վկայութեան)
«
հերաթափ,
կունդ»
Յայսմ.
Վրդ, առակ. 53. որից
ճ ա ղ ա տ ո ւ թ ի ւ ն
Մխ.
ապար.։
֊
Թուի
թէ կազմուած է
–
ատ
(
Հհ ա տ )
մասնիկով
* 6
ա ղ
«
մազ»
բառից, որի հետ
հմմտ.
հիւսիսային
կովկասեան
լեզուներից՝
լակ.
դճարա ,
կիւր, ռուտ. խին.
դճար,
ցախ.
դ ն ե ր ,
կազիկում.
չարա,
ագ. տար.
ճար,
արչ.
ճ ա րի,
բուդ,
ջաար,
ջէկ.
ճա ար,
որոնք
բոլոր
նշանակում են «գլխի
մազ»։—Աճ.
ՆՀԲ «որ և
ճ եղ,
լծ.
կեղ.
թրք.
–
է լ,
լտ.
Շ Յ ^ Ա Տ
» ։
Տօէէւշհ.
2
ԵԻ\0
1850, 3 5 7
ճ ե ղ
բառի հետ սանս. հհճ1Տւճ։ Պատա­
հական
նմանութիւն
ունի արաբ.
֊–
դԼ–֊֊
յ31ՒւՅէ
«
ճաղատութիւն»
(
արմատը
յ1հ.
տե՛ս Կամուս, թրք. թրգմ. Գ.
729)։
Ճ Ա Ղ ֊ » ,
անծանօթ
արմատ,
գտնւում է մի­
այն
ճ ա ղ ճ ա մ ա հ
անստոյգ
բառի մէջ, որ մէկ
անգամ
գործածուած
է հետևեալ
ձևով.
«
Զի՞նչ է ծերութիւն,
դիւրագիւտ
>ար, կեն­
դանի ճաղճամահ,
սպասիկ
մահու». Պիտառ.
= Ս՚եկունդ. (տե՛ս Տաշեան
Օ Յ Տ Լ Տ Ե ՇՈ Ա.
ճ.
Տ6Ոէ6Ո26Ո ժ6Տ ԲՒսԼ Տ 6ՇԱՈճսՏ,
էջ36 և Մա–
տեն.
մանր
ուսումն, էջ 240)։
Յունարէնր
վերի
կ ե ն դ ա ն ի ճ ա ղ ճ ա մ ա հ
ձևի դէմ ունի
Լ&՝)
&
^՝;»10Հ,
որ ոչինչ
չի պարզում։
նՀԲ
մեկնում է «կիսամահ կամ ցանկացօղ մա­
հու», ԱԲ «մեռնելը մօտ, ջախջախած»,
Տաշ­
եան, անդ՝ էջ 205
«
կիսամահ»։
ճաղպատիլ
տե՛ս
ճապատիլ։
ճաղփամն
տե՛ս
ճողփ։
Ճ Ա Ճ Ա ՆԶ
(
յետնաբար
ի
հլ, ըստ ՆՀԲ նաև
ի–ա
հլ, բայց առանց
վկայութեան)
«
ճառա­
գայթ»
Ամովս. ե. 20. Իմ. բ. 25. որից
ճ ա ­
ճ ա ն չ ա զ ա ր դ
Վեցօր.
ճ ա ճ ա ն չ ա գ ե ղ
Մծբ.
ճ ա ­
ճ ա ն չ ա ւ ո ր
Կոչ.
լ ո ւ ս ա ճ ա ճ ա ն չ
Կորիւն. Մծբ.
Կոչ. 414. Փարպ.
ա ն ճ ա ճ ա ն չ
Իմ. ժէ. 3.
ո ս ­
կ ե ճ ա ճ ա ն չ
Յոր. լե. 22. Եւագր.
ծ ո վ ա ճ ա ճ ա ն չ
Եփր. խչ. 69.
բ ո ց ա ճ ա ճ ա ն չ
Բ. մակ. դ. 22.
Մծբ.
զ ո ւ ա ր թ ա ճ ա ճ ա ն չ
Կոչ.
հ ր ա շ ա ճ ա ճ ա ն չ
ճառրնտ.
ճ ա ճ ա ն չ ե լ
Բրս. ծն.
ճ ա ճ ա ն չ ա փ ա յ լ
(
նոր բառ) ևն։
ՆՀԲ
ծ ա ծ ա ն ո ւ մ է
կամ
ճ օ ճ ա ն ք
յուսոյ։
Տէրվ. նախալ. 77 արմատր
դնում է
ճան,
որից կրկնութեամ՛բ և
չ
յօդով՝
ճ ա ­
ճանչ,
իբր հնխ.
