Տփ.
հ ա լ ի լ ա ,
Սվեդ.
հ ի լ ի լ ա ,
Ագլ.
հ ը լ լ է ՚ ւ փ ,
Ոզմ,
խ է յ լ է ՛ ,
Ջղ.
խ ա լ լ ի ,
Վն.
խ ա յ լ ի կ
ձևերով։
ՓՈԽ.—Հայերէն
գւռ.
հ ա յ լ ի
ձևից փոխա­
ռութիւն
եմ դրած լա զ.
«
հալելի,
դի­
տակ» բառր (Արրտ. 1911, 418). բայց սխալ
է. լազ.
ձևն էլ փոխառեալ
է յունարէ–
նից, ճիշտ ինչպէս գնչ.
^ ձ Ա < —
Պատահական
նմանութիւն
ունի կար.
1՜1
Ձ^՚ՃԱ
«
նայիլ»։—Հյ.
գւռ.
հ ա յ լ ի կ
ձևից է փոխառեալ
անշուշտ քրդ*
լ ի լ ր ք
հոմանիշր. հմմտ. Ա. կոր. ժդ.
12.
ամ
ոգա
ժր լիլըքէ տրպինրն (տեսանեմք
իբրև
ընդ
հայելի)։
"
ՀԱՅԴՈՒ Կ
«
յեղափոխական
անկանոն
զին–
ւոր». նորամուտ
բառ, որ գործածական
է մի­
այն արդի
գրականում։
= Բուլգար.
Ւ ւ Ձ յ ՚ ճ ս ե
(
որ և
Ո Ձ յ ճ ս է )
բառից,
սրա հետ
նոյն են լեհ.
հտւ\ձսճ,
չեխ.
հ Ձ յ ճ ս ե ,
Ո6յձս1<,
ուկր.
հձխսճ,
ռուս.
ր Ձ ք ւ ^ ճ ՚ ե ,
սլ.
հ տ յ ՚ ճ ս ե ,
սերբ.
հ Ձ յ ՚ ճ ս ե ; ,
դերմ.
\
ՂՃՃ\ՃՀՃ,
ֆը–
րանս.
հճձսզԱՇ,
անգլ.
հ6^ՃԱՇ
ևն. բոլորի
մայրն է հունդ.
հ Ձ յ ճ ս ,
յգ.
\\2
ւ\ճս\Հ,
որ նշա­
նակում է «վարձու թեթևազէն հետևակ
զին–
ւոր՝ թուրքական
սահմանի
պահպանութեան
համար», սրանից
յետոյ ստացաւ Արևմուտ­
քում «ծառայ, սպասաւոր»
իմ աստր, իսկ
մերձաւոր
Արևելքում «աւազակ»
իմ աստր
(
այսպէս
բուլդ, սերբ. սլ. որոնցից նաև
տճկ,
հ Ձ ^ ՚ ճ ս ճ
«
աւազակ»),
րստ
որում
նոյն զինւոբները յաճախ կատարում
էին ա–
ւազակային
արարքներ
(8
շ1՜Ո61<քյք
375)։
Հա յդուկներր
լինելով
քաջ
և
յաղթանդամ
մարդիկ, տաճկերէնում
բառր ստացաւ յե­
տոյ «վիթխարի,
յաղթանդամ
մարդ»
նշա­
նակութիւնր, ինչպէս է նաև ռմկ.
հ ա յ տ ո ւ տ ։ —
Աճ.
ՀԱՅԹ.
արմատ առանձին
անգործածական,
որից կրկնութեամր
հ ա յ թ հ ա յ թ ե լ
կամ
սրղ֊
մամբ՝
հ ա յ թ ա յ թ ե լ
«
մի սուտ հնարել,
յար֊
մարեցնել,
կցկցել,
նիւթել»
Ոսկ. բ, տիմ.
254.
Փիլ. Պիտ.
հ ա յ թ ա յ թ ա ն ք
կամ
հ ա յ թ հ ա յ ­
թ ա ն ք
«
հնարք, ջանք, սուտ
պատճառներ,
պատրուակ»
Կիլրղ. ծն. թգ. Եզն. Ոսկ.
յհ.
բ.
22
և դաղ. Փարպ.
հ ա յ թ ա յ թ ա ս տ ե լ
Կիլրղ.
ծն.
հ ա յ թ ա յ թ ո ւ մ ն
Նար.
կան
նաև
հ ա թ ա յ –
թ ա ն ք ,
հ ե թ ե թ ա ն ք ,
խ ա յ թ ա յ թ ե լ
գրչութիւն֊
ներր.
