193
ձեռն»,
յ Ձ ւ ՜ ե - Ճ Ձ ե ՚ Տ Ո
«
ճարտասան»
ևն։ Թերևս
իրանեաններից
անցած
քինէ
թաթարական
լեզուներին,
հմմտ.
քումուք.
0
շե61՜1ւ1<
«
ար֊
ուեստ», Ննխ. հայոց բարբառով՝
շ է ր է – ՛
«
ձեռ­
արուեստի
մէշ
ճարտար»։
Այտնեան,
Քնն. քեր. էշ71 արմատր
դնում է
ճ ա ր պ ՝
իբր պրս.
շ ա ր պ - ա ա ս թ ։
Հիւբշ. 188 դնում է նախորդ
ճ ա ր պ
բա­
ռի տակ։
ճ ա ՚ Տ Ա ՚ Է Ա Կ Ա Ն
«
հաստատական»,
ունի մի­
այն Բառ. երեմ, էշ 196։
ճարտասան
տե՛ս
ճարտար։
*
ճ ԱՐՏ Ա Վ ԱՐ
«
թանաքով գիծ քաշելու
հա­
մար
մի գործիք,
ֆրանս.
էՄ6–1ւ§116»
ՀՀԲ,
«
քանոն»
ՋԲ, (իսկ
ա ՝ / Օ ւ Յ ,
Բառ, հայոց
2
,
էշ
241
գրում է
6
ա ր ս ւըրւ | ա ր
«
քանոն»յ։
= Արաբ.
յ յ յ լ » .
յ
ՁՃ\՛
3.1
«
քանոն, տախ­
տակ, աղիւսակ՝ > ռմկ.
յ 6 0 ^ 6 ք
«
քանոն» բա­
ռից նոր յարմարած։
—
Աճ.
ՀՀԲ
ստուգաբանում
է
ճար տ ար- ա–
ւ|ար։
ՃԱ Ր Տ Ա Ր , ի- ա
հլ. «վարպետ,
արուեստա­
գէտ.2, քերթող, իմաստասէր.
3.
լաւ, հմտօ–
րէն» ՍԳր. Ագաթ. Եւս. պտմ. 11սկ. ես. որից
ճ ա ր տ ա ր ա բ ա ն
ՍԳր. Եւս. քր. Կոչ.
ճ ար տ ա ­
ր ա ս ա ն
Ոսկ. մտթ. Փիլ. (որից
համ աո օտ ուած
է
ճ ա ր տ ա ս ա ն
Փիլ. Պիտ, Խոր. հմմտ. Նո­
րայր,
Հայկ, բառաք. էշ 64, Վարղանեան
ՀԱ
1911, 690
և Բառաք. դիտ. Բ. 65),
ճ ա ր տ ա ­
ր ա գ ո յ ն
Ոսկ. մ. գ. 4.
ճ ա ր տ ա ր ա գ ո ր ծ
Բուղ.
ճ ա ր տ ա ր ա դ է տ
Մծբ.
ճ ա ր տ ա ր ա խ օ ս
Գծ. իղ.
1.
Սերեր. Կորիւն. Եւս. քր. Ոսկ. եբր.
ճ ա ր ­
տ արա կ
կամ
ն ա ր ս ւ ա րի կ
Ոսկ. փիլ. 430.
ճ ա ր տ ա ր ե լ
ՍԳր. Ոսկ.Սերեր,
ճ ա ր տ ա ր ա ն ք
Եւս. քր.
ն ա ր տ ա ր ա պ ե տ
ՍԳր. Ոսկ. Կոչ. Եւս.
քր.
ճ ր ա շ ա ն ա ր տ ա ր
Օրբել. ևն։ Կան և մի քա­
նի տարօրինակ
ձևեր՝ Բառ. երեմ, էշ 196—
7,
որոնք
բոլոր այս արմատին են հայում,
ինչ.
ճ ա ր տ ա կ
«
ճարտասան»,
ճ ա ր տ ա կ ա պ է ս
«
յայտնապէս»,
ճ ա ր ս ւ ա ր ա մ ա կ
«
ճարտար
կամ յոխորտաբան»,
ճսւր տ սւնա կ
«
արուեստս
արկիչ կամ իմաստասէր»։
Նոր բառեր են
ճ ա ր տ ա ր ա մի տ , նա ր տ ա ր ս ւր ո ւ ե ս տ , նա ր տ ա –
ր ա գ ի տ ո ւ թի ւ ն , ճ ա ր տ ա ր ա գ ո ր ծ ո ւ թի ւ ն
ևն։
ՆՀԲ
«
իբր
ճարտարօղ
կամ կերաա–
րար», լծ. լտ.
