177
թիւնները
քաշքշուկ
են։ Յիշենք նաև, որ հյ.
բ ա զ ո ւ կ
բառն էլ փոխառեալ
է մեր շրշա
կայ
լեզուների
մէշ։ Վերշապէս
յիշելու է
լիւդա֊
ցոց
Լօ
.
էՅձ՝՝)%Աա բառր, որ մեկնւում է «դր­
դում կամ շողգամ» և որ այնպէս շատ
նման
է հայերէնի
հետ– բայց այս մասին
որևէ
վճիռ տալ չենք կարող, որովհետև
լիւդացոց
լեզուի
խնդիրը դեռ վճռուած
չէ։
ՃԱԿ II ԻՐ
«
միտեսակ
բազէ.
ՏՅՇէ6».
ունի
միայն
նորայր, Բառ, ֆր, 1109 բ (իբր նո­
րակերտ բառ), որից էլ Քաշունի, Գ, էշ 151։
Չգիտեմ
ինչպէս է
կազմուած։
Ճ Ա Հ
«
պատշաճ,
յարմար»
Փիլ, լին, «վա­
յելչութիւն,
կարգաւորութիւն,
կարգ ու սարք»
նար, Մագ, Լմբ. սղ. "րից
ի ճ ա հ
«
շատ
յարմար,
պատշաճաւոր»
Խոր. Պիտ. Յհ. կթ.
ի 6 ա ո է
«
յարմար է, պատշաճ է» IIսկ. յհ.
ա. 21, 38,
ճ ա հ ն լ
«
յարմարեցնել,
պատշա­
ճեցնել,
յօրինել»
Ոսկ. եփես. 871, 932 և
մ. ա.7. Եւս. քր. ա. էշ 162. Կիւրղ. թգ.
ճա–
հ ե ց ո ւ ց ա ն ե լ
Անյ. բարձր,
ճ ա հ ա ւ ո ր
Պղատ.
նոնն.
ա ն հ ա հ
Եզն. Սեբեր
Հ
ա ն ճ ա հ ս
Ոսկ.
մ. բ.23.
ն ո հ ի ա հ ա հ
նար.խչ,
արմատր
գրուած
է նաև
ճ ա խ
Արծր, ա. 24։ Ար­
մատիս
մէկ նոր առումն
եմ
կարծում
«
վարժ»,
որից կազմուած
են
ճ ա ճ օ ղ
«
վար­
ժող,
նուաճող կամ համբերող»
Բառ. երեմ,
էշ 194,
ճ ա ճ ա ն ո ց
«
վարժանոց,
արուեստա­
նոց» Հին բռ. և Բառ. երեմ, էշ194։
նՀԲ լծ, թրք.
ճ ա յ ի զ
և հյ.
կ ա հ ։
Հիւնք.
արաբ,
ճ ա յ ի զ
և պրս.
6
ա, ճ ա յ
«
տեղի».
(
վերշինն
է պրս.
Ա )&, ^.Ա
)
Պ)
«
տեղ»,
որից փոխառեալ
են քրդ.
յ*1,
աֆղան.
յ՝36,
բելուճ.
յ ՚ Յ ,
յ Յ § 3
«
տեղ»,
րստ
ՒւՕւ՜Ո,
Գ^ձէ. էշ94 ծագում է
^ 3 –
«
երթալ»
արմատից,
ինչպէս
հոմանիշ
§3~հ
«
տեղ»
գալիս է
§ 3
«
երթալ» ար֊
մ ատից
)։
Ճ Ա Հ Ե Լ
«
թռչել»,
այսպէս
ունի Բառ. երեմ,
էշ 194։
Ճ Ա ՀԻՃ
«
շրշրոտ՝
ցեխոտ
տեղ» Ես. խա,
18.
Սղ. ճզ. 35. Եփր. աւետ. 302. հների մէշ
անեզական
է, բայց
արդի գրականում
եզա­
կի ձևով է. որից
ճաճճոսւ, ճ ա հ հ ա յ ի ն ,
եր­
կուսն էլ նոր բառ։
Հների
մէշ գրւում էնաև
ճ ա խ ի ճ
«
ճահիճ,
տղմուտ
տեղ»
Գէ. ես։ —
12—488
Սրանից
տարբեր է
ճ ա խ ճ ա խ ո ւ տ
«
ճահճոտ»
Ագաթ, (կրկնագրում՝
էշ65ա
ճ ա ղ ճ ա խ ո ւ տ ) ,
Երգն. մտթ.Կղնկտ, Կանոն, որ կրկնուած է
պարզական
ճ ա խ
արմատից։
նոյն
ճ ա խ
ձևը
գտնում ենքնաև
ճ ա խ ի ն
Վրդ. առակ.156
(
չունին նՀԲ և ԱԲ) բառի
մէշ, որից
կազ­
մուած է
մ ա ր գ ա ճ ա խ ի ն
Պտմ. աղէքս. 125
(
րստ
համառօտ
ձեռագիրների)
կամ
իբրև
յտ. անուն՝
Ա կ ն ե ր ա ց Մ ա ր գ ա ճ ա խ ի ն
Դրնղ.
