Ճ Ա Յ
1 8 1
Ճ Ա Ն
բինով
2
1703),
ռուս.
ուկր.
է;3յ1<3,
չեխ.
է;6յւ<3,
լեհ. օշջլխճ են, որոնց
յարաբե­
րութիւն
ր անյայտ
է։— Աճ.
Ինճիճեան,
Հնախ. Գ. 21
ա
բնաձայ­
նից։
նՀԲ
Տա՛, Տ ա ՛ կ
ձայներից,
լծ. լտ.
քճ^՚ա։
8
ս
§ § 6 ,
8
էւ–§. 16
հսլ. օՏւխճ,
բոհեմ.
06
յ1<3,
սերբ.
^ Յ V 1 < Ձ ,
Շճ^Յւ, լիթ.
ճձ^ճՏ,
յուն. ՜ՀՕւեօւՀ թռչնանունների
հետ
է միացնում։
86
քՈ6և6Ր
134
վերի
սլա­
ւական
բառերր
բնաձայն
է
համարում։
ԳԻՌ
Խրբ.
ջ ա յ է ք ՛
«
մի տեսակ
թռչնորս
թռչուն է», վերի արմատից
է նաև
ճ ա ք ո ա լ
Զթ. «միտեսակ
թռչուն»
(
իբր
ճ ա յ - ա գ ա ո լ ).
նո՞յն է նաև. Մշ.
ճ ա ր ե գ
«
թռչուն
սարեակի
ցեղից»։
Ճ Ա ՅԹ ,
արմատ՝
հների մօտ առանձին ան­
գործածական,
յետնաբար
կայ
«
ճայթիւն»
նշանակութեամբ՝
Անկ. գիրք առաք,
256.
որից
Ց ա յ թ ե լ
(
գրուած
նաև
ճ ե թ ե լ
Արծր.
հրտր. Պտկ. էջ 87) «խորտակիլ,
ճաքիլ, շա­
չել» Ամովս. գ. 5, Ոսկ. ես. «կայթել,
խա­
ղալ,
ցնծալ»
Պիտ.
ճ ա յ թ ե ց ո ւ ց ա ն ե լ
Խոր. բ.
89.
Տ ա յ թ ի ւ ն
Վեցօր.
Տ ա յ թ ի ք
Ոսկ. մ. ա.6.
հռովմ, էջ 210, 324. տիտ. էջ 297 (հինգ ան­
գամ).
ա ն Տ ա յ թ
Դիոն. ածայ,
բ ա ր կ ա ճ ա յ թ
նար.
յովէդ.
—
ո.
սաստկականով
ունինք
ճ ա յ թ ո ե լ
Վանակ,
յոբ.
ճ ա յ թ ո ո ւ ս ն
Փիլ. ի ֊
մաստ. 43։
նՀԲ լծ. թրք. <էձէ\2ւՈ\ձզ «ճաքիլ».
նոյ­
նր նաև Հիւնք. Գազանճեան
Արև.
մամ.
1907,
934—5
և Թիրեաքեան,
Բազմ.
1913, 341։
Մառ,
0
Ո0յ10«. 3 6 X 3 3 .
29
վրաց.
ճ ե ք ա
«
որոտալ
ևն»։
ԳԻՌ
Սչ.
քէՈթել,
Ննխ.
քաթէլ,
Ակն, Ասլ.
Պլ. Ռ. Սեբ.
քաթիլ,
Խրբ.
ք ա թի լ ,
Զթ՛
ք է թ ի լ ՝
Հճ.
ջ է դ ՚ դ ՚ ե լ ,
Սվեդ.
քիթիլ,
Մշ.
Տտալ.
սաստ­
կական
մասնիկով՝
ջ ա թո դ իլ , ջ ա թ ա ս - ջ ա թ ա ո –
ևն։ նոր ձևեր են՝
հաթա ո - պ ա տ ա ո , ճ ա թ ե ց ­
նել, ճ ա թի կ - Տ ա թի կ , ճ աթո ա ո ւ կ , ճ ա թ ա ւ ա ւ ք ,
Տ ա թ ո ց ք , ն ա թ ա ր ի լ ։
Ճ Ա ՅԻ Կ
«
մատակ
ձի», մէկ անգամ
ունի
Մագ. քեր. 241. «Ձիոյ իգականքն,
մատեան,
զամբիկ,
ճայիկ,
զոր ճակ
անուանեն»։
ՆՀԲ
նոյն է դնում
Տ ա կ
բառի
հետ։
Եազրճեան,
Մասիս
1885, 863
սանս.
