հ ա ղը , Շ ո ս ի հ ա ղ ի ջ ո յ :
«
Հրաշք»
զնդ.
հձձճ
բառր
մեկնուելով
«
յառաչ,
նոր»
(
Հիւբշ.
183)
կամ
«
յարմար, ատակ»
(8
Ձ1՜էհօ1օա&6, ճ1էՄ.
^ 6 ւ ՜ է 1006),
դուրս
էր արուած
համեմ
ատու֊
թիւնից,
Այժմ
861
ա;ատէ6 8 Տ Լ
հտ.
30,
ձ& 89, էջ 64 նորից է դնում
զնդ.
քւ՚ՁՏւՁ,
պհլ,
Կ&ձ– «սքանչելի»
(
սրանից
պհլ.
հ ՜ Յ Տ Շ ւ ՜ Ո Ա դ
«
սիրամարգ»՝
իբր հալ հրաշալի),
որ
հաս֊
տատւում է նորագիւտ
պարսկական
բևեռա֊
դիր
արձանագրութեանց
քքՅւ5էՅ
«
պերճ,
սքանչելի,
արտասովոր»
բառով,
որից
փո­
խառեալ է նաև ելամական
թարգմանութեան
բ ւ Ո ՚ Ձ Տ Ձ
«
սքանչելի,
արտասովոր»
բառր։
Եթէ
ստուգուի
այս բոլորը,
այն ժամանակ
պէտք
է վերականգնել
հյ.
հ ր ա շ
բառի
հին ստու­
գաբանութիւնը՝
իբր փոխառեալ
իրան.
քքՅ>։53–
ձևից և ջնջել իմ տուած
ստուգաբանութիւնր՝
իբր
ՀԼասոր.
Ճ Ձ Ո § 6
«
հմայք»,
որ արդէն
բա­
ցարձակապէս
չի ծածկում
հայ ձևր։ — Աճ.
Լ Ձ § .
8
է1՜§. եԱէւ
-
.
27
կցում է
զնդ.
քւ՜ՁտՅ–
«
հրաշալի»
բառին։
(
Այս
բառի
իմաստն է սակայն
«
յառաջ»,
որից
զնդ.
ք ր Ձ Տ 0 ե 9 ք 9 1 է ւ
«
նորոգութիւն,
յարութիւն
մեռելոց»
(
պհլ՛
քքՅ՚51<Ձ1՜է,
փարսի
\\
Ձ՚տՑ^Յէ՜է,
հմմտ.
հյ,
հ ր ա շ ա ­
կ ե ր տ ) ,
զնդ. Կ &Տօ<–^ Յւ\ձէ
«
նորոգիչ
մարդկութեան»
(
հմմտ.
հյ.
ո ր ա շ ա հ ա ր –
ա ա ր )
ևն. այսպէսով
հայերէնը և զ ե ն ֊
դերէնր
նշանակութեան
տարբերութեան
պատճառով
անջատւում են իրարից
)։
յ՜ԱՏէւ, 26Ոճտբ. 202
յիշում է
միայն
հր ա շ ա կ ե ր տ
ձևը
= քրԶ՚5օ1օՐ9ւէ1:
Հիւբշ՛
35 (1881), 173
և Խւռ. ՀաՈՂ.
183
մերժում է բոլորն
էլ, Ի\ս\\&է
ա
10,
էջ 277 ենթադրում
է, որ
հայե֊
րը նախ
զնդ.
ք ք Ձ ՚ Յ օ ե 9 ք 9 ա > հ ր ա շ ա կ ե ր ս ւ
բառր փոխ առին, որ մօտաւոր
նշանա֊
կութիւն
ունի, և յետոյ
նրա
վրայից
ձևակերպեցին
«
հրաշք»
նոր
նշանակու–
թիւնր։
Հիւնք.
հր ե շ տ ա կ
բառից։ Պատա­
հական
նմանութիւն
ունի սոգդ.
ք ր ՁՃ Տ Ո
«
նշան»
( 8
Տ Լ
3, 104),
որ պիտի տար
հյ.
*
հ ր ա շ խ ։
ԳԻՌ.֊֊Ագլ.
Ախց.
Կր. Ռ. Աչ.
ճ ր ա շ ք ,
Տիգ.
հ ր ա շ ք ,
Ալշ. Երև. Մշ. Շմ. Ոզմ. Ջղ,
Տփ.
հր ա շ կ ,
Խրբ. Պլ. Սեբ.
հր ա շ գ ,
Ասլ.
