ՄԱԾ
230
Ս՜ԱԿ
թէ՛
Շհ31՜բ6Ոէ161՜֊/ք
մեկնութիւնը
(
=
հնխ.
ա 0 2 §հօ –
«
ուղեղ»
ձևի տակ
Բօ–
էօա^ 2, 309),
ընդունում է էջ
231
հնխ.
աՏւձ– «թաց»
արմատի տակ՝
Տնհ6քէ61օ–
՚
Գյւէշ֊ի
մեկնութիւնր։
—
Պ ատահական
նմանութիւն
ունին ասոր.
(
Հ\
֊
^22շ>օ
Մ 1 Ձ Տ
՚ 0
Ձ
«
մակարդ»,
պրս.
֊
Լօ Ո13Տէ,
քրդ.
աՅՏէ, ա32(1,
գնչ.
աՅՏէ
«
մածուն»,
պրս.
ա՚Յտէն, տՅՏէԱ՚ՈՅ
«
չորթան»,
իսլ. ,
ա1ՏՁ
«
թան»,
նորվ.
ա
՝
քՏՏՇ
«
շիճուկ»,
շվեդ.
տ յ ՚ Տ Յ
«
շիճուկ»,
Ո16ՏՏ6
«
թան»,
ա^ՏՏյ՚6
«
թանը
քամելուց
առաջ
շինուած
թարմ
պանիր»
(
տե՛ս
հ.
ՏյՕ§Ր6Ո, Օտ–
Տ6է. Տէսճ.
Էջ
601,
յիշոլած մեր բառե֊
րի հետ), արաբ.
«
լ ^ լ *
Ո
1383
«
թըթ֊
ուած
կաթ»
(
Կամուս,
թրք՛
թրգմ, Բ,
447)։
Պ ատահական
պիտի
լինին նաև
ասոր.
ք յ Օ
<ի>Ձ
աՅ^շՕ՜Ո՚Յ,
արա մ. և
եբր–
քՈՅ^շՕՈ
«
կերակուր,
ուտե֊
լիք, սնունդ»,
որոնք սեմական
լեղունե֊
րի մէջ ստոյգ
մեկնութիւն
չունին (տե ս
0.6
Տ6ՈՈ1Տ, 1910,
էջ
406
բ ) և ի հարկին
կարող ենհայերէնից
փոխառեալ
լինել։
Իմաստի
զարգացման
համար
հմմտ,
թրք.
զՏւէՅզ
«
հացի հետ ուտելու
որևէ
բան», արևել, թրք. զձէՅգ
«
մածուն»։
ԳԻՌ.֊ Բայական
ձևով
ունինք
միայն Մշ.
մաձնիլ.—
այլուր գրեթէ
ամէն տեղ պահուած
է
մածուն
բառր. այսպէս՝ Ախց. Գոր. Երև.
Կր. Ղրբ– Մկ. Մրղ. Շմ. Սլմ. Վն. Տփ.
մա
ծուն,
Ալշ. Զթ– Խրբ. Հճ. Հմշ. Մշ. Ննխ. Ռ.
Սեբ. Սչ. Տիգ.
մաձուն,
Ասլ.
մաձիւն,
Ոզմ.
մածօն,
Սվեդ.
մ ա օձօ ն ։
(
Պլ. այս բառր
ջնջուած է՝ փոխանակուելով
թրք.
եօղուրսւ
բառով, պահուած է
«
մածուն ծ ախեմ»
ման֊
կական
խաղի
անուան
մէջ, բայց
այստեղ էլ
արտասանւում
է
մաշան,
անծանօթ
դարձած
մածունը
փոխանակելով
թրք.
1
ՈՅյՍՈ
սովո
րական
բառով)։
Նոր բառեր են
մա ծնաբբր–
դան, մածնալաւաշ, մածնաշոռ, մածնաշոր,
մածնակարագ,
մածնահամ,
մածնասեր,
մածնապուր, մածնաքսակ, մածսեսպաս,
մածնանար, մածնապան, մահնասաւն
ևն։
ՓՈԽ
Մածուն
բառի
կազմութիւնը
հայ
կական
լինելով՝
մեզանից
են
փոխառեալ
վրաց.
