2 2 7
թարգմ անութիւնր
ուղիղ է դուրս
բեր՛
ւում։ Թէ մեր հայրերր
յի շ
՛՛
ալ
յ
ո
յ–)
բո՛­
ռը «չուան»
են
հասկացել՝
ապւեցուցւոլմ
է նրանով,
որ
նախ՝
•
յալովս
բառր
այլ­
ուր
միշտ
«
չուան»
նլանակութւինն
ու­
նի, այսպէս՝
Զնաւկնեարն
մալխօք
իբր
ի կղզւոջ կապեալ
հանգուցանէին,
Պտմ,
աղէքս. — Կտրել
զմալուխս
առագաստին,
Յայսմ,—
մինչև
ի կտրել
զմալուխս
(
գրուած
զմամուլս)
առագաստին,
ճա­
ռը նա.։ Երկրորդ՝
հայ մեկնիչներր գի­
տեն որ այս հատուածում
«
ուղտ»–ի մա­
սին
ակնարկութիւն
կայ, բայց
այղ վե­
րագրում են ո՚րիշ
լեզուների,
այսպէս
Մեկն, ղկ
«
Յոյնն
ուղտ ասէ
մալխոյն,
որ նշանակէ
զթիւրս և
զկորուսեալս
վատթար
գործովք»։
Երգն, մտթ. 412.—
«
Զուղտն
մալուխ
կոչէ
արառացին
և
այլք
զնաւատոռն
(
տպ.
նւսէատորմիլ)
նաւու ասեն
մալուխ»։
Այս
վկայութիւն֊
ները
ցոյց են տալիս՝ որ հյ.
մալուխ
«
ուղտ»
ձևով բառ
գոյութիւն
չունի։
—
ՆՀԲ ստուգաբանելով
բառս
գրում է՝
«
փոխադրութեամբ
տառից
լինի
խամուլ,
խամլ,
այն է յայլ
լեզուս
յն.
ա^փօ՞
լտ.
ՇՁ1Ո61ԱՏ,
եբր.
§ՁՈ
131,
արաբ.
յ&–
1
ՈՁ1»։ Լ Յ § . 6էւ՜§. եՁեէւ–, Լ6Ճ. 4 6
զնդ.
աՁՈւՕ՚&Ո
«
գլուխ»։
Հիւնք. թրք.
մալախ
«
գոմէշի
ձագ»։
ԳԻՌ. — Երև.
մալուխ,
Ալշ. Մշ.
մալոխ
«
փայտի կեռ կտոր՝ որ լուծի
փոկին
են անց­
կացնում,
որպէսզի
կապը
չբացուի»,
Խտջ,
մալօխ
«
փայտէ սեպ, որ գործածում
են զա­
նազան նպատակներով,
ինչպէս
չուանի կա­
պը ամրացնելու,
տրեխր
ծակելու,
էշ մխտե–
լոլ ևն», վերջին
առումից է
մալխել
«
էշը
խթանով
խթել»։
(
Կ. Սարաֆեան,
Բանալի
գիտութ. 1788, էջ 107 ունի արդէն «սեպ կամ
մալոխ,
ՀԼաՈ՚հ»)։
ՓՈԽ. — Թրք. գւռ. Թորթումի
1
ՈՁ1ԱՃ
«
պա­
րան, չուան»
(
Շիրակ
1905, 425),
—
այս ի–
մաստը՝
որ բառիս
հին նշանակութիւնն
է,
հայոց
մէ<) պահուած
չեմ
գտել։
*
ՄՍ.Լք1ԻՄ
«
մահմեդական
կրօնի
կարդաց֊
լոր,
ուսուցիչ,
իմամ»
Մխ. առակ.
սխալ֊
մամբ
գրուած է
մամուլ
Շնորհ,
եղես,։
֊
Արաբ.
րԼտլ*
աԱ՚31Աա
«
ուսուցիչ,
վարժապետ»։
—
Աճ.
ՆՀԲ մեկնում է իբր արաբ,
իմամ, իւ–
լամէ,
որոնք
ձևով
համաձայն
չեն մե­
րին։
ՄԱԽ
«
նախանձ»,
արմատ
առանձին ան­
գործածական,
որից
մախալ
«
նախանձիլ,
չարակնիլ»
Բրս. վաշխ, և մ ախ, Խոսր, իգն.
որ և
մախել
Մագ. գամագտ. (ՀԱ 1911,
559).
մախանք
«
նախանձ»
Առ. որս. Լմբ.
մախող
Լմբ.
մախողա կ ան
Երզն. մտթ.
մա­
խամարդակ
Գր. տղ. էջ 18.
մախայոր դ
Կա–
ղանկ. այս բառերից ո չ մէկը չէ գործած­
ուած
Ո սկեդարեան
գրականութեան
մէջ։
ՆՀԲ լծ. ռմկ.
ոխալ
և
մխալւ—
Հիւնք.
յն,
ււՏ(ՕէւբԱ)
«
նախանձիլ»։
Ուրիշ է
պրս–
Օ յ և – *
1
ՈՁՃ1(1ՁՈ
«
շարժիլ,
խը–
լըրտիլ»,
ՄԱԽԱԶ
(
սեռ.
֊
ի )
«
անառակ,
լիրբ,
սրի­
կայ»
Փիլ. լին. 324. որից
մախազութիւն
«
ցոփութիւն,
անառակութիւն»
Փիլ. լին. 318։
ՆՀԲ «որպէս թէ
մարմնախազ,
յն.
ււՕէ^օ^,
ււօւյճօ,<;
«
անամօթ»։
*
ՄԱԽԱԹ
«
մեծ
ասեղ,
հերիւն,
խթան»
Վրք. հց. ա. 568. Մ արթին. Ոսկիփ.
որից
մախթել
«
մախաթով
կամ նշտրակով
մար­
մինը ծակծկել,
շառտել» Վստկ. 209
(
գրուած
մաղ տ ե լյ »
= Ասոր.
1
^ի^֊>֊~
աՅՃՅէէց
«
ասեղ»,
1116
X3^
ՏՅզզՅ
«
մախաթ,
քրձեղէն
կտրելու
հաստ ասեղ», արաբ.
•
ՀյԼձԼ^
Ո13ՃՁ՚է
«
հե­
րիւն,
ողորկիչ
գործիք»,
ծագում է ասոր.
–
Հ \ ^ յ
^<5ք
«
ծակել,
փորել»
արմատից
(8
աշէ61ա.
ատ),֊֊֊Հիւբշ.
310,
Ուղիղ
մեկնութիւնր
տուաւ նախ
Լ Յ § .
ձէ-ա. Տէսճ. § 1 4 0 5 ։
ԳՒՌ.֊–Ախց. Գոր. Երև. Կր. Հմշ. Ղրբ. Մկ.
Ոզմ. Ննխ. Շմ. Սեբ, Վն, Տփ,
մախաթ,
Խրբ,
մախաղ՛,
Մրղ.
մախաթ, մխաթ,
Ալշ. Մշ.
մախաա,
Ասլ.
մախաթ, մախա*,
Տիգ.
մա ­
խար,
Հճ.
մախօթ,
Զթ՛
մախօթ, մախոթ,
Ջ զ
Սլմ.
մխաթ,
Ագլ.
մխօթ,
Սվեդ.
մ ա խ ո լ ր ։
Նոր
բառեր են
մախրիկ, մախրասեղ, մախրել
«
խոշոր
խոշոր
կաբել»,
մախաթալզե տ
ծծկ.
«
աւազակապետ»։
—
Բոլորովին
այլ Լ Ռ.
մա–
Fonds A.R.A.M