135
տ ա պ ե տ
Անկ. գիրք առաք. 310),
հր ե շ տ ա կ ա –
գ ն ա ց
Եւս. քր.
զո ւ գ ա հր ե շ տ ա կ
՛
Նիւս, երգ. և
կազմ,
հ ա մ ա հ ր ե շ տ ա կ
ճառրնտ. ևն։
= Պհլ.
*
քր6տէՁ1<
բառից, որ թէև չէ աւան֊
դուած, բայց
հմմտ. մանիք,
պհլ.
յ
/1
Աք
1
"
|Տ
քւ՜1Տ>էՅ§
«
մարգարէ,
հրեշտակ»
(
ՏՅ
1
ՇՈ.ՅՈՈ,
ա ա շ հ Յ ւ Տ ժ ա Տէսժ.
Յ ճ «
8, 1 1 9 ) ,
պրս–
– ֊
Լ կ յ Յ
ք^^©5է^,
նորը՝
ձ.Լձ,^հ
ւա Տ էՅ
«
հրեշտակ»,
հպրս.
*
քք31ՏէՅ–
և զնդ.
քր36Տ|–
էՅ–
«
պատգամաւոր»,
բուն
նշանակութիւնն
է «ուղարկուած,
առաքեալ»
և ծագում է
քՐՅ–
մասնիկով՝
3 8
Տ -
«
շտապել,
շարժու­
մի մէջ դնել,
ուղարկել
(
զօրք,
բանակ
ևն)»
բայից
(
անց. դերբ.
1
Տ՚էՅ–) .
ձևի հա­
մար
հմմտ. հպրս.
քւ
՜31
ՏՅ՝՝/31
՚
Ո
«
ուղարկեմ»,
սանս.
բ ր Շ Տ Յ^Յ է ւ
«
ուղարկել»
(835՜
էհօ1օՈ136
975,
ՒԽւ
-
Ո § 8 1 9 "
1 8
) ,
իսկ իմաստի
զար֊
գացման
համար
հմմտ. արաբ.
ձ.՝^*
Ո13-
1
Յ
1
<
«
հրեշտակ.
2.
դեսպան»,
բուն
«
ուղար֊
կուած»
(
Կամուս,
թրք. թրգմ. Գ. 72 և 11Ե),
ինչպէս նաև չեչէն.
61
^3
«
մարգարէ», որ
թրք–
5*
յԼէ
Ք
1
<–1
«
դեսպան»
բառն է։ Պրս.
բառից
Փոխառեալ
եննաև բելուճ.
բ
՚
ււ՝ւ5է37,
ուտ.
քՅքՏէտ
(
Մ. է. Բարխուդարեանց,
Աղուա­
նից
երկիր, էջ 93), քրդ.
քւՈտէՇ»
Հայերէնի
մէջ
հր ե շ տ ա կ
համապատասխանում
է իրան.
1
Մ
©ՏէՅ
ք > * հ ի ր ե շ տ ա կ )
ձևեն
պհլ.
*
Ա
–6
տէՅ^
տալիս է
*
հ ր է շ տ ա կ > հ ր ի շ տ ա կ ,
իսկ նորա­
գոյն
քաՏէՅ
(1
<)
ձևր տալիս է
՚
հ ի ր ի շ ա ա կ
>հրշ տ ս ւ կ.
երկուսն էլ գործածական
միայն
գաւառականների
մէջ—Հիւբշ.
184։
ՏՇՒՄՕՃ
6., 7
հ6ՏՅԱ1–. 44
հանում է
Տ ո ւ ր
բառից՝
մեկնելով
« 1
ջ Ո 1 Տ ք13աւաՈԱՏ»,
ըստ
ակնարկութեան
Աղ. ճդ. 4. «Ո"
արար
զհրեշտակս
իւր հոգիս և զպաշ­
տօնեայս
իւր ի հուր
կիզելոյ»։
Ուղիղ
մեկնեց նախ ԳՂ՝ համեմատելով
պրս.
ֆ է ր ի շ թ է
բառի հետ. նոյնր նաև ՆՀԲ։
ԲշէշՈՈ.
22, 2 6
պրս.
քւՈՏէ՜ՅճՅ
«
ուղար­
կուած»
ձևի հետ։
Ուղիղ են
մեկնում
Ցօէէւշհ.
^^օVՁ.շ ճուտ.
31,
Ճ Ո Օ Յ
76,
253,
Լ Յ § . Սւ
–
§6ՏՇհ. 152,
Տ բ ւ շ ^ շ Լ
ա™. օոտ.
190.
