ՃԻԻ
203
ՃԻԻ
բայց
իբր բնաձայն
բառ
գործածւում
է նոր
բարբառներում,
որից
սուալ
«
ճչալ,
կանչել»
Զքր՛ սարկ. Ա. 56, 119. «նոքա թափեցան
ի
վերայ
ճուալով
և ճչալով, ճչալով,
ճղճղալով
և ճվալով».
կրկնութեամբ՝
սվսվալ
Զքր.
սարկ. Բ. 82։
= Բնաձայն
բառ
է, որ գտնւում
է նաև
ու֊
րիւ
լեզուների
մէջ. հմմտ.
ն. ասոր. §1՝\ք՝՝ք&§1՝\/
«
ճվճվոց»
։ —
Աճ.
ՃԻԻԱՂ, ի-ա
հլ. «հրէշ,
առասպելական
գազան»
Երեմ. ծ. 39. Ոսկ. յհ. ա. 1. Եւագր.
որից
ճիւաղաբարոյ
Ագաթ. Կորիւն,
ճիւաղու­
թիւն
Ագաթ. Կորիւն,
ճիւաղական
Զքր՛
կթ՛
ճիւաղացեալ
ճշ. ասւում
է նաև
ճուաղն, ն
հլ. (֊ղան,
֊
ղանց)
Մագ.
որից
սուաղաբա–
րոյ
Յհ. կթ.
նուաղական
Մաշտ. մէկ
անգամ
էլ կայ
ճևեղիկ
Միս. խչ. (Բազմ.
1911,
էջ
260
բ)։ — նշանակութեան
տարօրինակ
զար֊
գացմամբ
կայ
ճիւաղեալ
«
հնացած,
փլփը–
լած» Արծր. էջ 276։
—
Վերջին
ճևեղիկ
բառը
Տիրոյեան,
Հանրագր.
էջ 499 և 208 գիտէ
իբրև
«
թիթեռնիկ»։
(
Այս նշանակութեան
հա­
մար
հմմտ.
խիպիլիկ
բառի
ծագումը)։
նՀԲ
ճուալ
բայից։
Հիւնք. թրք.
ճիվէ–
լէկ
«
աշխոյժ
տղայ.
2.
ուղտի
ձագ»։
Թիրեաքեան,
Բազմ. 1913, 341 թրք.
6
ի –
վէլ-էկ
«
խպլիկ»
Բ ) ։
ՓՈԽ.֊Արաբ.
^Լձտւգ
ի՚ազ
կամ
(
Յ Լ Ա
՚
ւ֊ւ1\ձզ
կամ
յ՚ՁոքՁ1ւզ
«
խոշոր
մարմնով
կին»,
սրա
համար
Կա֊
մուս, թրք. թրգմ. Բ. 878—879
ասում
է թէ
օտար
վւոխառութիլն
է. բայց
ասում
է որ
յայտնի
չէ փոխատու
լեզուն։
ՃԻԻՂ, Ո
հլ. «ծառի
ոստ. փխբ.
ուրիշ
բա֊
ների
ճիւղաւորուած
մասը,
մատ
ևն» Անյ.
հց. իմ. Մագ. նար. որից
երկայնաճիւղ
Սրգ.
յկ.
բազմաճիւղ
Սրգ. ա. յհ. Խոր. աշխ.
երկ­
ճիւղ
Յես. ը. 9. նոր բառեր
են՝
Աիւղակար,
ճիւղաւորել, ճիւղաւորութիւն
ևն. ռամիկ
ձևն
է
ճուղ
Ոսկիփ. նար. առաք. 433։
Այս
ար­
մատի
հետ
նոյն
են՝
ՃԻ՛Լ
(
գրծ.
ճ եղբ ՛ )
Մա
7
տ. ջահկ. Զքր՛ ծործ. ժմ. յն. որից
ճե–
ղեալ
«
ճիւղ
ճիւղ րաժանուած»
Հին քեր.
ճե­
ղան
«
ճիւղեր»
Վկ. գէ. 42.
ճեղել
«
ճեղքել»
Բառ.
երեմ, էջ 197.
ճազարւսճեղ
ճառրնտ.
երկճեղ
Սանահն,
Կամրջ.
եոաճեղ
Ոսկիփ.
(
հմմտ.
Ղրբ՛
ճեղ
«
պատառուածք»,
որ տար­
բեր է
ճէ՚ղնլւ
«
ճիւղ»
բառից)։
—
ՃԻ՛Լ, ո, ի
հլ.
