1 8 8
Ճ Ա Ռ
էջ 196
ունի
ճ ա պ ո ւ կ
և մեկնում է
«
նազլու
կամ
մանիշ ճախարակեայ»
(
անշուշտ
մ ա ­
ն ի ճ ը մ ա ն ի շ
կարդալով)։
= Պհլ.
1
յ1Լի9
* 0 3
թ ս ե
ձևից, որից
պրս.
<ճ
–
և1օ–
ՕՅ
՜
բսԱ
«
արագ, շուտ, փոյթ,
թեթև­
ոտն»։
Պարսկերէնից
փոխառեալ
են նաև
թրք. Հձնսճ
(
գ-ռ.
օ Յ բ ս ե ,
03
բց1<,
ռմկ.
չա–
պ ո ւ խ )
«
արագ, շուտ»,
<ձԼյ^
06\
Ղև
«
ժիր,
շոյտ,
աշխոյժ»,
քրղ.
63
բ6ե
«
թեթևաշարժ,
դիւրաթեք,
ճկուն», վրաց.
չլսուէի
«
ժիր, ա–
րագ»,
^ ծ ՚ ց յ օ
ճ ա բ ո ւ կ ի
«
երիտասարդ»
(
բառիս
իմաստը
որոշ
չէ. հասկանում
են
նաև
«1
Օ^Յ
1
Տ 6 Ո Ո է 6 1Մ, ւ161՜0Տ 6 X 6 1 X 6
ՃՏւՈ"
16
Տ օօաեՅէտ».
տե՛ս
14.
Բ ւ Յ ե ա տ .4ՏԼ
10,
18)։
Պհլ. բառր աւանդուած է
(
^ՁթԱ^
ձևով և
«
կենսունակ,
աշխոյժ,
ժիր»
նշանակու­
թյամբ։
Ենթադրում է իրան.
*63
թԱ
–1
<3–՝
կազ­
մուած
–
ճճ– մասնիկով՝
* *
Յ բ Ա –
արմատից,
որից
հյ.
ճ ե պ
և
հ ա պ ճ ե պ
(
տե՛ս
Ի1^ե61՜§,
ա1քտե.
1, 60
և 2,
4 2 ) , ֊ ֊
Հ ի լ բ շ .
188,
ՆՀԲ հանում է
ճ ա պ ա տ իլ
բայից,
լծ.
հյ.
ճ ա պ աղ, ճեպ,
վրաց.
ճ ա պ ո ւ կ ի,
որ­
պէս և թրք.
չԷՎի–
«
աշխոյժ» և
չ ա ր ո ւ դ
«
շուտ»։ ԱԲ ջնջել է
ճ ա պ ո ւ կ
«
շուտ» բա­
ռը և գիտէ
միայն
ճ ա պ ո ւ կ
«
ծռմռկող»։
ա 1 1 6 Ր
Տ ա ճ ^
42 ( 1 8 6 3 ) , 254
և Հիւբշ.
\\
ւ1
23, 29
պրս.
03
ես1<
ձևից,
ԳՒՌ.-Ունինք
միայն
ճ ա պ կ ո տ ա լ
Տփ.,
ճ ա պ կ տ ա լ
Ննխ.,
ճ ա պ կ տ իլ
Ախց.,
ճ ա պ կ ո տ –
վ ի լ
Տփ.,
ճ ա պ տ կ վ իլ
Զթ՛ «յօրանջելով
ձրգ–
ձրգուիլ».
նոյնր
Հմշ,
ճ ա պ ղ տ ի լ
(
Ազգ.
հնդ.
Ջ՛
148),
Ճ Ա Պ ՈԻՌ
«
մագիլ,
ճիրան»
Բռ. ստ. լեհ,
որից
ճ ա պ ռ ա ւ ո ր
«
մագիլներով,
ճիրանաւոր»
Վրդն. ծն. 3 այսմ. մրտ.
22։
Հիւնք. արաբ,
ճ է պ ի յ ր է
«
մեծ
առիւծ»
բառից։
Պատահական
է պրս.
^ ) ձ
յ
^
>
6 1
բ ա ՜
«
սլաք
գեղարղհան»։
Աւելի
նման
են հսլ.
3 1
թ Յ Ո 1 ,
չեխ.
սբ31՝,
սերբ.
01՜
բՅ–
1՜0
§1
«
ճանկ,
մագիլ»,
չեխ.
ձբ^ՐՅէւ, 66–
ԲՅ՚էՅէւ, 06բ6.3էւ
«
ճանկռտել,
ճանկռել»,
որոնց
ծագումը
անյայտ է՝ ըստ
861՜–
Ո6ւՀ6ք
էջ 169։ Պատահական
նմանու­
թիւն
ունին
ասուր.
