22
Կղկնտ. Բենիկ.
ե ր դ ա հ ա մ ա ր
%
ենոբ.
բ ա զ մ ա ­
հ ա մ ա ր
Բենիկ.
ևն։
—
Համար
բառի գաւառա­
կան և նոր գրական «վասն, պատճառաւ»
նշանակութեան
հնագոյն
գործածութիւնն ու­
նին Խոր.
Բ. 7, 87, 90 (Ի համար քեռ իւրոյ),
Վրք. հց. Վրդն. սղ. Մխ. դտ. էջ
244՝
ի հ ա ­
մ ա ր
ձևով. (Պահի ի համար մեծի փեսայի.
Մխ. դտ.)։
Հ ա մ ա ր ե լ
բայի
երկրորդական
«
վարկանել, սեպել» նշանակութեան
համար
հմմտ.
թի ւ , թ ո փ լ
և աշխ.
ա ՛ յ ն պ է ս հաշուել.
երկու նշանակութիւններր
իրարից տարբերե­
լու համար արևմտեան գրականր
գործածում
է
հ ա մ ա ր ե լ
«
սեպել» և
հ ա մ ր ե լ
«
հաշուել»,
հմմտ. արաբ.
•
Հ՜,;ք=.
հ Յ Տ ձ է ) Ձ
«
հաշուել,
համրել»,
Հ^^՜ը,
հՅ Տ ւ ե Ձ
«
համարել, սե­
պել»։— նոր բառեր են
հ ա մ ա ր ա կ ա լ , հ ա մ ա ­
ր ա կ ա լ ո ւ թի ւ ն ,
հ ա մ ա ր ի չ , հ ա մ ր ի չ , մ ա ր դ ա ­
հ ա մ ա ր , հ ա մ ա ր ո ւ մ , հ ա մ ա ր մ ո ւ ն ք ՛ ։
֊֊–
Պհլ.
*
եձՈՂՃՀ
ձևից. հմմտ.
պրս.
ՒւՁ1աԱ՜
«
հաշիւ, թիւ, չափ», ասւում է նաև
ՅՈԱՄ, ՁքՈՁքՁ, 3>31՜, 3 ^ 3 1 3 , 31X131՛, Յ ա Յ Ր Յ ,
ՈՅա՚Յ՜ւ-Յ,
որից
յ\.+զձ
Ո Յ ե ա Յ ք
«
անհա­
մար,
անթիւ», սրանք ենթադրում են հպրս.
*
հՅՈ131–3
Վիրան.
հ Յ ա հ ա 3 1 – 3
ձևերը.
բուն
արմատն է հնխ.
Տ1Ո61՛–
«
մտածել,
յիշել,
հո­
գալ», որ գտնում ենք սանս.
ՏՄ131՜Յէ1
«
յիշել,
մտածել»,
յն.
ք1.տ։2Ա,
7
|բ(*
«
հոգս, մտատանջու­
թիւն, մտմտուք»,
(
ւտբլյ.7)բՕօ
«
անհանգիստ
լինել, նեղոլիլ. 2. խոկալ, մտածել»,
լտ.
1116–
Ո101՜13
«
յիշատակ,
յիշողութիւն», անգսք.
^ 6 –
ւ ա ա օ ւ
-
«
յիշել»,
ա Յ ա ո Յ Ո
«
մի բանի
վրայ
մտմտալ»,
հոլլ.
1
այՈ161՚6Ո
«
խորունկ մտա­
ծել», գոթ.
ա Յ Ա ւ ՜ Ո Յ Ո ,
հբգ.
աՕէ՜ՈՇՈ
«
հոգ՛։
անել, հոգսերով
նեղուիլ» ևն ձևերի
մէջ։
Ի֊
րանեանում
նոյն արմատը տալիս է
ՏՄ131՛,
հ ա Յ ւ – , ատէ՜
ինչ. զնդ.
ա3ւ՜3ւէւ, տ ա ա -Յա
«
մտածել»,
ՄՈ1Ո31–3–
«
յիշել»,
պհլ.
տ ՚ ս ա Յ Ր ,
ՕՏաՅՐէՅՈ,
պրս.
տաՈ2Մ,
քրդ.
2 1
ա ՝ 3 1 վ ա
«
հա­
շուել»
( \ \
^ 3 1 ձ 6
475,
ՐօԽւ-ո;/
2,
689,
«
օ ա
§ 791)։–
Հիւբշ. 178,
Ուղիղ մեկնեց նախ ԳԴ՝ կցելով պրս.
ա մ ա ր
բառին։
(
յ Օ Տ Օ հ օ
28
սանս.
Տ Յ Ո 1Ճ -
1-
ՅՈՅ,
հպրս.
հ31Ո31՜ՅՈՅ,
փռիւգ.
^բ[^^V
«
կռիւ, պատերազմ»։
յ\1ս1161՜ Տ՝^ճ\\^ 42,
256
պհլ.
Ո31Ո31՜,
սանս.
ՏՄ1չ,
զնդ.
հՈ16–
ՀՇՀ
յԱՏէւ, 26Ո(1տբ.
էջ 228 զնդ.
Ո13Ր
արմատի տակ։
1(.31՜
օ1ւ(16Տ,
ՐԼ
ՕՕ՚^Բ.