—
հեթեթանք
ձևից ենթադրուած
բառեր
,
են
հ ե թ ե թ
«
յարմար»
ՀՀԲ կամ
«
համ» Բռ.
երեմ.
179,
ա ն հ ե թ ե թ
«
անյարմար»
ՀՀԲ (ա֊
ռանձին տե՛ս
ա ն հ ե թ ե թ
կամ
ա նհ ե դ ե դ
«
այ­
լանդակ, անճոռնի»). —պարզական
ձևով են՝
հ ա յ թ ե լ
«
յօդել, իրար կցել» ՀՀԲ,
«
կցորդել»
Բառ. երեմ, էջ 175.
—
Սիմ. ապար. 9Ս ունի
հ ե թ ե թ
«
հսկա՞յ».
Զայրն
հեթեթ և խեց\մորթ\
զնորն ԱքիլլՈս և զՀռոդացին։ —Նոր գրակա­
նի մէջ
հ ա յ թ ա յ թ ե լ
նշանակում
է «մատակա­
րարել»,
"
րից
^
ա
յ թ
ա
յ թ Ի ^
«
մատակարար,
ք օ ս ւ ՜ ա տ տ շ ս ւ ՜ » »
ՆՀԲ իբր
հ ի ւ թ ի լ թ ե լ , ս ե թ և ե թ ե լ ։
Հիւնք.
ա ն հ ե թ ե թ
բառից։
Հ Ա Յ Կ
«
փոքր», գիտէ միայն
Ւառ. երեմ,
էջ 175, որի հետ հմմտ, նաև
հ ա յ
«
հսկայ»
Բառ. երեմ, էջ
175
(
յգ.
հ ա յ ք
«
հսկայք»
ձե֊
ւով)։— Անշուշտ մեր ազգի և մեր նախահոր
անունն է. բայց թէ ո՞րտեղից է առնում այս
իմաստներր՝
յայտնի չէ։
^ Հ Ա Յ Հ Ո Յ .
արմատ առանձին
անգործածա՛
կան, որից
հ ա յ հ ո յ ե լ
«
վատ խօսք ասել, յի­
շոց տալ, անարգել, չարախօսել,
վատահամ֊
բաւել» ՍԳր.
հ ա յ հ ո յ ա ն ք
Բ. մակ, ր.
4,
հ ա յ ­
հ ո յ ա կ ա ն
Պրպմ. Արծր. Մագ.
հ ա յ հ ո յ ի չ
ՍԳր.
Ոսկ.
յհ.
հ ա յ հ ո յ ո ւ թ ի ւ ն
ՍԳր.
ա ն հ ա յ հ ո յ ա բ ա ր
Կիւրղ. գնձ.
ա ն հ ա յ հ ո յ
(
չունի
ՆՀԲ) Իրեն,
հերձ.
111.
Սոկր,
451.
հ ա յ հ ո յ ա ի ւ օ ս
(
նոր
բառ )։
֊
Բ ն ա ձ ա յ ն
բառ,
որ կրկնուած
է
հ ա յ
պարզականից.
հմմտ,
հ ա յ հուչ,
յ ա յ յու.
նոյնպիսի
բնաձայններ
են
նաև
պրս,
Հյյձկւ–
հ Ձ ^ ՜ Յ ՜ հ օ յ տ
յ <^Ա
հ ՜ Ձ ^ Ա
հ օ > ՛
«
Ժխոր, գոռգոռոց,
աղմուկ»,
արևել. թրք.
^ . յ յ Տ , ^.Ա
հ Ձ յ ՚ հ Ա ^
«
վիճաբանութիւն,
կագ,
կռիւ», որոնք բոլորովին անկախ
են հայե­
րէնից։
ՆՀԲ «ի ձայնէս
հ ա ՛ յ
հ ո ՚ ւ յ , յ ա յ յ ո ՛ ւ ,
պրս.
հ ո ւ յ ա հ ո ւ յ , հ ա յ ա հ ա յ ,
իբր
ղ ա վ ղ ա
«
կագ»։
Տբ\Շ§&\,
ՒէԱշգք.
ԱքՁՈւ.
189
պրս.
հպ։ Մերժում է ԼձՀ*. ԽՈՂ.
Տ է ս ճ. §
1229,
Տէրվ. Մասիս
1882,
յու–
նիս
7
լծ.
հ ա յ հ ո ւ չ
և
ւ ա յ
յ ո ւ ։
նոյն, Նա­
խալ.
19
յն.
ՕէէՕէւ,
հյ.
յ ա յ յ ո ւ , հ ա յ
հաչ,
պրս.
Ւ13^
հօգ բառերի
հետ
համարում
է բնաձայն։
Եազրճեան,
Արևելք
1884
Fonds A.R.A.M