Ճ Ա Տ
կարելի
է կարդալ
նաև
(
միասիւն
ա֊ով)
6
սւր՚կել = 6աՐակել,
որ նոյնպէս
նշանակում
է
«
հնարել»։
"
ՃԱ Տ Վ Ա Ր
«
լուսնի
թուփ
բոյսր,
լտ
. 26–
ԺօՅւ՝, 01Մ0ԱՈ13 20(103ՈՅ, ՅՕՕՈԱԱւՈ Ո3թ61֊
1
ԱՏ»
Ամիրտ.
ունի
միայն
ՀԲուս. § 1861,
֊
Արաբ.
,
ք յ յ լ
&
յՁճVՅ^ «քւ1ւբշոէ1օ1
Յ
բոյսր»
(
տե՛ս
Տէ6աՏ01՜1Ո61(161՜
\\
^21<^ 11,
էշ
3 2 6 ) ։
Ուղիղ մեկնեց
ՀԲուս։
"
ՃԱ Տ Ր Ա Կ
«
սատրանշ,
շախմատ
խաղր»
Գր. տղ. եէմ. որ և
ճարւորակ
Ոսկիփ.
(
տե՛ս
ՆՀԲ
նարտ
բառի
տակ
յիշուած
վկայութեան
մէշ),
ճատրկուց
Վրդն. պտմ. էշ 95։
֊
Պհլ.
՚
Յ յ Յ յ - ^ շ
03
է1՝ՅՈ§՛
հոմանիշից
(
կամ
թերևս սրա երկրորդական
*03
էք31<
ձե֊
ւից. հմմտ. վրացին),
սրանից
են նաև պրս.
(
ձ և ՚ ^ ճ ճ , ՏՁե-ՁՈՏ
կամ
կՏԼյյԼ^,
ՏՅէքՅՈ^,
արաբ.
շ յ ^ Լ ճ , ՏՁ
ք
է
ՐՁՈյ
կամ
Հ
Է1
Տւէ–
ւ՜ՁՈյ,
թրք.
ՏՁէՐՅՈյ, ՏՅՈէ1՜ՅՈյ, 23է1՜ՅՈյ,
քրդ.
Տ6էւ՝6Ոյ, ՏՅէքՅՈյ,
վրաց.
^ տ ց ծ օյօ ճադրա–
կի,
3»6
էօ(»)օյօ
ճանդրակի,
յն.
Լօ.՝յ"՚ա(յ՝/.
բոլորի
մայրն
Է սանս. –վ<1
^
03՚
է1ՄՅԱ–
§ 3
(
կազմուած
ՕՅէԼՄ
«
չորս»
և
31*1
^3
«
մաս,
անդամ»
բառերից.
բուն
նշ.
«
քառանդամ,
չորեքմասնեայ»),
որ
նիւթի
հետ
Հնդկաս­
տանից
տարածուել
Է զանազան
երկիրներ։
Արաբ
ձևից ուշ մամ ան ակի փոխառութիւն
Է
սաարինչ, սատրին,
որ տե՛ս
առանձին։
Այս
խաղի
հնարում ր Ֆիրդուսին
տալիս
Է Հնդիկ­
ներին։
Հնդկաց
թադաւորր
մեռնելով՝
երկու
որդիների
(
Գալ և Թալհենդ)
միջև գահակա­
լական
կռիւ
սկսուեց.
կրտսերր՝
Թալհենդ
մեռաւ
պատերազմե
մէշ. մայրր
անիծեց
Գաւին,
իբրև
եղբայրասպանի։
Գաւր
հաւա­
քեց Հնդկաց
իմաստուններին,
որոնք
հնա­
րեցին ճատրակր,
իբրև պատկեր
պատերազ­
մի և ցոյց
տուին
մօրր՝ թէ որդին
չմեռաւ
եղբօր
ձեռքով,
այլ ամէն
կողմից
պաշար–
ուած՝
յոգնութիւնից
ու ծարաւիր
(
Շահնա֊
մէ, հտ. Զ՛ էշ 353 —6, փոքրադիր
հրատ.
^ օ հ 1 ,
Նոշիրվանի
ժամանակ)։—Հի֊բշ.
188։
Նախ
ԳԴ համեմատեց
պրս.
շէդրէնկ
ձևի հետ։
ՆՀԲ էլ յիշում
է ռմկ.
սաթ–
րանչ, սէթրէնն։
Ճ Ա Ր
ՃԱ Ր
«
հնար,
միշոց, դարման»
Եւս. պտմ.
