հ ա մ
1 8
մւսրարիչ, հ ա մ ա շ ա րք , հ ա մ ա կ ո ր ծ ա ն , հ ա մ ա ­
գ ո ւմա ր , հ ա մ ա հ ա ւ ա ք
ևն. նոր
գրականում՝
հ ա մ ա շ խ ա ր հ ա յ ի ն , հ ա մ ե ր գ , հ ա մ ա լ ս ա ր ա ն ա ­
կան, հ ա մ ա լ ս ա ր ա ն ա ւ ա ր տ , հ ա մ ա զ ա ր կ , հ ա –
մ ա հ ա յ ա ս տ ա ն ե ա ն , հ ա մ ա ո ո ւ ս ա կ ա ն
ևայլն։
3, «
Ամբողջովին,
բոլորովին,
շատ,
յոյժ»
(
սաստկական
կազմելու
համար),
որից՝
հ ա ­
մ ա լ ս ե լ
«
մօտից և լաւ լսել»
Շնորհ,
բարձր.
հ ա մ ա շ ա ր
«
շատ
չար»
Լմբ. սղ.
հ ա մ ա պ ա յ ­
ծ ա ռ
«
բոլորովին՝
համակ
պայծառ»
Ագաթ.
Ոսկ.
փիլիպ.
հ ա մ ա մ ա ք ր ե ն ի
«
ամենամա­
քուր»
Շնորհ, տաղ.
հ ա մ ա ր ձ ա կ
«
աներկիւղ,
ազատ»
ՍԳր. Ոսկ. ես. և մտթ. Եւս. քր.
հ ա ­
մ ա ր ձ ա կ ե լ
ՍԳր. Եւս. պտմէ
4,
Գործածւում
Է նաև իբրև
թարմատար,
օր.
հ ա մ բ ա ռ ն ա լ
ՍԳր.
հ ա մ բ ա ր ձ ո ւ մ ն
Սղ. ճխ.
2,
հ ա մ բ ե ր ե լ
ՍԳր. Ոսկ.Եփր. ծն.
հ ա մ բ ե ր ո ւ ­
թ ի ւ ն
ՍԳր.,
նոյն
հ ա մ –
մասնիկի
միւս
ձևերն
են՝
Բ,
Ամ–,
որ կրճատուած
Է
հ ա մ –
ձևից և
ունի
միևնոյն
նշանակութիւններր.
ինչ.
ա մ ­
բ ա ռ ն ա լ
ՍԳր.
ա մ բ ա ր ձ ո ւ մ ն
Խոր.
ա մ ո խ ա խ
կամ
ա մ ո ղ խ ա խ
«
սննդակից»
Ոսկ.մ. ա. 16,
դաղ. և երր.
ա մ փ ո փ
Մծբ, Եզն. Եփր. ծն.
Կոչ. Ոսկ. փիլ. տիմ. (պարզ
արմատն Է
*
փոփ,
որից և
ս փ ո փ ե լ ) ։
Գ.
Հ ա ն – ,
որից
կազմուած
են՝
հ ա ն դ է պ
Սգր. Եւս, քր. Եզն. Եփր.ել.
հ ա ն գ ի պ ի լ
ՍԳր.
Ոսկ.
հ ա ն դ ի պ ո ւ թ ի ւ ն
Վեցօր.
հ ա ն գ է տ
«
նման,
նոյն»
Փիլ. Պորփ. (որից
հ ա ն գ ի տ ա պ ա տ ի ւ
Բ. պետ. ա.
1,
Ոսկ. ես.
մ. ա.
15,
յհ. բ.
17,
գաղ. Սերեր,
հ ա ն գ ի տ ա կ
Խոր.),
հ ա ն ո ւ ր
(–
նրոյ,
֊
նուրբ,
֊
նուրք,
֊
նուրց)
«
բոլոր,
ամէն տեղ» Սահմ. Խոր.
հ ա ն ր ա կ ա ն
Յհ, իմ.
ը ն դ հ ա ն ո ւ ր
Եզն.։
Դ.
Ան–,
որ նախորդի
կրճատ
ձևն է և որից
ունինք
ա ն դ ո ր ր
(
տե՛ս այս բառր),
Ե.
Հ ո մ –
«
նոյն,
նման,
ամբողջ»,
գործած­
ւում է միայն յետոսկեդարեան
մատենագրու­
թեան մէջ, ինչ,
հ ո մ ի շ խ ա ն
Խոր,
հ ո մ ե ր ա մ
Պիտ.
հ ո մ ա զ գ ի
նչ. Եզեկ.
հ ո մ ա ծ ի ն
նար.
հ ո մ ա ն ո ւ ն
Խոր.
Յհ. կթ.
հ ո մ ա ս ե ռ
նար.
Սահմ.
հ ո մ ա տ ո հ մ
Կղկնտ,
ո ո մ ա տ ե ս ա կ
Յհ.
իմ.
հ ո մ ա ց ե ղ
Պիտ.
հ ո մ ա հ ա յ ր
՛
Աղատ, նաև
հ ո մ ի լ
«
խմբուիլ,
միանալ»
Սանահն.
զ ա հ ո –
մ ի լ
«
միաւորիլ,
պատշաճիլ»
Հին բռ.
