ՄԱՃ
242
ՄԱՄ
Ի առս չգիաէ
ՆՀԲ, Ունին
միայն
ՀՀԲ,
ՋԲ (իբր նոր բառ)
և ԱԲ,
միայն առա­
ջին նշանակութեամբ
և առանց
վկայ­
ութեան,
Չուբինով
2
687
վրացին
դնում
է
Հ
ա
յից
։
ԳԻՌ. — Երև. մաշա «վերնադաստակ,
Շ37-
թԱՏ,
ռուս.
3311510116».
իսկ
Կ.
Սարաֆեան,
Բանայի
գիտութ. Սանկպ. 1788, էջ 208
մա–
ջայ
«
բազկերակ»,
ՄԱՃԱՐ
«
քաղցու,
խակակութ
գինի,
շի­
րա»,
ո ւնի
միայն
Բառ. երեմ, էջ
203.֊
մէկ
անգամ
գտնում
եմ գործածուած
Տաթև.
ամ,
267. «
Խաղող
էր և եղև քաղցու
և մաճար
և
գինի և քացախ»։
(
Այս օրինակից
երևում
է,
որ քաղցուն
բոլորովին
նոր քամուածն
է, իսկ
մաճարը՝
մի քիչ
թթուածը)։
ԳԻՌ.— Երև. Ղզ՛ Տփ.
մասար՝
նոյն նշ.—
նոյն բառն
է նաև
մահա ո
Բս. Շիր,
«
ճակըն–
ղեղի
թթու,
հասուրիկ»,
ՓՈԽ. — Վրաց. Հ-Հ-հօ
մասարի
«
քաղցու,
շիրա»։
ՄԱՃԿԱՑ11Ի8ԱՆԵԼ,
անստոյգ
բառ.
մէկ
անգամ
գործածում
է Բուղ. Դ. 5. «Բ՛ո՛ղ
թէ
զմիս
կամ
զգինի
ճաշակել,
որ
զնախճամէջ
պարն
յուզացուցեալ
մ աճկացուցանէ»
։
ՆՀԲ
մեկնում
է «կա՛մ
է մածուցանել,
մակար­
դել, թանձրացուցանել,
և կամ
մ աշկացուցա–
նել», ՋԲ «թանձրացուցանել»,
ԱԲ
«
մակար­
դել,
թանձրացնել»։
ՍԱՃ11ԻՃԻԿ
«
մատնեմատ»,
ասւում է յատ­
կապէս
մասոաիկ մատ.
անի
միայն
Նորայր,
Բառ.
ֆր. էջ 65 ա
(
ՅՈՈԱ1ՅՄ
6),
իբր մհյ.
բառ.
նոյնր
կրկնում
են Քաջունի,
Գ. 156 և
ԳԲ։
*
ՍԱՄ
«
մեծ
մայր,
հանի»
Մխ. դա.
որից
նախամամ
«
մեծ
մամ» Կանոն,
մամիապոպ
«
մի տեսակ
ծաղիկ»
Սալաձ.
երկմամ
«
պա­
պի պապի
կամ
մամի
մամի
մայրը,
գԱՅճ17–
ՏՅ՚ւ՚ՇԱԽ»
մհյ. բառ
(
Նորայր,
Բառ. ֆր.)։
= Յն.
ււօւ^օւ^
ս,օյււ|յ.7)
«
մեծ
մայր,
մամ»
բառից
(
նախապէս
նշանակում
էր
«
մայր»,
յետնաբար
դարձաւ
«
մեծ
մայր»),
սրա
հետ
հմմտ.
լատ.
17131
X11113,
իռլ.
1
X131X1.
կիմր.
1713171,
լիթ.
17131
X13, 1X101X13,
ռուս, ԱզԱՏւ, լեհ.
1
X131113,
ալբան.
17131718, 17161
X18,
ռում.
1
X131713,
ֆրանս.
1
X131713X1
«
մայրիկ»,
հբգ.
1
X11101X13,
գերմ.
յ
\1
սհւ716
«
մօրաքոյր»,
պրս.