9
ծ^–ւ6օ
մածոնի
«
մածուն»,
թրք–
Ո1Ձ2ԱՈ
(
հմմտ.
Թուրքն
փոխան
մածնի՝
մա
զուն
ասէ. Ոսկիփ.),
յն.
\
աԼօօ՝»
(
Զի " չ էր
սովորութիւն
յունաց
իւղ գործել և կիթ և
ուսեալ ի մէնջ
զմածուն և նովին
անուամբ
կոչեն
զնա, ոչ գիտելով
զստուգաբանութիւն,
եթէ մածուն՝
քանզի
մածևալ է, սոյնպէս և
անուանի.
Մ ադ. քեր.
228
=
Երգն,
քեր
)։
(—
Աա է թերևս
մինգր.
8
օ<ք>^ցշ6օ
մարծ–
վենի
«
մածուն»,
տե՛ս
ՇՅԱՇՅՏ
1
ՇՅ 4,
13)։ —
Յիշուած
ազգերի
մէջ կարող է ո՛չ միայն հայ
բառը,
այլ և նրա հետ նեւթը կամ
մածուն
պատրաստելու
եղանակը
Հայաստանից
մ ը ֊
տած
լինել,
ինչպէս որ այղ բանր
տեղի է
ունեցել
վերջին
ժամանակներս
ուրիշ տե
ղեր.—Ռ ուսներր
Կովկասում
վրացիների
մի
ջոցով
ծանօթանալով
մածունին՝
նրանցից
առել են
«
Յ Ա Օ ւ ա
բառը
(
Մուրճ
1903, 173),
որ հայկական
փոխառութիւն
է.
Նոր֊Նախի–
ջևանում
ուղղակի
հայերից փոխ են առել
ա&Ա
,՝/
Ո
՞
ե
«
մածուն»։
Բոլորովին
վերջերս Կե–
սարացի
մի հայ բժիշկ (Դ
ր
.
Տատրեան)
մածունր
փոխադրելով
Ամերիկա
յի
Միացեալ
Նահանգներր՝
պատճառ
եղաւ անգլ.
1
Ո3200Ո
«
մածուն»
և
1
Ո3201
«
իւղով
խառնուած մա
ծուն»
(
թուլակազմ
մարդոց
տրուելիք սը–
նունդ)
բառերի
փոխառութեան
(
ւոե՚ս իմ
յօդոլածր
Բիւր.
1898,
386)։
ՄԱԿ
«
վրայ, վրան» Արիստ. և Ան յ. ստոր.
Դիոն. ածայ. Մագ, նշանակում է նաև
«
կըր֊
կին, երկու»
Հին բռ. (Մակ. ի մինն մէկ այլ
յաւելուլ),
գրուած է
մագ. (մա գ թիւ
«
կրկնակ
թիւ, երկու
թիլ» Մագ, գամագտ, տե ս Սէնէ–
վիշ, Գամագտ,
34)։
Յետոսկեդարեան
յու–
նաբան
հեղինակների
մօտ դարձել է շատ
սովորական
նախամասնիկ,
իբր համապա
տասխան
յն,
Տ1Ա֊|
«
վրայ»
մասնիկին,
հմմտ.
մակագրութիւն = տ՚ւսւ-քք)՜"՛/),
մակալեզու =
Տ1էէ–(),ս)՚։է6շ, մակալինիլ =
տաՀ-^գօււ,
մակա
կոչել = Տ1էէ/0է>.Տ(Օ, մակացութիւն - տաօէ՜քյււ7),
մա կ բ այ =
տա՚չօ՚ւքշւա,
մակեռորդ = տւս՚էթւա;
ևն։
Այստեղ է պատկանելու
նաև
մակաււ
«
յայտնի»,
որից
մա-կաոութիւն
«
բացա
յա յ֊
տութիւն»
Մագ. գամագտ. (րստ
Նորայր,
Բանասէր,
1900,
էջ
135)։
Նոր բառեր են
մակերես, մակերևութային, մա կբայա կերտ
ևն։
Fonds A.R.A.M