա յ ց
Խոր. հռիփ.
ա ր դ ա ր ա հ ա յ ց
Ասող. ։
֊
Բնիկ
հայ բառ.
նոյն է
ա յ ց
արմատի
հետ. երկուսն
էլ նշանակում
էին նախապես
«
քննութիւն,
հարցափորձ,
աղաչանք»
(
տե՛ ս
ա յ ց
բառի
տակ),
բայց
յետոյ
նշանակու­
թեանց
զարգացմամբ
և տարբերացմ
ամբ
դարձաւ
ա յ ց ե լ
«
այցելել,
տեսութեան
երթալ»,
հ ա յ ց ե լ
«
աղաչել»։
Աւետիքեան,
Քերակ. 1915, 311
հ
յա­
ւելուածով
ա յ ց
բառից։
ՆՀԲ լծ.
ա յ ց ։
Լ յ
§ . Սւ
՝
§6Տ0հ.
336
սանս.
ՏՃՈ\–՝քՏւ
՚
է։
ա.ս\\&Հ Տ , Պ 1 ա 42, 257 նոյն է
դնում
հ ա ր ց ա ն ե լ
բայի հետ, իբրև լտ.
թք6ՇՕք,
Fonds A.R.A.M