209
Ագաթ,
ճշգրտահան
Պիտ.
ճշգրտագեղ
«
ճիշտ
նման և գեղեցիկ
նկարուած»
(
նորագիւտ
բառ)
Մ. Մաշա. 278 բ.—ոլնինք
նաև գրուած
ճժգրտապէս
Տիմոթ.
կուզ, էշ 153; Կայ և
ճշգիր
կասկածելի
ձևր, որ ունի Բառ. երեմ,
էշ 198,
Բագրատունի,
Քեր, զարդ. 1496
-
իտ
Համարում
է մասնիկ։
Հիւնք.
բարդուած
լտ,
յ՚ԱՏ
«
իրաւունք»
և յն.
Հբւ՚Լ^
«
դա­
տաւոր»
բառերից։
Մառ.
3130
11, 300
ճնշնկՎպրս.
<ձԼ±ձդ
03
ՏՈ
1&1
<
«
աչք»
֊\–
գնդ.
(11
էՅ
«
տեսանելի»
բառերից
բարդուած։
ԲտճօՐՏՇՈ,
Հայ. դր. լեզ.
157, 219
ճիշտ + գիւ՝
բառերից։
ճ շ դ ա ր ե ն ի ,
տե՛ս
նշդարենի։
ՃՇՄ Ա ՐԻ Տ ,
ի, ի-ա
հլ. «իրաւ,
ճիշտ, ըս–
տոյգ,
աննենգ»
ՍԳր. Եզն. Կոչ. Կիւրղ. թգ.
որից
ճշմարտել
ՍԳր. Եւս. քր.
ճշմարտիւ
ՍԳր.
ճիշմարտագոյն
ՍԳր. Ագաթ. Կոչ. Ոսկ.
բ. կոր,
ճշմարտակորոյս
Վեցօր,
ճշմարտա­
պատում
Կորիւն, Ագաթ,
ճշմար տ ա ս ոյզ
Եփր.
թգ.
ճշմարտանման, աննշմարտանման
(
նոր
բառեր)
ևն։
նՀԲ վրաց.
նէշմարիտի.
արմատր հա­
մարում է
նիշդ։
Տէրվ. նախալ. տե ս
ճիշդ
բառի տակ։
Հիւնք. լտ.
յ (ԱՏ)
«
ի ֊
րաւունք»
և պրս.
ՏԱքՈՁքճՁՈ
«
համա­
րել»
բառերից
կազմւած։
Սառ
3 8 0
5 (1891),
318
և 11 (1899),
298 — 300
փոխառութիւն
է համարում
զնդ.
ՇՁտքՈՅ
~ւ–(11էՅ–
«
ականատես,
աչքով
տեսնուած»
ձևից. հմմտ. պհլ.
,
ՀՀյ>#0&
ՕՁտՈ1–
Ճ1է
«
երևոյթ»։
(
Այսպէս
նաև ի\.
ԲօՁ–
ե ա տ ^
Տ Լ
ւօ, 1 8 ) ։ ^ ս ւ ւ
6
ք
ա ա
6 (1892), 267
մերժում է այս
մեկնու­
թիւնը,
որովհետև
այս պհլ. ձևը պիտի
տար
հյ.
*6
աշմարիտ.
միւս
կողմից կայ
հյ,
ճշգրիտ։
Հակառակ
է նաև Հիւբշ. 513
և
1
Ր ՃՈ2. 8, 48՝
սպասելով
սոյն պհլ.
ձևի դէմ հյ.
*6
աշմադիտ.
րստ իրեն
հյ.
ճշմարիտ
կարող
է գալ
միայն պհլ,
ձւՏաՁ81է
ձևից։
ԲշձռՏՇՈ,
Հայ. դր. լեզ.
157, 219
հյ.
ճիշտ-ք՜մսւՐ
«
չափ;.– բառե­
րից է
դնում։
ԳԻՌ.-Ալմ. Տփ.
ճշմարիտ,
Ալշ. Երև. Մշ.
Ջղ.
ճշմարիդ,
Ակն. երբ.