աս™ տգ՚ա
38,
572
ևն։ Գ. Կ., Արշալ. արրտ. 1843;
$ 130 մեկնում է
հ ա ր + ՚ շ ա տ
կամ
շո ւ տ
+ ա կ ։
Տէրվ. Մասիս 1882 դեկտ. 15
—
16
և Լեզու, էջ 152—5
նախաձևր
դնում է
պ ր այս տ ա կ ,
ուր
պ ո ս –
նախդիր է,
ի ս ,
իշ
(
անց. րնդ.) և
ա կ
մասնիկ։
Պարոն֊
եան, Բանաս. 1900, 172 զնդ.
ս ր ա օ շ ա
և պրս.
ֆ է ր ի շ թ է
ձևերի
հետ։
Ալիշան,
Հին հաւ. 202
հ ր ա շ ք
բառից և կամ
հուՐ
–
|–եշտ
(
ինչ.
զ ա ւ - ե շ տ ) ։
ԳԻՌ
Ջղ.
հր ե շ տ ա կ ,
Ագլ. Ախց. Երև.
հր է շ տ ա կ ,
Ս չ.
հր է շ դ ա գ ,
Տիգ.
հր է շ դ ա գ ,
Տվ.
հրիշ տ ա կ ,
Ալշ.
հրիշ տ ա գ ,
Մշ.
հրիշ տ ա կ , հ ի –
րիշ տ ա կ , հրշ տ ա գ ,
Ակն. Պլ. 1Ի. Սեբ.
հ ր ի շ –
դագ,
Հմշ.
հրիշ դ ա գ , հ ո ըշ դ ա գ ,
՚
էրբ–
հ ր ի ՛ շ ­
տակ, հ ր ի ՚ շ տ ր ա կ ,
Ննխ.
հրիշ տ ա գ , հրրշ տ ա գ ,
Զթ.
հ ի յ ի շ դ օ գ ,
հի ր ի շ դ ո գ ,
Հճ.
հ ա յ է շ տ օ գ ,
Սվեդ.
հր է շ դ ի ւ գ ,
Կր,
հրրշ տ ա կ ,
Խրբ,
հրշ դ ա գ ,
Ասլ.
հրշ դ ա գ , հ ր շ դ ա յ ,
Եդ.
հ ր ր շ տ է կ
(
Գաբի–
կեան, Ամէն, տարեց. 1922, 325), Գոր. Շմ.
հրրշ տ ր ա կ ,
Շմ.
հա ր ա շ տ ա րս ւ կ ,
Ոզմ. Վն.
ի ւ ր –
րէշտ ա կ ,
Մկ. Վն.
իւրիշ տ ա կ ,
Ալմ.
խրրշ տ ա կ ,
Մրղ.
ի ա ր շ տ ա կ ։
Նոր բառեր են
ե ր ե շ տ ա կ ա –
կոխ, հ ր ե շ տ ա կ ա մ ո ր թ , հ ր ե շ տ ա կ ա մ ա կ ա ր դ ։
Հ Ր Է Շ , ի
հլ. (առանց
սղման
հոլովուած է
հ ր է շ ի ց )
«
ցուցանք,
այլանդակ՝
խառնակ
կեն­
դանի»
Խոր, բ. 81 և աշխ. 616 գրուած
հ ր ա շ
Կալիսթ. 170. որից
հ ր ե շ ե ր է
«
հնդկական
մի
գազան»
Խոր. աշխ. 615. նոր
գրականում՝
հ ր է շ ա յ ի ն , հր է շ ա ւ ո ր , հ ր է շ ո ւ թ ի ւ ն ։
Պատկ, Խոր. աշխ. 1877, էջ 80 տար­
բեր
արմատից է դնում
հ ր ե շ ե ր է ,
իբր
արաբ.
(
յԼյ^֊տւ–
կամ
Ո Յ ո Տ
«
մէկ
եղջիւրով խառնագազան,
մի տեսակ օձ,
ռնգեղջիւր»։
Հիւնք.
հր ե շ տ ա կ
բառից։
Կապ
ունի" արդեօք վրաց,
Հւ4*8օ
րսւշի
«
առասպելական
ձի», որիհետ նոյն է
Ախց.
հր ա շ ,
պահուած
միայն
Հ ր ա շ ի ն
պ է ս ե կ ա ւ
դարձուածում
։
Ֆնտգլեան,
Կոչնակ
1931,
^– 40 զնդ.
ք^ՅV^'3^
«
ամէն
մէկի պահապան
ոգին»։
ՓՈԽ
Պէտէլեան,
Արևելք 1888 նոյ" 8—9
սրանից է դնում Ատանայի
թրքախօս
Հայոց,
Տաճկաց և Յունաց մէջ գործածուած
հ ր է ի կ
«
հսկայ
մարդ»
(
իբր
հ ր է շ ի կ ) ,
որ շատ կաս­
կածելի
է։
"
ՀՐԻ&11Ն
«
կորեկ»
Խոր. աշխ. հրտր. Սուք–
Fonds A.R.A.M