236
ՍԱ՛Լ
V01Vս1սՏ ՏՇՁ1ՈՈ10Ո1Ձ»
Բժշ. ունի
միայն
Հայ­
բուսակ § 1941 (բայց
սխալ է գրում
մահ–
մատան,
տե՛ս § 2627
յիշուած
վկայութիւն֊
ներր)։
= Պրս.
(
Օ ^ օ Ա
ՄւցհասճՁ
«
սակամո­
նի» (տե՛ս ԳԴ, էշ291 բ և 464
ա),֊Աճ.
«
Երուսաղէմ
ուխտի
գնացած»
Նոր վկ. էշ519 (1677 թուից
բնագիր).
Աբր.
կրետ. 6. նոր լեզուի
մէջ րնդունուած
ձևն է.
կայ և
մահդեսի
Առաք. պտմ. 297, 322. ա–
ւելի
հինն է
մուղտնսի, մղդըսի, մղտեսի.
այսպէս
օր. Կամ ենից֊Պ
ո տոլսկիի
եկեղեցու
արձանագրութեան
մէջ (1653 թուից)
գոր­
ծածուած է
մըղտէսի
ձևր. Առաք. պտմ. 330՝
մաղդսի,
Զքր– սարկ. Ա. 48՝
մուղտն սի,
Բ.
48՝
մղտեսի։
= Արաբ.
^..^^1.0 աԱՕԺւՏւ
«
մահտեսի»,
ծագում է
֊
յ
֊
յձ
(
^ԱՕ՚Տ
«
Երուսաղէմ»
բա֊
ռից. արաբերէնից
է փոխառեալ
նաև քրդ.
Մ
1
Օ
1
^(1
ՁՏ
1
«
Երուսաղէմ
ուխտի գնացած
մարդ»
(
մԱՏէ1, ՕւԺ. քՀւՄէԽ 4 0 3 ) ։
Հայերէնի մէջ
բառը
յետնաբար
կեղծ-գիտական
ստուգա­
բանութեամբ
դարձել է
մահտեսի,
իբր թե
«
մահր
տեսի»։
Ինճիճեան,
Եղանակ
բիւզանդեան,
1818,
էջ 126 — 7 երր.
մաղտիսի
«
Երու­
սաղէմ
ուխտի
գնացած»։
Ուղիղ
մեկնեց
նախ
ՕԱ
1
ՁԱՈ61՜,
Բօշհշւ՜շոտտ
շԽօո.
1859,
էջ 160. նոյնր
յետոյ
Մսեր մա–
գիստ. Խմբագիր
չափածոյ
(1864),
էջ
185
և Պատկ.
14
շւօբ. ^ օ ո ա յւ. 1872,
էջ
27։
Խ. Պաղտասարեան
և Մ. Ադամեան
վէճ բանալով
բառիս
ծագման
մասին,
առաջինր
մեկնում է արաբերէնով,
երկ­
րորդը՝
ման տեսի։
Հրալիրւում
է Տէրվ.
որ Մ ասիս 1884 մարտ 6 տալիս է
ուղիղ
մեկնոլթիւնր։
Ուղիղ են նաև
^ս116ք
10, 182,
ՀԱ 1896, 250 և 1897,
125
ևն։
ԳՒՌ
Սեբ.
մղւյէսի,
Ախց. Տվւ.
մղդըսի
(
Տփ. միայն
«
ժամհար»
իմաստով),
Ալշ. Երև.
Մշ.
մաիւսի,
Մկ.
մաիւսր՛։
Ուրիշներ
ունին
նաշի
ձևր, որ նոյնպէս
փոխառութիւն
է ա֊
րաբերէնից
(
<
«
յՅյ1):
*
ՄԱՀՐ
«
օժիտ
փեսացուի
առ
հարսնա­
ցուն» Ասոր. դատ. 9. Մխ. դտ. էջ 289. Ան­
սիզք 45։
= Արաբ. ^
ճ
1
Ո.ՁՒՄ
հոմանիշից
փո­
խառեալ. այս բառր
բնիկ սեմական
է.