*
§ ց. ւ յ ց ո
«
ճաճանչել»
Ճ Ա Մ
արմատից,
հմմտ.
յն.
՝(0
է՝/ՏԱ>
«
շողալ»։
Հիւնք.
ճ ա ն ա չ ե լ
բայից։
՚
Հափանցեան,
Տեղեկ. ինստ. Բ. 85
ճ ա ռ ա գ ա յ թ
բառի
ճ ա ո > ճ ա ն ջ
արմատից։
ՃԱՃԱՆՉ Ա Ւ Ո ՒԽ Տ ,
որ և
ճ ա ճ ա ն չ ա ն ա ւ ո ւ խ տ ,
ճ ա ճ ա ն ա ւ ո ւ խ տ
«
գոյն
զգոյն՝
խատուտիկ՝
փայլ ի փայլ
բանուած
կտոր կամ շոր»,
գործածուած
է միայն
հետևեալ
երկու տե­
ղերը. «Հանդերձ քո բեհեզ և զառնաւուխտ և
ճաճանչաւուխտ
(
կամ
ճ ա ճ ա ն չ ա ն ա ւ ո ւ խ տ )
Եզեկ. ժզ. 13 (նոյնր
այլ թրգմ. Եփր. աւետ.
306.
Ել զզարդս քո սնդուս
զառնաւուխտ և
ճաճանաւուխտ.
ՍԳրքի
յոյն
թարգմանու­
թիւնն
ունի
ՀՕ
Հ
՚
^^ՏՔ|Փ6X^^^ ՕՕՍ
^ետ<տւ՝/օւ աւ
XՕ^-
"
ԼձՀԼ՚ԼԱ աւ
«
օւ՚Հւճէ*,
ուր
Համապատասխան
բառը՝
« 0 1
X 1 ^ 7 ,
նշ. «խայտաբղէտ,
զանազան
գոյներով»).-«Կոյս
մի որ ունէր
արկանելիս
ճաճանաւուխտ»
(
այլ ձ.
ա ր կ ա ն ե լ ի ճ ա ն ճ ա –
ւուխս).
Անկ. գիրք հին կտակ. Ա. էջ 143։
֊––
Բառիս
վերջի
մասր
–
լ ո ւ խ լ ո
«
հիւսեալ»
փոխառեալ
է իրան.
*
Հ73քէՅ < *Աւէ 3
«
հիւ­
սեալ»
բառից
(
տե՛ս
զա ռ ն ա ւ ո ւ խ տ ).
իսկ ա֊
ռաջին
մասը
անծանօթ է՝ ինչպէս
ձևով,
նոյնպէս և ծագումով,
ուղիղ
ձևն է
թերևս
ճ ա ճ ա ն ա ւ ո ւխ տ ,
որ յետոյ
շփոթուելով
ճ ա ­
ճ ա ն չ
բառի հետ, դարձել է
ճ ա ճ ա ն չ ա ւ ո ւ խ տ ։
Հաւանական
է որ ամբողջը
իրանեան փո­
խառութիւն
է։— Աճ.
ՆՀԲ «որպէս թէ ճաճանչիւք վխտա­
լով»։
Ճ Ա Մ Ա Ր
«
մուշաբախ կամ քնար»,
ունի մի­
այն Բառ.երեմ, էջ 195. առաջինր
անյայտ
է. բայց
թուի
«
քնար
զարնելու
գործիքր»։
ՃԱՄԱ Ր Տ Ա Կ
«
ճոխաբան,
մեծախօս, ու­
ռուցիկ
ոճով խօսող», գործածական
է
միայն
արդի
գրական
լեզւում.
հնից
ունինք
ճ ա ­
մ ա ր տ ա կ ե լ
«
ճոխաբանել»
Եզն. Յհ. կթ.։
ՆՀԲ «գումարտակ
բանից
կազմել...
սիգաքայլ
ճեմել»։
Հիւնք. յն,
0
<71էՕփՏօ(*0^
«
շարլատան»։
"
ՃԱՄԲ Ա Ր
«
մանեակ»,
մէկ անգամ
ունի
Սեբ. գլ. ժր, էջ 65. «Զարդարէ իչքնաղս, ի
գտակ և ի պատմուճանս
բեհեզեայս
յոսկ–
ւոյ օծեալ,
մեծացուցանէ
ահագին
պատուօք
ի ճամբար
ականակապ
և ի
գումարտակ»։
(
Հացունի,
Պատմ. տարազի 109 դնում է
179
Fonds A.R.A.M