187
ն ա պ ղ ե լ
«
սփռել»
Ամբ. պտմ. 73).
ճ ա պ ա ­
ղ ո ւ մ ն
Լմբ. իմ. Մաքս,
ն ա պ աղիք ՛ ա ր ե ա ն
«
արիւնհեղութիւն,
կոտորած»
(
գրուած նաև
ն ա ղ պ ա խ ի ք , Տ աղպ ա խի , ճ ա ղ ն ա խ ի ք )
Ագաթ.
Ոսկ. մ. բ. 8. Զենոբ.
Յհ. կթ. ասւում էնաև
ն ա պ ա ղ ա ր ե ա ն
Ոսկիփ. Ասող,
գ ի ս ա ճ ա պ ա ղ
«
հերարձակ»
Երգն. քեր.
ն ա պ ա ղ ա կ ա ն
«
ցըր–
ուած
(
զօրք)»
Սեբ. 108.
ա ն ճ ա պ ա ղ
Դիոն.
թղթ. կայ նաև
ճ ա պ ա ղ ( ա ) ջ ո ւ ր
տեղական
յատուկ
անունը։
ճ ա ղ ճ ա խ ի ք
ձևից է
կազ֊
մ ուած
ն ո ն ի ա ճ ա ղ ճ ա խ
«
նոճիաշատ
(՛
ան­
տառ)»
նար.խչ. 394։
Արդի
գրականում
ճ ա պ ա ղ
նշանակում է «տարտամ,
անորոշ,
ցրուած
(
ոճ)))։
նՀԲ
«
լծ. և նոյն րնդ ծաւալ»։
Հիւնք.
ծ ա ւ ա լ ե լ
բայից։
Պատահական
նմանու­
թիւն
ունի պրս.
ձ֊ստ.
Շ3թ21
«
շուայտ,
ապականեալ»,
բայց նաև
«
ճահճային
տեղ»
(
Կամուս,
թրք. թրգ. Ա.
326)։
ԳԻՌ
Ջղ.
ճ ա պ ա ղ ե լ
«
իրար
խառնուիլ»,
Երև.
ճ ա փ ա ՚ ղ է լ
«
գետին
փռուիլ»,
Մկ.
6
ւ ո –
պ ա ղ ի լ
«
ցեխի
մէշ թաթախուիլ»,
Վն.
ճապ–
ղ ե լ
«
թանաքր
տարածուիլ»,
Ալշ. Մշ.
ճ ա բ –
ղ ե լ
«
փռուիլ,
տարածուիլ»,
Խտշ.
ջ ա բ ա ղ
«
ո–
ղորկ, հարթ»,
ջ ա բ ղ է լ
«
հարթել,
յղկել,
ողոր­
կել»,
Զթ–
ք
ա
Ր ղ Ի լ
«
աչքերը
լայն
լայն բա­
նալ»,
Պլ.
ջ ա ղո ւ բ ,
Ակն.
ջ ՛ ա խ ո ւր
«
յոգնած,
ոսկորներր
ջարդուած,
թուլացած»,
Ղրբ–
ճ պ ա ղ է լ
«
սիրտը
թուլան ա լ,
՚՚
ւշքր
գնալ,
նուաղիլ,
թառամիլ»,
Սեբ.
ջ ա բ ղ ի լ
«
թուլա­
նալ,
բաժանուիլ»
ևն։— Իսկ Սեբ.
ջ ո ւ ղ բ է լ
«
առանց
բաւարարելոլ
ճամբայ
դնել» ծա­
գում է արաբ.
^
>\յ.շ,
1&՝1–\
ն> ռմկ.
ջ ո ւ ­
ղ ա բ
«
պատասխան»
բառից,
հմմտ. Դվ.
պա­
տ ա ս խ ա ն ե լ
«
ճամբայ
դնել,
դուրս
անել»։
Ճ Ա Պ Ա Ղ
«
ճամբայ,
ճանապարհ»,
նորա­
գիւտ բառ, որ գործածուած
է միայն հե­
տևեալ
տեղերը. «Ել թեպէտ
զհաց
յոռի և
չարահաւ
կերիցէ մարգ... րնդ նոյն
ճապաղ
երթայ ի մարդ
անդր և տայ
զոյժ
զօրու­
թեան».
