ՄԱՃ
241
ՄԱՃ
լուսաւորացն.
յամ սոս,
մաղնևակ.
ւիասր,
ճևակտուտ,
ղակոյն. աչս են օդքն որ
յարա֊
կայք
անուանին»։
*
Ս՚ԱՃ, ո
հլ. (նաև
ի
հլ. գրծ.
մաճիլ
Եփր.
դա. էջ 329, 330. յետնաբար
կայ
|ւ–ա
հլ. )
«
արօրի
կոթր»,
լայնաբար
«
արօր,
խոփ»
Սիր. լր. 26. Դատ. դ. 31.
Ղկ՛
թ, 62. էաբուբ.
42.
Սերեր,
որից
մաճակալ
Ես.
կա.
5
—
Ոսկ.
ես. 455. Սիր. լր. 26. Մծբ. 197.
մաճակա­
լութիւն
Պիտառ. Լմբ.մատ.էջ
43
,-
այստե՞ղ
է պատկանում
նաև
մաճհօր
«
վարոց»
Բառ.
երեմ, էջ 203,
= Պհլ.
*
քՈՅՇ
ձևից, որի նախդիրով
աճած
*311130
ձևն է ներկայացնում
պրս.
^Լ»է
Ձւ՜ՈՅյ
«
մաճ», սրա հետ է կցւում
փարսի
ա՚Ձ՜ա
«
մաճ», որ սակայն րստ
Ւ1՜01՜Ո
§
4 5
ձայնապէս
անհամաձայն
է վերինների
հետ։
Իրանեանից
է փոխառեալ
նաև արևել. թրք.
կամ չաղաթ.
317130
«
արօր»։—Հիւբշ–
191։
Նախ
Լ Յ § .
Խա.
Տէսճ. §
1 4 1 3
հա֊
մ եմ ատում է պրս.
ՅՈւՅյ
բառի հետ, որ
րստ
հայերէնի
ուղղում է
*31
Ո&0։
Հիւբշ՛
Խտ.
Տէսճ.
էջ 41 կասկածի
մէջ է և հյ.
բառր
բնիկ է համարում։
Հիւնք.
պր֊՛՛՛
աման։
ԳԻՌ
Ախց. Գոր. Երև. Կր.
Ղրբ՛
Սլմ.
մահ,
Խրբ. Սվեդ.
մաշ,
Մշ.
մաշ, մանն,
Ալշ.
Մկ. Ոզմ. Վն.
մանշ. —
ն ո ր բառեր
են
մաճա–
կոթ, մաճբուռ, մաճկալ, մահեղբ այ– , մահ–
կալեւլբայւ՝, մւսՏամւսյր։
ՓՈԽ.-Վրաց.
3 * 3
°
մանի
«
արօրի
մաճ»,
որ ե
8
ձ6 5օ մանհի (օ-ոօծ ^յյրւ6օ;>, 1>°(*>էՅՅ°՛*"
յ ^ օ » ,
ՕՈ. 1910,
էջ 31),
3
Ձ
3
^
0
մ ե մ ա հ ե
«
մաճկալ».—
այստե՞ղ
է պատկանում
ար֊
դեօք նաև վրաց. Հձ՚Հյձձ–՝–ՀԸ
0
մանակալի
կամ
Յտ$;>6յծտ–ոօ մահանկալի
«
խնամախօսութեան
միջնորդ»,
(
ուրիշ է սակայն
լադ.
Ո1ՁՃՅ<;1<3–
Ա
«
երկրա գործ», որ ծագում է լազ.
ՃՅՕ՚<
«
փորել,
տափնել»
արմատից
և կապ
չունքէ
հյ.
մաճկալ
բառի հետ)
թրք՛ Գ
լռ
՛
Եւդ.
և
Թորթում
ի՝
շ ֊ և 1ՈՅյ
«
մաճ»
(
Յուշարձան,
Էշ 330 բ, Շիրակ
1905,
425).֊
քրդ.
