ՀԱՄ
2 1
ՀԱՄ
հ&ՈՂ «նոյն»
մասնիկով
Տ Ձ հ Ր
«
քաղաք»
բա­
ռից։—
Աճ.
ՀԱՄԱ Շ Ե Ա Կ
«
համազգի,
միազգի»,
ունի
միայն
Բառ. երեմ, էշ 173։
= Թուի թէ շ և ղ տառերի
վրիպակով՝
յա­
ռաջացած
է
հ ա մ ա զ ե ակ
ձևից։ — Աճ.
ՀԱՄԱ1Ւ0Տ, ի
հլ. «հակիրճ, կարճ,
ամփոփ»
ՍԳր. Եւս. քր. «խիստ, վճռական,
կտրուկ»
Եղիշ. Յճխ. նար. «համառօտութիւն
/
բովան­
դակութիւն,
ամփոփում»
Բ. մակ. բ. 29.
«
վճիռ»
Եղիշ. ճառընտ.
«
համառօտելով,
կարճ կերպով»
Բ. մակ.
ժ. 10, Եզն. Ագաթ.
Եւս. քր. որից
հ ա մ ա ռ օ տ ե լ
Ս. Գր. Եւս. քր.
հ ա մ ա ռ օ տ ի ւ ք
Եւս. քր.
հ ա մ ա ռ օ տ ա խ ն դ ի ր
Սերեր,
հ ա մ ա ռ օ տ ա դ ե ղ
«
զօրաւոր
կտրուկ
դեղ
տուող
(
բժիշկ)»
Տաղ.
հ ա մ ա ռ օ տ ա գ ր ո ւ ­
թ ի ւ ն , հ ա մ ա ո օ տ ա խ օ ս , հ ա մ ա ռ օ տ ա խ օ ս ո ւ թ ի ւ ն
(
նոր
բառեր)
ևն։
= Բառիս
հետ
անձուկ
կապ
ունի
կ ա րճ ա ­
ռ օ տ
հոմանիշը.
երկուսի
համեմատութիւնը
ցոյց
է տալիս՝
որ արմատն
է
ա ո օ տ
կամ
(
եթէ
ա
յօդակապ
է)
ոօտ.
առաշինի
մ էշ
աւե֊
լացել
է իրանական
հ ա մ
մասնիկր,
երկրոր­
դի
մ էշ բարդուած
է
կ ա րհ
բառի
հետ.
բայց
ո՛չ
հայերէնի
մէջ և ո՛չ էլ իրանեան
գրակա­
նութեան
մէջ այլուր
կարելի
է գտնել ու մեկ­
նել այս անծանօթ
արմատը։
նՀԲ
«
իբր ի կարճոյ
համօրէն
առեալ
կամ առյօդեալ»։
էմին, Քերակ.
–
օտ
հա­
մարում
է մասնիկ։
ԲՅէ ա եՅՈ^
Տ ճ
7,
194
պրս.
ՈՁՄԼ
«
նոյն»–\–1–՜օէ
«
հո­
սող»
ձևերից
փոխառեալ։
թիրեաքեան,
Արիահայ
բռ. 215 պրս. <լձ\
է13Ո1–
ւ՚ՅքէՁ
«
լաւ հասկանալ
կամ
հասկացնել»։
Հ ԱՄԱ Ս Պ Ր ԱՄ
«
անուշաբոյր,
անուշահոտ,
հոտաւէտ
(
ծաղիկների
համար
ասուած)»
Ագաթ. Զքր. կթ. Վրդն. անթ. «մի տեսակ
անուշահոտ
և գեղեցիկ
ծաղիկ
է.
1
^ԸՈՈ1Տ
0
Ո 6 Ո է Ձ Ա տ »
Մխ. առ. Մխ. հեր. գրուած
է նաև
հ ա մ ս պ ր ա մ , հ ա մ ա ս փ ր ա մ , հ ա մ ա ս պ ր ա ն
և
հայաձև
կերպարանքի
տակ
մտած՝
հ ա մ ա ­
ս փ ի ւ ռ ։
= Պհլ.
*
ՒւՁ1ՈՏթ1–Ձ1Ո
ձևից, որ թէև աւան­
դուած
չէ իրանական
գրականութեան
մէջ,
սակայն
կայ արմատը՝
պհլ.
ՏթքՁա
կամ
տթՁ–
ՐՅՄ1,
պազ.
Տ բ Ձ ք հԶ ա ,
պրս.
1
ՏթՅքՅՄ1, Տ1թՅ–
ՐՅա, 1Տթ31՜73Ո1
«
ռեհան
ծաղիկը».
սոգդ.
