ՃՈԻՏ
2 1 5
ՃՌՆ
—
ՃՈԻՏ
«
հալի ձագ, վառեակ»
էֆիմ.
156,
գտնւում է գաւառականն
երում զանազան
ձե–
ւերով. այսպէս՝
Երև. Տփ. ճռաւ,
Ալշ. Մշ.
սուդ,
Ղրբ՛
սօտ,
Ջղ.
սուս,
Ագլ.
էաւս, սուլ
ևն։ Սրա կրճատ
ձևն է
սո՛լ սո՜լ
կամ ղո՚\
շռ
ւ,
բացագանչութիւն,
որով
հաւեղէններն
են
կանչում։
Այս կարգի
բացագանչութիւն–
ները առ հասարակ
անասունների
անունից
համ առօտուած
ձևեր են. ինչպէս՝
քուչի, քու­
չի, քուոոո՜վ, փիսի փիսի, փիշօ փիշօ,
ռուս.
ԼԼհա՜ե՛. Ահ1Ո՚ե1
«
ճո՛ւ,
ճո՛ւտ
(
համ
առօտուած
Աե11Սւ6Ւ101<՚ւ>
«
ճուտ, վառեակ»
բառից)
ևն։ —
Գաւառականներում
(
ուա
նշանակում է ո՛չ
միայն
հալի ձագր,
այլ և օձի, խոզի և այլ
անասունների.
(«
հալի
ճուտը»
յառաշացել է
մ ա սնալո րացմ ամ բ). այս պատճառաւ այս
բառը՝
-
ձայնդարձն է
նետ
«
սերունդ»
բառի, որ
գաւառականներում
ունի նաև
«
վառեակ»
նշանակութիւնր
(
տե՛ս
ն ե ա ) ։ —
Աճ.
Պատահական
նմանութիւն
ունի
լազ.
սատա, սիտա, ծուտա
«
փոքրիկ»,
ինչ.
սատա կոչի
«
գաճաճ»
(
իմա՛
«
փոքր
մարդ»),
սիտա ղալի
«
առուակ»։
ՃՊԿԻԼ.
անստոյգ բառ, որ մէկ անգամ
յի֊
շում է Բառ. երեմ, էջ 188՝
օւսսել
բառի բա­
ցատրութեան
մէջ. այսպէս՝
Աաւ\ն\
«
իմա­
նալ, կամ առնիլ կամ
ճպկիլ»։
ճպո տ
տե՛ս
ճիպոտ։
ՃՊՈԻՌՆ, ն
հլ.
(–
ասն, ֊ ա ս ն ց )
«
ճպուռ,
ծղրիտ»
Վեցօր. 174 (ձեռ.
ճեպիււնի,
լուս.
նպոսւն),
183.
Փիլ. տես. գրուած է նաև
նիպուոն
Եղիշ. ր. էջ 157.
սպիոն, նսլաո,
նիպիոն։
Ինճիճեան,
Հնախ. Գ. 21
ն
բնաձայ­
նից։
Հիւնք.
նապուո
«
մագիլ»
բառից։
Պատահական
նմանութիւն
ունի
երր.
1 ՚
Յ Տ ՏւբթՕՐ
«
հաւ»։
ՃՌ-Ա-ԴԱԻԱՆ
«
ծուռ կամմոլար
հաւատ­
քի հետևող»,
նորագիւտ բառ, որմէկ անգամ
գտնում եմ գործածուած
Գիրք
թղ. էջ 491.
«
Աայս վեց եպիսկոպոսքս
փախուցիք և
սպանիք,
ճռադաւանք,
մոլար և խոտոր,
ստավւառ,
գայլախումբ...»։
–
Թերևս
պէտք է ուղղել
ծոադաւան.
բայց
հմմտ. նաև
Ղրբ՛
ք
ուլ
>
"
Ր«անհարազատ»
ի ֊
մաստով
կցւում է զանազան
բառերի,
ինչ.
ջըո մելիք
«
սուտ
մելիք»,
ջըո կաթուղիկոս
«
չկա թուղի կո ս »։ — Աճ,
Տե՛ս
իմ Հայ. նոր բառեր
հին մ ատեն. Բ.
250,
ուր
ջբո
վրիպակով
տպուել է
չԱւ
ՃՌԱՆԱԼ,
անստոյգ
բառ. մէկ անգամ
ունի
Եօթնագր.
«
նախ
սևովն և ապա
կարմիր
երևի, և ի չորրորդ
բոլորին
ճռացեալ կա–
պուտակաձև
երևի»։
նՀԲ
մեկնում է «գուցե
իբր
Տիո
կամ
կեո
կամ
ծիր
լինել»։ ՋԲ չունի։ ԱԲ դր֊
նում է
«
ծլիլ»։
0
ճ Ռ ՚ Լ Ե Լ
«
թռչունի պէս ձայներ
հանել
(
կախարդի)»
Ոսկ. ես. 106. «Քանզի
սովո­
րութիւն է դիւաց՝
ճռղել,
չհաւու
ձայնս ար­
ձակել,
զոր եօթանասունքն
ընդվայրախօսու­
թիւն կոչեցին»,
ուրիշ վկայութիւն
չկայ,
բայց
նոյն
հեղինակը
մի քանի տող վերև
ունի.
«
Զգէտսն, ասէ, որ ճրճուիցեն և
ճըղիցեն...
Թէողիտովն
ասէ. Զկանխագէտսն
ձագաց­
եալս,
այսինքն
ձագուց
նմանեալս»։
Այս
վերջին
ձևը
(
նրղիցեն)
կարելի է ուղղել
թեր­
ևս
նչիցեն,
բայց
կարելի է նաև
կարդալ
նողիցեն
կամ պահել
նղիցեն
(
տե՛ս
վերը
Տ ղ ե լ ) ։
֊
Բնաձայն
բառ. արմատր ճ ձայնն
է.
համեմատել
նսուել, նաււողել։ —
Աճ.
ՕճՌՃՈԻԵԼ
«
ճռուողել,
ճիվ ճիվ
ձայներ
հանել»,
սրանից է
նա ա աղ
«
ճիվ ճիվ ձայ­
ներ հանող» ԱԲ։
֊
Բնաձայն
բառ է. հմմտ.
նն ա եյ, նաւա–
ղ ե լ ։ ֊
Աճ.
0
ՃՌՆՉ ԵԼ
«
դռան կամ կօշիկի
ճռռալու
ձայն»
նիսիան,
նեղոս
655.
«
սայլի
ձայն»
Տաթև. ձմ. ճծթ. արմատը՝
նոինչ՝
գործածա­
կան է միայն
նոր գրականում,
բայց
յիշում
է նաև Բռ, երեմ, էջ 199 «գոչիւն»
իմաստով։
֊
Բնաձայն
բառ է, կազմուած
ճ
ձայնից՝
ււ
սաստկականով
և
ն, չ
յօդերով,
ձևի հա­
մար
հմմտ.
կոնչել, փոնչել, դււնչել, մոնչել,
զոնչել, իւոնչել
ևն, իսկ արմատի
համար
հմմտ.
նոչել, ննուել, նաււողել
•
ևն։ — Աճ.
Հիւնք.
նչել
բայից։
Վերի
մեկնութիւնս
տե՛ս ՀԱ 1899,
204
ա,
ԳԻՌ.-
Ղրբ՛
Ջղ.
նոնչալ
«
ղռան
ճռռալը,
Fonds A.R.A.M