մաճ
«
մաճ»
(
տե՛ս Վտակ
1908, & 141)։ –
Մառ.
3 8 0
22, 42
հայերէնից է կցում սվան,
ովաճ
16-488
«
մաճ», որ սակայն
ձայնապէս շատ անհա­
մաձայն
է։
ՍԱՃԱՌ
«
աղածին կամ ամուր կամ մո­
ռի»,
ունի
միայն
Բառ. երեմ, էշ 203. (վեր­
ջին
երկու
բառերր
տե՛ս
աղմոլր
և
մորէ).
նշանակում է «աղաջուրով
համեմանք»։
Նոյն
է՝
ԳԻՌ.-Վն.
մաճաո
«
աղած և արևի մէջ չո­
րացրած
ձուկ» (տճկ.
չիրօդ)»
ՄԱՃԱ1ՒԱԿ
(
կամ
մա ճ ա ս կ ^
«
նոր և թարմ
պանիր», մէկ անգամ
ունի Ա. թագ. ժէ. 18։
ՆՀԲ
թուի
հանել
մւսծեալ
բառից։
Հիւնք.
մածուցանել
բայից։
ԲՅէւ
՜
սեՅՈ>՛
Տճ.
1, 2 2 3
հանում է
Մաճաո
ազգի ա–
նունից,
իբրև
«
հունգարական
պանիր»։
Պ ատահական
նմանութիւն
ունին
ուտ.
մուճանաղ՛
«
կաթ» և արաբ,
^ ^.օ 1113*
ՕՁք
«
կաթը
թթուելով
մածնանալ»
(
Կա՛­
մոլս,
թրք՛
թրգմ. Բ. 110).
առաջինը
ստոլգաբանւում
է
մուճւս
«
անուշ,
քաղ֊
ցրր» և
նաղ՛
«
թան»
բառերից և բուն նը֊
շանակում է «քաղցր
թան»։
ՍԱՃԱՍ
«
թևի մեծ երակը,
բազկերակ,
զարկերակ»,
այս իմ աստով
գտնում եմ հե֊
տևեալ
վկայութեանց
մ էշ. «Աղօթքն
նման է
մաճասին՝
որ է ի բազուկն,
որչափ
մաճասն
կուտայ՝
նշան է թէ կենդանի է մարդն... և
թէ դադարի,
նշան է թէ մեռեալ է
հոգին,
ճանաչի թէ կենդանի է մարդն,
յորժամ
մա ­
ճասն
հարկանէ». Տաթև. ձմ. հթ և ճծը, գըր–
ուած է
մէճաս
Տաթև. հարց. 244.
—
նշանա­
կում է նաև «բազուկ,
դաստակ»,
ինչպէս
ցոյց են տալիս
հետևեալ
վկա
յութիւններր.
«
երակ
մաճասային»
Մխ, բժշ. էջ 1. «մա­
ճասին երակն»
Մխ. բժշ. էշ 9, 10 ևն. գրուած
է նաև
մինաս
Մխ. բժշ. էջ 32։
֊
Թւում
է թէ արաբական
փոխառութիւն
է, ինչպէս
ցոյց են տալիս
ա, է, ի
ձայնա֊
ւորների
փոխանակութիւնր
և
ճ, շ
ձայնա֊
շրջութիւնր
(
տե՛ս տա կը)։ Նոյն
աղբիւրից
են
նաև վրաց.
Յծ~>;> սաշա
«
բազկերակ,
դաս֊
տակ»,
Յօցյօե էհծ-ոցօ
մաշիս ձարղվի
«
շնչերակ»,
Յծշ-լօե (ՅցՅօ մաշիս ցեմա
«
ար֊
եան զարկր
երակների
մէջ»,
թուշ.
8
ծ"|յ մաշ
«
բազկերակ»
և թերևս նաև ն. ասոր.
1713
ՇՅ
«
մկանունք»։–—
Աճ.
Fonds A.R.A.M