«
ոստ» Եպիփ. ծն, Մարթին. Վրք. ոսկ. Շը–
նորհ. Եղես, որից
ճղել
«
մասերի
բաժանել»
Օրրել, հրտր. կմ. էջ 58.
ճղճղկէն
«
բազմա­
ճիւղ»
Խոր, աշխ. 594.
երկճղի
Պղատ. տիմ.
Եղիշ. յես. 175. Յայսմ. Ոսկիփ. Խոր. աշխ.
ճիղաւոր
«
ճիւղ
ճիւղ»
ԱԲ,–Ճ\1՚Լ,
ՃԷԴ.Ք
և
ՃՈՂՔ)
որոնք տե՛ս
առանձին։
—
Այս վեց
ձե֊
ւեըը պատկանում
են
միևնոյն
արմատին,
հիմնական
գաղափարն
է «պատռելով
իրա­
րից բաժանել»,
վեց
ձևերից
չորսր իրար
հետ
ձայնդարձ
են. (հմմտ.
լիւղ, լող, լ ե ղ ) ,
իսկ
վերջին
երկուսր
կազմ ուած
են ֊ ք ածանցա­
կանով՝
ճեղ, ճող
պարզական
արմատներից։
—
Արդեօք
կապ
ունի"
ծ իլ - ծ իղ - ծ ի ւղ
արմա­
տի
հետ։
նՀԲ լծ.
ծիղ, ծեղ, շիղ, ընձիւղ։
Հիւնք.
էջ 23
շիւղ
բառից։
Բ6ճ6քՏ6Ո,
Հայ. դր.
լեզ.
96
իբր
բնիկ
հայ կցում
է յն.
Հ-է֊ՕՀ,
խճօ^ք)
«
սլաք»,
լիթ.
§ շ 1 ՚ & Ո 1 Տ
«
խայթոց»
բառերին։
Յիշում
է
\\
^Ձ
1
ՃՕ
805.
չի ընդունում
աՈ\&է
Ի\ՏՆ
13,
244՝
իմաստի
տարբերութեան
պատճա­
ռով։
Թիրեաքեան,
Արիահայ
բռ. 264
պրս.
յյտ. ՕԱ7
կամ
է յ ֊ գ
«
բա­
րակ
ճիւղերով
հիւսուած
վարագոյր»,
որ
ըստ
Բուրհանի
թուրքերէն
է (պիտի
տար
հայ.
ճուղ)։
Պատահական
նմանութիւն
ունի Կազանի
թթր.
(
ձ^-Հ–
Հ-ՕԳ
«
թուփ»
( 5
^ Ձ Ր 0 8 Ն
1, 495)։ 1
Հ13բւ՜օէհ, Ճտւ3 բօ–
107
գերմ. 7.Պ/Շկ, լիթ.
ՕԱԿՅ,
պրս.
51
ՁՃ
հոմանիշների
հետ։
ԳԻՌ
Ալշ. Մշ.
ճաղ,
Ախց.
ՃԷղ
«
ճղուած
մի կտոր՝
փայտի
ևն»,
Ագլ. Ղրբ–
Տ է ՚ ղ ն ը ,
Ակն. Խրբ. Պլ.
շէղ,
ննխ.
շուղ, շուիւք, շող,
Ասլ.
ջէ՝ղ, քէօ՝ղ,
Գոր. Ղրբ՛
ճ օ ՚ ղ ն ը ,
Շմ.
ճրղ–
նր,
Ոզմ.
ճող,
Մկ. Սլմ. Վն.
ճօղ,
Ռ.
շուղ,
Երև. Ջղ. Տփ.
ճուխկ,
Տիգ.
ջիղ,
Հճ.
քեղ,
Սվեդ.
շէօղ,
Հմշ.
քախք,
իսկ Սեբ.
կրկնու­
թեամ բ՝
ձաո-ջէղ
«
մացառ,
խռիւ»։ — նոր
բա­
ռեր
են
ճղակոտոր, ճղատ
«
ճեղքռտուք»,
6
ը–
ղատիլ
«
մորթը
ճաքճքիլ»,
ճղատկել, ճղաւել
«
ճիւղերով
շինուած
աւել»,
ճղել
«
պատռել,
ճեղքել»,
ճղիկ ճղիկ, ճղլակ, ճղլկել, ճղճղել,
ճղճղատել,
ճղճղուիլ, ճղճղոտել, ճղճանի,
Fonds A.R.A.M