Տ ա յ ա
«
ձի»
բառի իգական
ճ ա յ ի
ձևից։
8
ս
§ § 6 .
8
ե՜§. 16
հպրուս.
1
( 3
^ 6 ,
լեթթ՛
\
<ԼՇհ՝յքՇ «մատակ
ձի» բառերի
հետ՝ իբր
բնիկ
հայ։
Ճ Ա ՅԻՆ
«
սև ճոռոմութեամբ».
այսպէս ու­
նի Բառ. երեմ, էջ 195.
ի՛նչ
լինելը
յայտ֊
նիչէ։
*
Ճ Ա Յ Ղ
«
տիղմ կամ տղմոտ
լիճ» Անյ. հց.
իմ. ուրիշ օրինակ
չկայ։
֊
Փոխառեալ
է կովկասեաններից.
հմմտ.
ուտ.
Տ ա յ լ
«
ցեխ, տիղմ», լազ.
ճ ա լ ի մ ի
«
ցեխ,
կաւ»։ — Աճ.
Ճ Ա Յ Ր
«
աչքի բիժ, մթարք»,
արմատ
ա֊
ռանձին
անգործածական,
որից
կազմուած
են
Տ ա յ ր ո ա
«
բլշակնեալ,
աչքերը
հիւանդ»
(
գրուած
ճ ե ր ո տ )
Ոսկ. յհ. բ.յիշատ.
ճ ա յ –
Ր ո տ ե ա լ
«
բլշակնած,
աչքերը
փչացած»
Փիլ.
տես. 8, Գիրք թղ. 393.
ճ ա յ ր ո տ ո ւ թ ի ւ ն
Փիլ.
լիւս. 141.
Տ ա յ ր ո տ ե լ
Առ որս.
Սանահն.
Սկևռ. ես.
Տ ա յ ր ո տ ե ց ո ւ ց ա ն ե լ
Առ. որս.։
ՃԱՆ.
արմատ
առանձին
անգործածական
և անյայտ
նշանակութեամբ,
գտնւում է մի­
այն
հետևեալ
բառերի
մէջ.
դ ա ւ ա ճ ա ն
«
դա­
ւող,
նենգող»
ՍԳր.
խ ր ա խ ճ ա ն
«
խնջոյք»
ՍԳր.
ճ ա կ ա ճ ա ն
«
իգամոլ,
իգասէր»
Եփր.
թագ.
տ ի ր ա ճ ա ն
«
իր տիրոջ
սիրո՛՛ղ»
Թր. նչ.
և Երզն. քեր.
դ ի ն ե ն ա ն
«
գինեմոլ»
Տիմոթ.
կուզ, էջ 19.
ն ո խ ա ճ ա ն ո ւ թ ի ւ ն
«
հպարտու­
թիւն,
պարծենկոտութիւն»
Ոսկ. ես. 17.
ե ր ա խ ճ ա ն
«
սանձ»
նիւս. երգ. սրանցից էլ՝
դ ա ւ ա ն ա ն ե լ
Ել. գ. 22.
խ ր ա խ ճ ա ն ա կ ի ց
Բ.
պետ. բ.13.
գ ի ն ե ճ ա ն ո ւ թ ի ւ ն
Յհ. իմ. ատ.
ևն,
Թր. նչ. և Երզն. քեր. համարում են
ճ ա ն ա չ ե լ
թայի
արմատր.
այսպէս
է
մեկնում նաև ՆՀԲ։ Սխալ է,
որովհետև
այս
պարագային
պիտի
լինէր
–
ճ անա չ
կամ
֊
ծ ա ն ։
Վերի ածանցներից
մի քա­
նիսի մէջ
–
ն ա ն
նշանակում
է
«
սիրող,
ցանկացող,
մոլի»,
այսպէս
են
ճա կ ա­
ճան, գ ին ե ն ա ն , տ իր ա ճ ա ն,
թերևս նաև
ն ո խ ա ճ ա ն , դ ա ւ ա ճ ան,
այս
պարագային
կարելի
էր թերևս
համեմատել
հպրս.
Տ Ձ Ո Ձ Ո
ձևի հետ. (հմմտ.
/ \
տ բ Ձ – € Յ Ո Յ հ
«
Ձիասէր»).
բայց
իԴչպէս
մեկնենք
խ ր ա խ ճ ա ն
և
ե ր ա խ ճ ա ն
բառերր։
Մառ,
ա ա
1911, 441
և Ղափանցեան,
Տե֊
Fonds A.R.A.M