ՏԱթա, ՏԱբբՅՈ1,
ե
ԲՐ՝
ք՚ւԶ$7
Տ 1 բ թ Օ ք 6 Ո ,
ասոր.
է601՜3,
արաբ.
ձձտւ 2Ա-Ա-,
եթովպ.
տՏքէԷ
«
ե–
ղունգ,
մագիլ,
ճանկ»
(
Ա6Տ6ՈւԱՏ
17
;
6 9 3 ) ։
ԳԻՌ.-Ա
յս արմատից են
ճ ա պ ո ե լ
կամ
ճ ե պ ո ե լ
Ղզ՛ Ղրբ՝
«
ճանկել,
ճանկռտել»,
ճ պ ո ե լ
Երև. «պոկել,
փրցնել,
ճանկելով
քա­
ղել», Դվ. «ծաղկի
թերթերր
պոկռտել»,
ճ ա պ ո ե լ
Ալշ. Բլ. Ղզ՛ «պոկել,
փրցնել, փե­
տել»,
ճ պ ա ա ւ ե լ
Շմ,
Ղրբ՝
«
ճանկռտել»,
ճ ե պ ո ե լ
«
թեպրել» Բառ, երեմ, էջ 113 և վեր­
ջապէս
ճ պ լ ե լ
Ղրբ՝
«
սլլոկելով
հանել,
սկրր–
դել»։
Այս
բայի
հին գործածոլթիւնր
ունի
Եփր.
մտ. Դ. էջ 174 (մի ձեռ. միայն)
ճ ո պ –
րել
ձևով (տե՛ս
իմ Հայ. նոր բառեր
հին
մատ.
Բ. 273),
Ճ Ա Պ ՈԻՌ
«
վայրի
չաման» Վստկ. 79. Բժշ.
Գաղիան,
Նման են հնչում
հսլ.
0
ոե.Ա,
հ՛.
ռուս.
Դգ6բ՚հ,
ռուս.
ա,66բ6Աէ>,
սերբ.
6
Աե31–,
չեխ.
«
Սեւ՛, 61եւ՜,
լեհ.
023061–,
ուկր.
ՃՕՅւնդճ,
66
եւ–60՛
«
ծոթրին»,
որոնք
համարլում
են փոխառեալ
յն.
գւռ.
*
ծօ6սփթՕ<;
ձևից,
բայց
6
ձայ–
նր դժուարութիւն է ներկայացնում
( 8 6 7 –
Ո6ե61՜ 1 6 0 ) :
ՃԱՌ, ի
հլ. «խօսք,
ատենաբանութիւն,
երկար գրուածք, նկարագրո
ւթիլն»
ՍԳր. Եզն.
Կոչ. 82. Ոսկ.
մ. ա.3. որից
ճ ա ո ե լ
ՍԳր.
Եւս. քր.
ճ ա ո ա ա ե լ
Կոչ. 275.
ճ ա ա ս դ ր ե լ
Ե–
ղիշ.
ա ն ճ ա ո
ՍԳր. Վեցօր. Եւագր.
ա ն ճ ա ռ ո ւ ­
թ ի ւ ն
Ագաթ,
ա ն ճ ա ռ ա կ ա ն
Ագաթ,
հա կ ա ճ ա ­
ռ ե լ
Անյ. պերիարմ.
կ ա ն խ ա ճ ա ռ ե ա լ
Աթ.
դ ը ժ –
ո ւ ա ր ա ճ ա ռ
Սկևռ. էմբ.
ը ն դ վ ա յ ր ա ճ ա ռ
Նար.
Մծբ.
ճ ա ո ա խօ ս , ճ ա ռ ա խ օ ս ո ւ թ ի ւ ն , բ ա ժ ա կ ա ­
ճառ, ա ւ ա ր տ ա ճ ա ռ
(
նոր բառեր)
ևն,
յ
՜
ԱՏէւ,
Օւօէ. 1ՀւՄճ6,
էջ 226 քրղ.
2
Յ
1
Մ
«
խօսք»
բառի դէմ դնում է հյ.
ճառ,
բայց
երևում է թէ նոյն
քրղ. բառր ո չ
թէ «խօսք»,
այլ «ի կողմանէ»
նշանա­
կութիւնն
ունի։
ՕՅուա, Տէ. տԻ/ա.
195
սանս.
1(31՜3
«
օրհներգ»
բաոի
հետ։
Հիւնք.
ճ ա մ ա ր տ ա կ
բառից։
Աճառ. ՀԱ
1899,
204
բ
բ ա ռ
և
տ ա ռ
բառերի հետ
համարում է բնաձայն։
ԲՅէ ա եՅՈ^
ՀԱ
1907,
էջ 305
ա ճ ե լ
բայից, Մառ
Fonds A.R.A.M