ջիշմարիդ,
Ար լ,
14-488
ջշմարիդ, ջշմարի*,
Պլ. Տիգ.
ջշմարիդ
(
Պլ.
միայն
«
ճշմարիտ
Աստուած»
երդման
մէջ)։
ՓՈԽ.-Վրաց.
ձը՚Հ-Յ-ւՀէՕֆօ
ճեշմարիտի
«
ճշմարիտ,
իրաւացի»,
^ց՚ՅՅտքոօ^^ՏՕ
ճեշ–
մարիտադ
«
իրաւցնէ»,
^|ց՚83օ<օՕ(ք|)էդձօ> ճեշմա–
րիտոօա
կամ
Յշ՚93;>ծօփցձ;> ճեշմարիտերա
«
ճշմարտութիւն»,
ևձ^ըՊՅճ^ւօ^օ
սաճեշմա–
րիտի, ՚>Հ>^3՚ՅՅոդ սաճեշմո
«
ճիշտ,
ճշմա­
րիտ, վաւերական»,
թուշ.
^շյ՚ՅՅծծօփ ճեշ–
մարիտ
«
ճշմարիտ»։
Վրաց. վերջին
ձևր են­
թադրել
է տալիս
հյ.
*6
իշմ,
որ իրօք էլ
գտնւոլմ է Ախց,
ճշմի
«
ճշմարիտ,
իրաւ» ձևի
մէջ
(
ստուգելիւ)
*
Ճ
(1
Թ
«
կտոր կամ ծայր»
Բրս. մրկ. 443
(
նշանախեց
մի, որ ճոթ մի գրի), մասնա–
ւորապէս
«
զգեստի
ծայրր,
եզերքր». մէկ
անգամ
գտնում եմ գործածուա ծ Պտրգ. 483.
«
Ի ծունր իջեալ, ձիգ ունելով ձախ
ձեռամբ
զճոթ
նափորտին».
սովորական
է
արդի
բարբառներում
«
ծայր»
նշանակութեամբ,
գործածուած
է նաև «գեղուհու
աչքի
ծայրով
նայուածքը»
նշանակութեամբ,
հմմտ.
Քուչ.
54՝
Կաքաւ մի հազար փետրով
էր նստել՝
աչվին
ճոթերով։
Այս արմատից
կրկնու­
թեամբ՝
ճոթճոթ
«
եզերքր
եզերքին,
ծայր
ծայրի»
Տաթև. ձմ. ճծթ. (Այլ և
կազմեն
փայտեայ
անօթ
իբրև
զկարաս,
ճոթճոթ
յիրեար
ձգած և փայտեայ
պնջանով
պըն–
դած
)։
= Ռթր.
^
յւէ,
կամ
«
է
V
V
••
V
«
ծայր,
եզերք,
սահման.
2.
կտորեղէն,
չիթ,
միտկալ»
(5
^,Ո,31՝06՚հ 1, 503).
որից փո­
խառեալ
են նաև ուտ.
ձօէ
«
եզերք,
ջուրք»,
Օ0է1ս^
«
ծայր,
վերջ», վրաց. ֆոշդդ
ճոթի,
աօգՅ՚յյօգօ ճոթմութի
«
շորեղէն,
չիթ» (Մառ,
ՒՀբա. «
ԱՇյա\Ո
Շ1՝.
1903,
էջ
67),–
ԱՃ.
Իմ Գւռ. բառարանում,
էջ 728
ճոթ
դրել եմ արևել. թրք ֊> Հ-ք
•֊
°– Բ
ա
~
ռից, որինշանակութիւնն
է սակայն
«
Զ
Տ
1՜
ՈՅ
11
Յճ 2 6—
փ ո քր բրիչ»\
(
սխալմունքը
յառաջացել
է անգլ.
3(1
շ
«
ուրագ,
բրիչ»
բառր
շփոթելով
6(1
§6
«
եզերք,
ծայր»
բառի
հետ)։
նոյն
տեղր
յիշւում է նաև
լազ. ՕՕճ «վերջացնել,
սպառել,
պար–
Fonds A.R.A.M