1 5 4
ցանկալ»,
զնդ. յ֊> )բյ՝
2 3
քՅ
«
ձգտում, փա­
փագ, նպատակ»,
հբգ.
§€ք
«
ցանկացող»,
գոթ.
§ ՁՄ Ո յ ՚ Ձ Ո
«
ցանկալ»,
գերմ.
§01՝Ո
«
հա­
ճոյքով,
ախորժանօք»
ևն
(
գերմանականից
փոխառեալ
է ֆինն.
1
<61՜ՈՁՏ
«
հաճոյքով, մե­
ծաւ
ուրախութեամ
բ»
Ւ
^1ս§6,
էշ 176)։ Այս
բոլորի
արմատն
է հնխ.
§՚Ո61՜,
§՚Ո6ք61–
«
ց անկան ա լ, կամիլ, ախորժիլ»,
հայերէն
ձի ր
ծագում է
§
Հ
հ 6 ք –
ձևից,
բայց
ունինք նաև
ձերել,
որ եթէ ուղիղ
գրչութիւն
է, ցոյց է
տալիս
բուն
§՚1՜16ք–
արմատը։
Սեր
բառի
հետ
նշանակութեան
կողմից
յատկապէս
կապւում է յն. յԱՀՀՀ
«
շնորհք,
վարձատ­
րութիւն». իսկ «ձրի»
առման
համար
հմմտ.
լտ.
§1՜՜3՜էԱՏ
«
ախորժելի»,
§1՜՜3է13
«
շնորհք»,
§ւ–3է1տ
«
ձրի»
(
ՑօւտՅշզ 1047, \\^31ճ6 369,
Տւ՜ոօսէ-^տՈԽէ 438—9, ԲօԱօա^ 1, 601)։
֊
Հ ի ւ բ շ . 470,
8
ւ
՜0
ՏՏ6է
յճտ. 1834, 369
ևն վրաց.
ծ իր վ ա
«
պատարագ»,
ց ա ր ի ե լ ի , ց ա ր ի ե –
րի
«
ձրի»։
(
Սրան
հետևելով
Չուբինով՝
նոյն վրաց. բառի դէմ դնում է հյ.
ց ի –
րել
(
իմա՛
ձիրել).
նոյնպէս նաև
ՏշՒսք–
ոշւ՜, ՝\/6քտսշհ
(
յետր
Ճւ6 1հստօհ–ՏբքՅօհ6,
իրար է միացնում
հ յ.
ցիրել,
թուշ,
ծ ի ր օ
և վրաց.
ծիրւ | ա
«
պատարագ»)։
նՀՒ՝
ձի ր
«
ի Օ-հոանէ պարգև,
լծ. և յն.
0
(3
)007,
ՀՕէՕէ;,
լտ.
§ՐՅէ13», ձ ր ի
«
ի սեռականէ
բառիս
ձիր,"
լծ. և րնդ
զուր,
ռմկ.
զ ո ւ ր ի ,
որպէս և րնդ յն. լտ.
0
(006517,
§ քՅ է 1 Տ » ։ —
Լ Յ § .
Սւ
՜
§6ՏՇհ.
250
ՈՅՐ
«
առնել,
բրռ–
նել» արմատից։
—
Մառ
3 8 0
7, 74
զնդ.
ճտէՅ
«
տրուած»
ձևից, ինչպէս
դ ի ր =
ՃՅ–
էՅ։
ա116ւ–, Ճ
–՜1
Ո6Ո.
V I ,
էջ 4, X 35 և
Ւ\ճ\\ճ
յ Ո Տ Լ
9, 54
դնում են յն.
յձթգ
և լտ.
§քՅ՜էւՅ
բառերի
հետ՝
իբրև
բնիկ
հայ։
Այսպէս
ունի նաև Հիւբշ.
470։
Բայց
նորագոյն
գիտուններր
լտ.
§1"3է13
ևն բաժանում
են յն, ՝ԼԱՀ՝.գ ձևից, որով­
հետև օսկ.
եքՅէ61Տ,
պալ.
ԵքՅէօւՈ
ցոյց
են տալիս որ լտ. ձևր պատկանում
է
հնխ.
^ ռ ՜ Յ լ արմատին
(
տե՛ս
^ճ\ձշ,
էշ 352և 369)։
Հիւնք.
ձ ե ո ք
բառից։
"
Տ ԻԻԹ , Ո
հլ. «ձութ,
կուպր,
կպրաձիւթ»
Ես. լդ. 9. Դան. գ. 46, ժդ. 26. որից
կ պր ա ­
ձ ի ւ թ
Ել. բ. 3. Սարդ. Գնձ.