Մծբ. (Հռովմ 1756, էջ 322. բնա­
գիրն
ունի
«
րնդ
նոյն ճանապարհ»
և կոկոր­
դի
անցքի
համար է ասում),
«
ճանապարհ
իմն և ճապաղ եղև անկարգութեան». Ոսկ.
եփես, էջ 733. «Դարձան
ջուրքն... ընդ ճա­
նապարհ (և) ճապաղ
գնացից
իւրեանց».
Եփր. յես. էջ 307։
Գտաւ ու մեկնեց
Հ. Ա.
Վարդանեան
ՀԱ 1911, 176 և Բառաքնն. դիտ.Բ. էջ
6,
որ և համարում է փոխառեալ
ասոր.
՝
^^յտ
Տ
^ ւ ւ
՚
Յ
հոմանիշից,
որ սա­
կայն հայ.
շ ա ւ ի ղ
բառն է։
Ճ Ա Պ Ա Տ ԻԼ
«
օձի գալարուիլ,
մէկին կամ մի
բանի
փաթաթուիլը»
Բուղ. 160
նո՞յն է
նաև
ճ ա ղ պ ա տ ի լ
«
թեքուիլ,
ճարպիկութեամբ
ծռուի՞լ»
Եփր. թգ. էշ378։
Ունինք նաև
ճ ա ­
պ ա տ ո ղ
Շիր. որի իմ աստր
պարզ
չէ.
«
Ցուլ
հպեալ
Պերասևնի
անջրպետ
միջակետի, ար­
դակ
միջոյ
ճապատողի»։
նՀԲ
ճ ա ղ պ ա տ ի լ
հանում է
ն ի ւ դ
կամ
ջ ի ղ
բառից.
ճ ա պ ա տ իլ
նոյն
դնելով
ճ ա ղ պ ա տ ի լ
ձևի հետ՝
մեկնում է «շա­
ղապատիլ,
եռալ
զեռալ,
գալարիլ, եր–
կայնիլ
և կարճիլ
սողնոց և
զեռնոց
ծեքծեքմամբ»։
Թիրեաքեան,
Արիահայ
բռ. 262 պրս.
Օ Յ թ Շ Ժ Ձ Ո
«
ձա­
խից աշ
շարժուիլ»։
ԳԻՌ.-Տփ.
ճ ի պ տ վ ի լ
«
երակի
երկարիլ
ձգուիլը»։
*
ՃԱ Պ ՈԻԿ
«
ճեպով, շուտ, արագ», մէկ ան­
գամ
գործածուած
է Եղիշ. գ. էջ 57.
«
Ընդ
ճապուկ՝
անդր անցանէ ի վերայ
գնդին Պար­
սից»։
նոյնր
պիտի
լինի նաև նար. տաղ. էջ
473՝
«
Այն
ճորտն ճոխ էր և ճապուկ»
(
իմա՛
«
շոյտ,
աշխոյժ»)։
նոր գրականում
կայ
ճա­
պ ու կ
«
դիւրաթեք,
ճկուն»,
որի հնագոյն
գոր­
ծածութիւնն
էլ գտնում եմ Յայս մ. օգոստ.
7. «
Եւ ի ճօճել ճապուկ
նիզակացն»։
Այս նը֊
շանակութիւնր
իբր միշին օղակ՝
վերինի հետ
է միացնում նաև
ճ ա պ ո ւ կ
«
ծռմռկող,
գալար֊
ւող, մանիճ
մանիճ
եկող»
նար. կթ. էշ 117
(
որդերի
համար է ասուած. և այսպէ՛ս է
մեկնում
Լծ. նար.),
որից
ճ ա պ կ ի լ
«
ծռուիլ,
թեքուիլ»
Անան. գիտ. 5 (լուսնի
մահիկի հա­
մար
ասուած),
«
յօրանշելով
երկննալ,
ձըգ–
ուիլ» ԱԲ. սաստկականը
ն ա պ կ տ ի լ
«
ստէպ
յօրանշելով
ձգձգուիլ» Վստկ. 212. Ախտարք
(
բուն
նշ. «ծռմռուիլ»),
որ և ռմկ.
ճ պ լ կ տ ի լ
Վրդն. առակ. 78 (Ասի ի բան առակաւոր,
Թէ խեցգետինն
իհետ օձին
ճ պ լ կ տ ե ց ա լ
նայ
կարեցաւ, այլ ձ.
օ գ տ ե ց ա ւ ) ։ —
Բառ.
երեմ.
Fonds A.R.A.M