հր ա շ գ ,
հ ր ա շ * ,
Ննխ.
հր ա շ ք , հր ա շ կ ,
Սլմ. Մրղ. Մկ.
խր ա շ կ ,
Սվեդ.
հ ր ո ւ շ ք ,
Հճ.
հ է Ո յ օ շ ք ։
Ստա­
նայի
թրքախօս
հայերն
ունին
հ ր ա շ ք
«
հր–
րաշք»,
հ ր ա շ ա լ ի կ ի ւ ն
«
տօնական
օր, ինչ.
Զատիկ,
Ծնունդ»
(
թրք.
§ Ա Ո
«
օր»).
Ննխ.
հ ր ա շ ք
«
զարմանալի,
տարօրինակ»
(
այսպէս
նաև
Սլմ.),
հ ր ա շ ա լ ի
«
սոսկալի,
զարհուրե­
լի»,
որի հին վկայութիւնր
գտնում
ենք Կա­
լի սթ.
175.
Հրաշալի
ցաւով
զգիշերն
ամե­
նայն
անցուցանէր
ցաւագին
հեծեծանօք։
ՀՐ Ա Պ Ա Ր
«
կաշիէ
չուան, փոկ»,
մէկ
ան­
գամ
ունի Ագաթ. § 109,
«
Եւս
բարկացեալ
թագաւորն ետ պնդել գոտս
նորա ի հրա­
պարս տկաց և կախել
զնա
գլխիվայր»։
—
Տպագիրն
ունի
ի հ ր ա պ ո յ ր ս ,
մինչդեռ
բազ­
մաթիւ
ձեռագիրներ,
ինչպէս
նաև
կրկնագի­
րը
(
էջ 42 բ, Յուշարձան
108—9
բ),
դնում
են
ի հ ր ա պ ա ր ս ։
Նոյնր գիտէ նաև Ուխտ. Ա.
89
ի հ ր ա պ ո յ ր ս տկաց,
և Նորայր,
Կոր.
վրդ.
202
նոյն է համարում նաև Բուղ. Ղ. 55
«
Հրամ ա յեաց ի հրապարակին
իմն
առնել
հրապոյրս
մեքենայից»։
ՆՀԲ
դնում է
հր ա պ ա ր ,
լծ.
պ ա ր կ
և
թրք.
իւր պ ա
«
կաշիէ
ջրաման»։
ՋԲ կաս­
կածով և ԱԲ ստոյգ կերպով
դնում
են
հ ր ա պ ո յ ր
ձևը (չունին
հ ր ա պ ա ր ) ։
Վերի
մեկնութիւնր
տալիս է Աճառ. ՀԱ
1913,
18,
պաշտպանելով
հր ա պ ա ր
ձևը և մեր–
ժելով
հր ա պ ո յրը.
այսպիսի
սովորական
իմաստով ևհանրածանօթ
մի բառի
վր–
րայ
անկարելի էր սխալուել
(
այսինքն
հ ր ա պ ո յ ր ը
չէր կարելի
հ ր ա պ ա ր
դարձ­
նել),
բայց
հր ա պ ա ր ՝
իբրև շատ հազ­
ուագիւտ
մի ձև՝ կարելի
էր
դիւրութեամբ
շփոթել
հ ր ա պ ո յ ր ի
հետ։
Թերևս
լինի
իրանեան
փոխառութիւն
քրՁ–
մասնի­
կով, արմատր
պար^
•
ՀՐԱՊԱՐԱ Կ , ի- ա
հլ. «րնդարձակ
տեղ
քաղաքում,
արձակավա
յր. 2. ատեան,
ար­
քունի ատեան. 3. աւագանիի
ժողով. 4. բազ­
մութիւն,
ժողովուրդ»
ՍԳր. Մծբ, Ոսկ, փի–
լիպ՛ Ագաթ, որից
հր ա պ ա ր ա կ ա ւ
«
ամէնքի
առաջ»
ՍԳր,
հ ր ա պ ա ր ա կ ա գ ո յժ
Ոսկ, մ. բ.
10.
հր ա պ ա ր ա կ ա խ օ ս
Առակ. լ. 31. Ագաթ.
Ոսկ.
հ ր ա պ ա ր ա կ ա ն է ծ
Առակ. ժա. 26.
հ ր ա ­
պ ա ր ա կ ա տ ե ս
Ոսկ.
ես.
հր ա պ ա ր ա կ ա խ օ ս ո ւ –
Fonds A.R.A.M