ձ ի ւ թ ե լ
Վստկ. 52,
էծ.սահմ.
265։
֊
Արամ.
ծ$ՈՇէ
21
քէՅ,
ասոր.
\
ՀտՏ>)
2 6
ք է Յ ,
երր.
26
|0է,
ևթովպ.
2
էքէ,
արար, (ինչպէս նաև պրս.)
Օ ֊ Տ յ
21
ք՜է
(
նաև
լ ^ յ Լ ս ւ
Տ1քէ
րստ Կամուս, թրք. թրգմ.
Ա. 307), խպտ.
1 3 1
Ո – * Յթ է
(
որոնցից նաև
թրք. քրդ, Ճ1է) «ձիւթ»։
Բ՝Է ո՛րն է այս բո­
լորի նախնական
աղբիւրը,
յայտնի
չէ։ Մի­
այն թէ հայերէնր
դնել պէտք է
սեմականից,
որովհետև
պրս.
2
բառասկզբում
չի տալիս
հյ.
ձ,
իսկ ասորական
2
դառնում է
երբեմն
ձ, ինչպէս են
ձ է թ , ձ ա ն ձ ա խ ա ր ի թ ։ —
Հիւբշ–
185
և 310,
ՆՀԲ
«
յայլ
լեզուս
զ ի ֆ թ , զի Վ Ր ՛ զ ե ֆ թ » ։
86
էէւշհ.
Ճ Ո Շ Յ 77,274
պրս,
շւէէ։
Լ Յ § .
Խտ.
Տէսճ. §
1351
& ֊
ի պատճառաւ
հա­
յր բնիկ է համարում։
Հիւնք.
ձ է թ
բառից
է հանում,
ա 1 1 6 Ր
8, 283
բա­
ռր միացնելով
փիւնիկ.
Լօօգրւ՝)–
01712՛։
(
գիհի,
յ ս ա բ 6 1 ՜ Ա Տ )
բառի հետ՝
բնիկ սե­
մական է համարում
և հայերէնր փո­
խառեալ
է դնում
սեմականից,
Հիւբշ.
185
ձ ի ւ թ
դնում է պարսկերէնից
փո­
խառեալ,
որովհետև
պրս.
2
>4՛/. ձ
ձայ֊
նափոխութիւնր
գտնում է նաև
ձ ա գ
բա­
ռի
մ էշ։ Բայց
այժմ
րնդունելով^ որ
ձ ա գ
բնիկ հայ է, պրս.
շ ^ > ձ
ձայնափոխու­
թեան
համար
օրինակ չիմնում
հայե֊
րէնում,
մինչ
ասորերէնի
համար
կայ։
ԳԻՌ
Ասլ.
ձ ՛ ի ւ թ , ձ ՚ ի ւ * ,
Ոզմ.
ձ ՚ է օ թ ,
Ալշ.
Ախց. Երև. Կր.Մշ. Սեր.
ձ՛ութ,
Խրբ. Ակն.
Հճ.
ձ ՚ ի թ ,
ննխ.
ձ ո ւ թ ,
Զթ–
ծ ր ՚ թ ,
ձ ՚ ը ՝ թ ,
Ռ.
ց ո ւ թ ,
Հմշ.
ծութ.
վերջինս
նշանակում
է
«
եղևնի
ձիւթր կամ խէժր»,
միւսներր
«
ծա­
մոն,
մազտաք»,
այսպէս նաև Սվեդ.
ձ ՚ ա յ թ .
—
իսկ Պլ.
ձ ո ւ թ ՝
գործածական
է միայն
ձ ո լ –
թ ե ր ո ւ պ է ս
«
խիստ
սպիտակ
և
մաքուր»
դարձուածի
մ էշ. — Սլմ.
ծ է օ թ – ծ ա մ ո ն
«
ձանձ­
րալի մարդ՝ որ ուրիշի
օձիքից կպած
մնում
է»։ Նոր բառեր են
ձ ի ւ թ ե ն ի , ձի ւ թ ա ն ա լ , ձ ի ւ –
թոսւ, ձ թ ի կ
«
կպչտուն»։
+ ԶԻԻՆ, ն
հլ. (ձեան,
ձեամբ, ի
ձեանէ)
«
ձիւն» ՍԳր. Վեցօր. որից
ձի ւ ն ա ն ա լ
Սղ. կէ.
15.
ձի ւ ն ա ջ ո ւ ր
Մծբ.
ձ ի ւ ն ա բ ե ր
«
ձիւնելր, ա–
Fonds A.R.A.M