էշ 79.
մ ա ր գ ն ա խ ի ն
«
ճահճոտ՝ թաց մարգ»
Զենոբ. իբրև
վերջինիս
կրկնակն է
մ ա ր գ ճ ա կ
ճառրնտ,
Զենոբ. էշ 31 և Յայսմ.
ճ ա խ ի ն
ձևը
ունի
Յովսիմ. 23. «Գտանես
դաշտ մի ճա­
խին և տղմուտ», որի դէմ էշ 24 \Զք–
ճ ա խ –
ն ա խ ի ն ։
Վերշապէս
արմատի
պարզ ձևն ունի
Բառ. երեմ, էշ194
ճ ա խ
«
մարգ»։
Այս բո­
լորի
համ եմ ատոլթիւնից
երևում է՝ որ
ճ ա հ ի հ
բառի
մէշ -
իճ
մասնիկ է, արմատն է
ճ ահ,
որի հետ նոյն են
ճախ, ճ ա կ ։
նՀԲ
ճ ա խ ճ ա խ ո ւ տ ՝
արմատն
է
ճ ա կ ։
Հիւնք. պրս.
օ Յ Ո
«
շրհոր» և
Տ Յ) ՛
«
գետ,
շուր» բառերից։
Յայտնի չէ թէ ի՛նչ կապ
ունին վրաց.
ճ ո ճ ի
«
ճահիճ»,
ճ ա ն ճ ր ո բ ա ,
ճ ա ո բ ի
«
ճախճախուտ
տեղ»,
ճ ա ո բ ի ա ն ի
«
ճահճային»։
Բայց
հյ.
ճ ա խ
արմատի
հետ
նոյն են անշուշտ
մինդ,
ճ խ ո ճ խ ո
«
ճահիճ»,
լազ. Խ&ՃՕւ՚ճ
«
ճահիճ»
(
Տւ–է>
ե61՜է, 0 1 6 Տբւ՝.
ձ. ւԼտւԱԿ.
ՏէՅՄ11116Տ
,
3 4 7 ) ։
Պատահական
նմանութիւն
ունին
չազաթ.
^տԱԱ.
0 3 1 "
^
«
ճահիճ»,
Աւ-Ա–
Շ&\օՏւ
«
ճահիճ», եակուտ.
^31Ե
^X
«
տիղմ, ճախին»
ևն։
ԳՒՌ
Խրբ.
ջ ա խ ի ն
«
մարգ,
մարգագե­
տին», շրշմա՞մբ
Մկ. Շտ. Վն.
խ ա ճ ի ն
«
մար­
գագետին»
(
բայց
թերևս
քրդ. կամ
քրդերէ­
նին անցնելուց
յետոյ՝
հայերէնի
մէշ ետ առ­
նուած). Քղի
ճ ա խ ի
կամ
հ ա խ ի ն
(
ճիշտ
ձևր
ստուգելի)
Արևելք 1898, դեկտ. 9.
—
նոյն են
նաև
ճ խ ա ն ք
Բբ. «թաց,
թրշած,
խխում
եղած»,
ն խ ն խ ա ն ք
Պլ. «շարունակ
տեղացող
թեթև
անձրևից
յառաշացած
շրալի
ցեխ».
Եւդ. «ճախճախուտ»,
ճ խ ա ն ք - ճ խ ճ խ ա ն ք
Շհ.
Պլ. «թաց, ցեխոտ,
անձրևային
եղանակ»։
—
Իսկ
ն ո ճ
Բբ. «ճահիճ»
փոխառեալ
է վրաց.
^ « ^ 0
ճ ո ճ ի
հոմանիշից։
Ճ Ա Հ ՃԻ Լ
«
ստահակիլ»7
մէկ անգամ
ունի
Fonds A.R.A.M