"
տբՅՐ^Աա
«
ծաղիկ»։
Սրանցից
բարդուած
ձևեր են հյ.
շ ա հ ա ս պ ր ա մ ,
պհլ.
ՈՅՈս1<ՏքՄ31Ո,
պրս.
ա ս ր ճ ւ տ բՅքՅւ ո ,
տաձ՝ւտ1տւէճռւ ևն ծաղկի
անունները։
–
Ս պ ր ա մ
բուն իրանական
բառ է
և
նշանակում
է «ծաղիկ».
հմմտ. սոգդ.
*
ՏբՅՐ71ՈՅԱ
«
ծաղիկ»,
զնդ.
Տթ
Տւ1՝3\Տւ
«
ծիլ,
ընձիւղ»
(
սլաքի),
ք ր Յ Տ բ Յ ք Յ ^ Յ
«
ծիլ,
ոստ»
(
ծառի)։
Պատկանում
է հնխ.
ՏբՒւ61՚6§–,
ՏբՇք՜^–
արմատին,
որի ժառանգներից
յիշա­
տակ
ելի են սանս.
Տ բհ Ա քյՅ է ւ
«
յանկարծ
դուրս
գալ»,
Տ բ հ ս ւ ՚ յ Յ
«
մի տեսակ
բոյս»,
յն,ԱՕՂ1Դ.–
քւօդօւ;
«
նորաբողբոջ
ծիլ, ծնեբեկ»,
լիթ.
ՏբԱէ՛–
§ՅՏ
«
բոյսի
աչքերը»,
հոլլ.
Տթ01՜1«;1
«
փետ­
րուար ամիսը»,
անգլ.
Տթք1Ո§
«
գարուն»
(
իբր
ակնուռներր
բացուելու
ժամանակ),
անգսք.
Տք>ք36ե, ՏթքՅո1<3
«
ծիլ» ևն (տե՛ս
Ա ՚ ՚ յ 1 Ճ 6
7 2 8 ,
ԲօԱօա^
2,
ա)։֊Հիւբշ.
էջ 177,
նՀԲ
մեկնում
է հյ.
հ ա մ ա ս փ ի ւ ռ
կամ
յն. ձշ՚քթօտոօգ
«
հոտաւէտ»։
"
ՀԱՄԱ Վ Ա Ր
«
միակերպ,
հաւասար
խառ­
նած», մէկ անգամ
ունի Կղկնտ. (հրտր.
էմի֊
նի, էջ 158, Շահն. Ա, 322). «Անդ
դեղնագոյն
փետուրս
փոքր ինչ կանաչութիւն
համավար
խառնեալ
արտաքս
ճողճէր»։
֊
=Պհլ.
)–
~ ^>
ՈՏՈ^ՅՐ,
պրս.
յ \ յ ^ ձ
ե31Ո՝
\
^3ք
«
հաւասար,
միակերպ,
հարթ»։ — Աճ.
ԱԲ
դնում է «մէկտեղ
դրած,
մէկտեզ
խառնած»։
Վերի
մեկնութիւնս
տե՛ս իմ
Հայ. նոր բառեր
հին մատ. Ա. էջ 20։
ԳԻՌ. —Ր ստ Ս. Վ.
ք
Տէր֊Մանուէլեան,
Բա֊
ռափնջիկ,
էջ 22 գործածական
է նոյն ձևով և
նշանակութեամբ
Երասխահովտի
բարբա­
ռում
։
Հ ա մ ա տ ա կ
տե՛ս
Տակ,
"
ՀԱՄԱՐ, ո
հլ. և երբեմն
ո ւ
հլ. «թիլ,
գու­
մար,
հաշիվ,
հաշուելր,
քննութիւն,
հարցու­
փորձ,
բանի
տեղ
դնելր,
համեմատութիւն,
ենթադրում»
ՍԳր. Ագաթ. Կոչ. Սերեր. Եւս.
քր. և պտմ. Ոսկ. որից
հ ա մ ա ր ի լ
«
հաշուել,
թուել,
սեպել»
ՍԳր. Սերեր. Ոսկ. ես. Կոչ.
(
աշխարհաբարում
դարձել
է
հ ա մ ա ր ե լ ) , հ ա ­
մ ա ր ա դ ր ո ւ թ ի ւ ն
Ոսկ.
ես.
հ ա մ ա ր ո ղ ո ւ թ ի ւ ն
Վեցօր.
ա ն հ ա մ ա ր
ՍԳր. Ադաթ,
դ ի ւ ր ա հ ա մ ա ր
Ոսկ. ես.
կ ա պ ճ ա հ ա մ ա ր
Արծր.
յ ո գ ն ա հ ա մ ա ր
Fonds A.R.A.M