061՜
է6
«
ստոյգ»՝
^\1ս116ւ՜,
13-488
1
<սհոտ Ա. Տշհ161Շհ. 8էւ՜§. 5, 139
սանս.
Օ Յ է Ա ւ
՚
Ձ
-
ւ
՜
Ձ ։
Լ Ձ § .
861
էւ–.
Եեէք.
Լ ^ .
27
զնդ. <է^9էձ1՝ «գործող,
կերտող»
(
բայց
այս
բառր
նշանակում
Է «քայլող,
յա­
ռաջացող»,
կայ նաև
^ Ձ ք / Ձ Ո Յ
«
ձեռա­
գործ, գործ» ըստ
մստէւ, 2շոճտբ.
109
ա
բայց
նշանակութիւնր
սխալ
Է. զնդ. ՀլձՀ
արմատը
նշանակում
Է «երթալ.
2.
ա–
րածելոլ
երթալ»
)։
Հիւբշ. 189
մերժում
Է համեմատել
Օ Ձ ք Յ է Յ Ր
ձևի հետ–
ի\ս\Խէ
ա ա
8 (1894;, 362
կցում Է
զ
ն
Դ
.
.
Յ.).֊–
1
^ *Ձք9էսէՁ1՜0
բառին, որ
գտնում
Է պհլ. բառարանում և
մեկնուած
Է
Հ>*–>1յ–~է֊–քյ՚է
ե Ձ ք է ա ՚ է ս տ
«
գործու–
նէութիւն»,
83
քէհ0101ՈՁ6, յ֊ԱէՄ.
\\
^6ք–
է6Րե. 582
մերժում է ա\\ճ1֊ի
այս հա­
մեմ ա տութիւն ր, ըստ որում դնդ.
յիշեալ
բառը
նշանակում
է «մէկ
ասպարէզ
քայլող
անցնող». իսկ ինքր հյ,
ճ ա ր տ ա ր
փոխառեալ
է դնում
իրան,
՚
օ Ձ ք է Ձ ք Զ –
ձևից, որի հետ կցում է սանս,
՚ ՜
Յ ^ ք ^ ՜
.
՝-
>
€ Ձ է 1 Մ Յ –
«
արագ,
ճարպիկ,
ճարտար»՛
Հիւնք.
6
սւՐ1Ո =
պրս.
1
օ յ ; ճ Ձ Ո
«
գործել»,
ճ ա ր տ ա ր =
պրս.
1
աւ՝ճ1՚ք
«
գործող»։
Թի–
րեաքեան,
Արիահայ
բառ. 263 պրս.
յ1շ>0յՆ> ՇՏՈ––ձ~\1՝
«
ճարտար»։
ԳԻՌ.-Ախց.
Երև. Կր. Մկ. Մրղ. Շմ. Ոզմ.
Սլմ.
ճ ար տ ար,
Ալշ.Մշ.
ճ արդ ար,
Ագլ.
ճ ա ՚ ո –
տար,
Խրբ.
ջ ա ր դ ա ր ։
Նոր բառեր են
ճ ա ր ­
տ ա ր ե լ
Տիգ.,
«
ձեռքիցը բան գալ,
շինել»,
ճ ա ր տ ա ր ւ ո ր
Պլ. «ճարպիկ,
աշխոյժ»,
ճ ս ւ ր –
տ ը ո ո ր ի լ
Պլ. «արտորալ,
փութալ,
փութկոտ
լինել»։
ՓՈԽ. — Վրաց. ձ–6)Հ––<ոօ
ճ ա ր տ ա րի
«
ճար­
տար», սրա ձևափոխութիւնն
է
$8–^՚<–>–2՚» 0
ճ վ ա ր տ ա լի
կամ
^ – ^ 6 - 2 ™ ° ճ ա ր տ ա լ ի
«
շա­
տախօս, չարախօս»,
բայց յատկապէս
շ)6»–
Յ ^ Յ - ^ ՚ ծ ^ Օ .
0
ե ն ա - մ ճ վ ա ր տ ա լ ի ՝
նոյն
նշ։ —
Այս
բառից է յետ փոխառեալ
Տփ.
ճ ա ր տ ա լ
«
ճարտարախօս,
ճարպիկ»։
ճարտարուկ
տե՛ս
ճարճիր։
ՃԱ Ր Տ Ա Ր Տ 1 1ԻՄՆ
«
լռոլթլին».
անստոյգ
նո­
րագիւտ բառ, որ մէկ անգամ
գտնում եմ
գործածուած
Վրք. սեղբ. 794.
«
Յայնժամ
աղաչեաց
զթագաւորն
Սեղբեստրոս
առ ի
Fonds A.R.A.M