զ ա հ ո –
ՀԱՍ՛՛
մ ո ւ թ ի ւ ն
Հին բռ.
մ ի ա հ ո մ ե լ
«
յարակցել
,
՚
Տ
ա -
լաքել»
Ագաթ. (ք) Քեր. քերթ,
Յիշ, ոսկ.
պ ա ր ա հ ո մ ե լ
Քեր. քերթ,
ևն։ (Տե՛ս և
հ ա մ ա ­
հո դ " հու|
բառի
տակ)։
= նրանեանից
փոխառեալ
բառ է. հմմտ.
զնդ. ^
/
յ ս ^ յ յ
Ո31ՈՅ-,
^
#
յ յ »
^
Ո Յ Ո 1 3 -
«
նոյն,
նման,
ամբողջ»,
ՈՅէՈ, ՈՅՈ1, հ Յ Ո
«
միասին,
միատեղ»,
հպրս.
ՈՅՄ13-,
պհլ՛ պաղ.
Ո31Ո ,
պրս. ^
ճ
հ Յ ա – ,
քրդ.
հշո՜ւ–, հտ^–,
օսս.
Յա–,
ՅՈ–,
բելուճ.
հ Յ ա – , Ո Յ ա –
ևն (ՃՂՕՀՈ § 1102).
օրինակ՝
1.
հպրս.
հ Յ ք Ո Յ բ ւ է 3 1 ՜ –
«
համահայր»,
հ Յ Ո ւ Յ է Յ ւ ՜ –
«
համամայր»,
պազ.
հ Յ Ո 1 ե ս Ո
«
համաբուն»,
հ Յ ա շ Օ Ր
«
համազօր»
ՒւՅՈ1էԱՃ–
ա Յ
«
համատոհմ»,
պհլ.
հՅտ1ՀՅՈ131<ւհ
«
հա­
մակամութիւն»,
պրս,
հ Յ ա ^ Յ հ ո
«
համաշ­
խարհիկ»,
սրանց մէջ մասնիկն
ունի
«
նոյն,
նման»
նշանակութիւնր.
—
2.
զնդ.
ՈՅՈ1ե31՚–,
հՅ տ ե ՜ 3 1 ՜ 3 7 –
«
հետր
միասին
կրել,
բերել»,
ՈՅՈ՜ՓՅէՅՈՅ–
«
միասին
խմբուիլ՝
հաւաքուի֊
լր»,
Ո Յ Ո յ Յ տ Յ Ո Յ –
«
համախմբութիւն»,
ՈՅՈ–
Ճ3ք923–
«
տրցակ»,
պազ.
Ո Յ Ո յ3 1 Ո Յ Ո = ս / / > «.
Յ Ո յ Ա տ Յ Ո
«
ժողով»,
պհլ.
հՅՈ՜1բ1ՄՏ31<1հ
«
խօ­
սակցութիւն»,
սրանց մէջ մասնիկն
ունի
«
միասին»
նշանակութիւնր
3.
գնդ.
Ւ13–
ա Օ Ճ Տ Յ ՚ Օ ք Յ –
«
միահեծան
տէրր,
ամենիշխան»,
1
ւ 3 1 Ո 3 6 ա յ Յ Ո –
«
համանուաճ,
ամէնքին
նուա­
ճող», պազ.
հ Յ ա ( 1 ՝ Յ Ո 6 Տ Ո 1
«
կատարեալ
և ընդ­
հանուր
գիտութիւն»,
պրս. 01ձ<Լ+ձ>
Ո Յ Ո 1 3 Ճ յ Ո
«
ամենագէտ»
ևն, սրանց մէջ մասնիկր
ունի
«
ամբողջ,
ընդհանուր»
նշանակութիւնը։
—
Այս իրանեան
բառերը
ծագում են հնխ.
Տ 6 1 Ո -
«
մէկ, միակ» արմատից, որի
ձայնդարձներն
են
տօա, տօա, տա,
տղւա,
տա.
այս
բառերր
նշանակում
էին նաև «միասին»,
հմմտ. ար­
դի
հյ.
մ է կ ՝
կրկին նշանակութեամբ,
ինչպէս՝
ե ր կ ո ւ ս ը մ է կ ե ն
«
երկուսն
էլ նոյն են»,
ե ր կ ո ւ ­
սը մ է կ
«
երկուսն էլմիասին»։
Ցեղակից
լե­
զուների
մէջ նոյն
արմատներից
ունինք՝
սանս.
Տ ՅՄ 1 3 -
«
նոյն»,
Տ31Ո31Ո
«
միասին»,
Տ1-
ա Յ –
«
իւրաքանչիւր»,
յն. Ա\10. «միասին,
իս­
կոյն»,
Օթօճօզ
«
հարթ,
հաւասար,
նման,
համաձայն»,
0
ւյւ.ՏօՑյէ1
«
հաւաքել»,
6
ք10<;
«
նման, հասարակաց»,
օյձօօ
«
միասին,
մէկ–
տեղ»,
<7.|17)
«
որևէ ձևով»,
ձււ,6Ցտ^
«
որևէ տե­
ղից»,
ՕըՕ–
«
համա–»
(
մասնիկ),
լտ.
Տ1Ո՜1ւ1ւՏ
Fonds A.R.A.M