Ա
1
X13171
«
մայր»,
ա37ՈՅ
«
մայրիկ,
տիկին»,
1
X131713^
«
մայրիկ»,
17131
X11
«
տանտիկին»,
քրդ.
Ո71177Շ1<
«
մօրաքոյր»
են. Այս բոլորը
փաղաքշական
ձևեր են, կազմուած
«
մայր»
բառից,
որոնց
միավանկներն
էլ կան,
ինչ. սանս.
1713,
յն.
|ա
;
ւԼԱէՅ.՛.
Գտնւում
են
մինչև
անգամ
ոչ֊
հն դևրո պա կան
լեզուներում,
ինչ. վեպս,
սիրյ.
17131
X1
«
մայրիկ»,
արև. թրք. կամ
չա­
ղ՛ս թ. 1ՂՂՃ1ՂՂՃ
«
մեծ
մայր»
և
մինչև
իսկ
չին.
1
X13-1X13
«
մայրիկ»։
Հայե–
րէնի
մէջ էլ
մամ
կարող
էր լինել
մայր
բա­
ռից կազմ ուած փաղաքշական
մի ձև. բայց
«
մայր»
բառի
փաղաքշականը
զուգընթաց
է
ընթանում
հայր
բառի
փաղաքշականի
հետ.
և որովհետև
հայր
բառից
չի կարող
հայերէ­
նի մէջ
պապ
ձևն յառաջանալ
և
պապ
փո­
խառեալ
է, ուստի
նոյնպէս պէտք է դնել
նաև
մամ
բառը։
(
Այսպէս
է նաև
գերմ.
թՅթՅ,
Ո
Ր Ժ կարող
յառաջանալ
V3է6^
«
հայր»
բա­
ռից, ուստի
և փոխառութիւն
պէտք է լինի, և
իրօք
որ փոխառեալ
է ֆրանսերէնից,
18
րդ
դարում,
րստ
1
Հ1ս§6
3 6 0 )
:
Մամ
չի
կարող
փոխառեալ
լինել
պարսկերէնից,
որովհետև
նշանակութեամբ
համապատասխան
չէ,
յու­
նարէնը
յարմարում
է թէ ձևով
և թէ նշա­
նակութեամբ,
հմմտ.
ա պոմամ
և
ապոպապ
(
Ա^Յ
1(16
458,
1
ւ–ՅսէաՅՈՈ
168,
ՑօւտՅՕզ
606,
Բ օ ^ ո ^
2, 2 2 1 ) ։
Լ Յ § .
Ճա1. Տէսճ. §
1 4 1 4
պրս.
17131
X1
ձևի հետ։
Հիւնք. պրս. 1ՂՂ&Ո\–ից։
Հիւբշ.
ՃՈ71. 0Ր31Ո.
191
դնում
է
պարսկերէ­
նից, իսկ էջ 341 և 513 ասում
է թէ
կա­
րող է գալ
յունարէնից։
1
Հ37Տէ,
Յոլշարձ.
402
սումեր.
3
X71, 31713
«
մայր»։
ԳԻՌ.֊֊Ախց.
Ասլ. Կր. Մշ. Պլ. Սեբ. Սչ.
մամ,
Խրբ.
մամա,
Հմշ.
մօմ ,
Ոզմ.
մամէկ,
Մրղ.
մամը՛, մամրԻկ՛,
բոլորն
էլ
նշանակում
են «մեծ
մայր»,
իսկ Ալշ.
մամ,
Տիգ.
մ ա մ
«
մայր»,
Սվեդ.
մում
«
կնքահօր
կինը»։
Ղւոր
ձևեր են
մամի
Ննխ. «պառաւ
կին» (Պլ.
մա­
մի
«
մանկաբարձուհի»
փոխառեալ
է
յունա֊
րէնից),
մա ՛մա
Վն. «մա՛յրիկ»,
Այն.
«
մեծ
մայր»,
Արբ. «մանկաբարձուհի»,
մամիկ
Պլ.
Սլմ. Վն. «մեծ
մայր»,
մ ա ՚ մ օ
Բիւթ. Մշ.
«
մայրիկ»,
մամոլկծիկ
Պ լ. «կծկտած»,
մա–
Fonds A.R.A.M