138
մերժում է կցել կապադովկ.
օւս-Օէբ"
X,^^
«
ուրուական»
բառին։
Հիւնք.
պրս.
ամա ր , հ է մ ա ր , շ ի ւ մ ա Ր ։ Բ Յ է ա ե Յ Ո ^
ՀԱ
1908, 342
հնխ.
Օ
«
վրայ» + հնխ.
Տ1Ո61՜
«
յիշել»։
ԳԻՌ
1.
Հ ա մ ա ր
«
դաս» իմաստով
ունին
Ասլ. Խրբ. Պլ. Ռ.Սեբ. Սչ.
հ ա մ ա ր ,
Զթ–
«
ա –
մօր,
հ ա մ ո ր ,
Հճ.
հ ա մ օ յ ,
ննխ.
համբ ա ր.—
2.
Հ ա մ ա ր
«
վասն» իմաստով
ունին
Ալշ. Ախց–
Խրբ. Կր. ննխ. Պլ. Ռ. Սեբ. Սչ.
հ ա մ ա ր ,
Ասլ.
հմ ա ր ,
Տիգ.
հ ա մ ա ր ,
Հմշ
հ օ մ ա ր , հ ո ւ մ ա ր ,
Զթ.
հ ա մ օ յ , հ ա մ ո ր ,
Սվեդ.
հ ա մ ա ր ,
Տփ.
հ ա ­
մա, ամա ,
Մկ. Ոզմ. Վն.
խ ա մ ա ր ,
Ջղ. Սլմ.
խմ ա ր ,
Մրղ.
խ ամա , խմ ա ,
Գոր. Ղրբ–
մհ ա ր ,
Հճ.
հ ա մ օ ,
Հլր.
մ ա ր ։ —
3 .
Հ ա մ ա ր
«
թիւ, համ­
րանք» իմաստով
ունին
Շմ.
հ ա մ բ ա ր ք ,
Պլ.
հ ա մ ր ա ն ք ,
Տփ.
հ ա մ բ ա ր ք , ճ ա մ բ ր ա ն ք ,
Վն.
Սլմ.
խ ա մ բ ր ա ն ք ,
Ջղ–
ի ւ ա մ բ ա ր ք
4.
Հ ա ­
մ ա ր ե լ
«
հաշուել»
բայաձևն
ունին
Կր.
Պլ. Ռ.
Սեբ.
հ ա մ ր է լ ,
Հճ.
հ ա մ ր ե լ ,
Ասլ.
հ ա մ ր է ՝լ,
ննխ.
հ ա մ ր է լ
(
հինր՝
հ ա մ բ ր է լ ) ,
Զթ– հ)րբ,
հ ա մ ր ի լ ,
Սեբ.
հ ա ր մ է լ ,
Ախց.
հ ա մ ո է լ
(
ռ-ով.
այսպէս նաև
հ ա մ ո ի չ ) ,
Երև.
համբա՛րէի
Ալշ.
Մշ. Սչ.
հ ա մ բ ր ե լ
;
Շմ. Տփ.
հ ա մ բ ր ի լ ,
Տիգ.
հ ա մ բ ր ի լ ,
Ղրբ–
հ մ բ ա ՚ ր է լ ,
Ագլ.
հ մ բ ա ՚ ր ի լ ,
Գոր.
հ մ բ ա ՚ ր է լ ,
Հմշ.
հ օ մ բ ր ո լ շ ,
Հղ.
խ մ բ ա –
րել,
Սլմ. Վն.
խ ա մ ր ր ե լ ,
Մրղ.
խ ա մ բ ր է լ ,
Մկ.
Ոզմ.
խ ա մ ր ր ի լ . -
5 .
Առանձին ձև ունի
Սչ.
հ ա մ ա ր ե լ
«
սեպել»,
տարբերելու
համար
հ ա մ բ ր ե լ
«
հաշուել»
ձևից. — նոյնպիսի տար­
բերացումներ
նկատելի են նաև վերր՝
հ ա մ ա ր
«
վասն» և
հ ա մ ա ր
«
դաս»
ձևերի մէշ կըր–
ճատմամբ
յառաշացած
ձևեր են Հւր.
չ ո ւ –
մա՞ր,
Շմ.
չմա՞ր
«
ինչո՞ւ համար»։
—
նոր բա­
ռեր են
ա ն հ ա մ ր ա ն ք , հ ա մ ա ր - հ ա դ ա ր
«
շատ,
անթիւ»,
հ ա մ ր ո վ ի , հ ա մ ր ո ւ կ ։
ՓՈԽ.-Վրաց.
օՅտձօ ա մ ա ր ի
«
քանակու­
թիւն»,
՚
ց » 9 ; > 6 օ ո ւ ա մ ա ր ի
«
անթիւ».—
Սղեր֊
ղի արաբախօս
քրիստոնեաներն
ունին
Ճ Յ –
ա ՅՐ
«
համար, դաս»
(
Բիւր,
1899,
116).—
Պատահական
նմանութիւն
ունի չէչէն.
՚
ՅՈ131՜
«
ուսանիլ», որի արմատն է
՛
Յ ա »
Հ Ա Մ Ա Ր
«
ժառանգութիւն կամ հայրենի» •
Fonds A.R.A.M