նոյն
են երր.
"1
Ո0 աօհՁէ՜,
ասոր.
7«
օ4.>օ 1ՈՁհ–
է՚Տւ, արամ.
^*1ՈՁ
ՈւՅհւ՚Յ,
որ և ասուր.
ք ք
ՀՀյձ
* ֊ / 7 7 7
ա Ձ
՝
ք
1
ք Ա
«
մ
ահբ,
մի բանի
գինր, արժէքր»
(
Օշ1ւէ2Տշհ, ճտՏ
>Դ.
ւ^ՁՈճ^ե.
էջ 404,
Տէւ՜Ձտտա316ւ–, Ճ1բհ3հ.
Գ
/
շՈՇ
^նս.
ձշր ճտտյ՚ոտշհօո սոճ
ձճճճձւտօԽո
աՑրէշր,
էջ 615). այս բոլորր
ծագում են
սեմական
ահք
«
մի կին գնել»
արմատից։
Արաբերէնից
են փոխառեալ
նաև սվահիլի
լեզւով^ ՈՂՏւ\\ճէ՚1
«
օժիտ»,
վրաց.
ՅցՅծծօ
մեհարի
«
մահր»,
3
^(5)0
մարի
«
մահմեդականի
պսակ. 2.
մահր»,
հայ բոշայ.
մարաճուր
«
օժիտ,
ըն­
ծայ, պարգև»։
—
Հիւբշ.
270։
Հներից
ուղիղ
մ եկնութիւնր
գիտէին
Ասոր. դատ. էջ 9 և էմբ. օր. 19. «Եթէ
ոք առնէ տուայր, որ է մահր ըստ Արա–
բացւոց, և րստ Հայոց
անձին գին աղ֊
ջրկանն»։
Նոյնպէս և Մխ. դտ. էջ 289
գրում
է. «Առ մահմետ ական սն... կոչի
մահր»։
Նորերից
ուղիղ
մեկնեց նախ
ՆՀԲ,
որից
յետոյ
Լ Յ § .
ԽՈՂ.
ՏէսՏ
§
1410։
*
Ս Ս»Հ1՚ԱՍ Ս»3
«
վարդապետ
քրիստոնէից
(
րստ
մահ մեդա կան աց)»
Նոր վկ. էգ 113 (ԺԳ
դարից).
«
Ո՜վ
մահրասայ,
դարձի ր ի հա֊
ւատս մեր և ա՛ռ զկրօն առաջնորդին
մերոյ»։
Գրուած է նաև
մարնա սիա։
= Արաբ.
ձ ^ ֊ & ^ Հ
ա Ձ ք ճ Յ Տ Ձ ՝
նոյն
նշ.
(
տես
Նոր վկայք, էջ 788)։
—
Աճ.
Ս՛ԱՂ, ո, ու, ի
հլ. (յգ.
մաղք
կամ
մաղինք)
«
մաղ, խարբալ»
Սիր. իէ. 5, Վրք. հց. «կո­
ղով» Պղտ. տիմ, «մեղրահաց»
Վեցօր. 165.
Եւագր, Ոսկ. եփես. 873. որից
մաղել
«
մա­
ղից անցկացնել»
Ես.իթ. 5. Ոսկ. եբր. Սե­
րեր,
մաղաբախութիւն
Ոսկ. եփես. Մանդ.
մաղաբախ
(
սխալ
գրուած
մաղաբաւսվդ)
Հին
բռ.
մաղատեսակ
«
ծակոտկէն»
Պղատ. տիմ.
մաղունչ
«
մաղի մէջ մնացած
խոշրտուքր»
Ոսկիփ.
մանրամաղ
Վեցօր. Ադաթ,
հողամաղ
«
հիւլէ,
շամանդաղ»
Եզն. «մի տեսակ
թրռ֊
չուն է» ՍԳր.
խա ոնամաղ
Կոչ.
մաղմաղա–
Fonds A.R.A.M