էշ 159. Խոր. Յհ. կթ. 427. որից
սուրիմա­
ցութիւն
«
հնարք
իմանալը»
Կիւրղ. կոյս,
ան­
ճար (ի
հլ.) Ոսկ.
յհ. բ. 23. Փիլ.
անճարանա;
Ոսկ.
յհ. բ. 6.
անճւսրացեալ
Լաստ,
անճա­
րաւոր
Մ աշկ.
անճարութիւն
Նար.
անճարիլ
Լաստ.։
֊
Պհլ.
\*՚(
Լ ֊ - ֊ «միջոց,
հնար»
բառից,
հմմտ. սանս.
ք
0 3
Ր Յ -
«
վարմունք,
կերպ, եղանակ»,
զնդ. չ»
)
^
տ> ՕՅՈՅ
«
մի­
շոց, ճար», պրս. \յ>
Շ Յ ք
«
հնար, ճար, մի­
շոց»,
ւԼծՆ՛ Ո3031՜
«
անկարելի,
անդար­
մանելի,
անօգնական,
թշուառ»,
աֆղան.
031՝
«
դեղ,
միշոց,
հնար»։
Այս ձևերը
ծագում
են հնխ.
գ
ս
6
ք –
«
անել,
գործել»
արմատից,
որի
ժառանգներն
են նաև
սանս.
1
<3ք6է1
Կէ՜շծէւ,
զնդ.
1
օւ–ՅՈ 30 ա
«
անել, գործել»,
լիթ.
1
աՈԱ
«
շինել,
կառուցանել»,
կիմր.
թՇՈ
«
ա–
նել»,
հյ.
կերտ
ևն
(
Բօեօա^ 1, 517, 661-–
Ո օ ե օ ւ ՛ 137, 1քՅԱէա. 1 2 7 ) »
Հմմտ. նաև յա֊
ջորդր։—Հիւբշ.
էջ 188։
Յաջորդի
հետ արմատակից
լինելով՝
յաճախ
շփոթուած
է նրա հետ.
բայց
պէտք է զանազանել
ճար
ՀԼպհլ.
031՛ &
ճարակ
ՀԼպհլ.
0 3
X 3 1 ; »
Այսպէս
ԳԴ
նար
֊
պրս.
չարէ։
ՆՀԲ
նար =
պրս,
չարէ,
չար ի ւ չէտէր, անճար = նաչար։ 86էէւշհ.
Ճ Ո Շ Յ 84, 4 0 5 նար = «աես. օ Յ ւ
՜
Յ Ո Յ
կամ
Օ Յ Ո է է ՜ Յ ։
Լ Յ
§ . Սւ՜ց6Տ0Ո. 4 7 8 031՝
ար­
մատից։
աՈօւ– Տ ^ ճ ^
38, 5 7 9
պրս.
03
X3,
պհլ.
ԱՁՐՅե։ 03Ո1Ո1, Տէ. Շէ^ՈՆ
142
սանս. ՀՀ&ՀՃ «թոյն»։
Հիւնք. էշ 41
պրս.
չարէ։ Բ տ ^ ս նՅ Ո ^
ՀԱ 1907, 305
աճել
բայից։
ԳԻՌ.֊֊Ալշ.
Ախց. Գոր. Երև. Կր. Ղրբ. Մկ.
Մշ. Մրղ. Շմ. Ոզմ. Ջղ. Սլմ. Վն. Տփ.
նար,
Ասլ. Խրբ, Հմշ. Ննխ. Պլ. Ռ. Սեր. Աչ.
չար,
Տիգ.
չէէ1Ր,
Ագլ՛
նօր,
Հճ.
չօյ.
նշանակում
են
«
ճար,
հնար,
միշոց
և դեղ»,
գաւառական­
ները գիտեն
նաև
ճար
«
ոյժ,
կարողութիւն»
—
որից
կազմուած
են
ճարել
«
հայթայթել,
մատակարարել»
(
րստ
Արդ.
«
ծնիլ»),
ան­
ճար, անճարու, անճարիկ, ճարակտուր, ճա–
րաճասւ, ճաոորիլ, ճարակտրի, ճարի
«
ճար­
պիկ, որ անճարակ
չէ»,
ճարիկ, ճար-ճարակ,
ճարուակ, ճարճրկել։ —
Ատանայի
թրքախօս
Fonds A.R.A.M