Հ Ո Ի Ա
կ ե հ ա ո ա զ ա ր դ
Մծբ.
ո ս կ ե հ ա ո ն ա կ ա պ
ԱԲ.
մ ա ր գ ա ր տ ա հ ո ւ ռ ն
Վրք. հց.՛
նՀԲ
ո ս կ ե հ ո ւ ո ն
մեկնում
է
«
ոսկե֊
խուռն,
ոսկեկուռ»։
ՀՈԻՍ ԱՄ
«
մի տեսակ
հաւ»,
ունի
միայն
ԱԲ. անստոյգ
բառ. արդեօք
սխալմամբ
չփոթուած
է յաջորդի
հե՞տ։
*
Հ11ԻՍԱՄ
«
մի տեսակ
անուշահոտ
բոյս,
ռմկ.
լավանտա.
լտ.
^ Յ Ո
(
Յ Յ
ՏթւՇՅ
Բժշ. ու­
նին
միայն
նորայր, Բառ. ֆր. 736 բ և ՀԲուս.
§ 1747 և յաւել.,
= Արաբ.
<ԱԼ^–.
է ՚ Ա Տ Ձ ւ Ո Ձ ՝
նոյն
նշ.
սրա գրական
ձևն է
^–օէ^տ– Ճ Ա 2 ՚ 5 տ Յ
(
Կա–
մուս, թրք. թրգմ. Գ. 441 ), որից
փոխառեալ
է
հյ.
խ ա զ ա մ
«
մեխակ»
Բժշ. (տե՛ս
ՀԲուս.
§
3326),֊
Աճ.
ՀԲուս. § 1747 դնում է
ՃԱ2Ժ1ՈՅ
ձևից։
Հ11ԻՍԿ
«
յետին,
վերջին,
ամէնից
յետոյ»,
գործածւում
է մանավանդ
հ ա ս կ
յ ե տ ի ն ,
հ ո ւ ս կ յ ե տ ո յ , հ ա ս կ վ ե ր ջ ի ն
դարձուածների
մէջ՝ Ծն.լգ. 2. Ա. կոր. ժե, 8. Եւս քր. աւե­
լի անկախ
ձևով կայ
հ ո ւ ս կ կ ր տ ս ե րն
Եւս. քր.
հ ա ս կ յ ե զ ր մ ա գ ա ղ ա թ ի ն
Փարպ.
առհասարակ
գործածւում
է անհոլով,
միայն
Մագ. թղ.
ունի
ի
հլ. (Ի հուսկիցս
կարծեաց)։
նՀԲ լծ. յն.
Խյօ.1–՝.
«
յետին»
և
թրք.
ո ւ զ ա գ
«
հեռի»։
Տէրվ. նախալ. 121
հնխ.
թՅՏւ<3
«
յետին»
ձևից.
հմմտ.
սանս.
թ Յ Շ
^ Յ ,
լիթ.
բՁտԱսւ,
որոնց պար­
զագոյն
ձևն է լտ.
բօտէ։ ւ\\ս116. \ \ ք 2 1 ա
5, 2 6 9
սնս.
բՅՏՕՅ՜է,
զնդ.
բ3տ1<3է
«
յ ե ֊
տևը, յետոյ»,
ՒձշւԱ֊է
1
ՈՏԼ 8, 2 9 6
ղր֊
նում
է
*
բսէտեՕ–
ձևից.
հմմտ. յն.
1
Հ0\ւյ.Հ0^ «վերջին»,
յաք՛/)
«
յետոյք»,
սանս. բԱԱՇհՏւ– «պոչ»,
թԱէՅԱ
«
նստոյ
տեղի» ևն, Հիւբշ.
1
Բ Ճ.Ո2. 10, 4 8
յիշում
է ն\ւ\\\^–ի
մեկնութիւնր։
Բայց թէ՛ այս
և թէ յաջորդը
անստոյգ
են,
որովհետև
յիշատակուած
ձևերի
համ ա պատասխա–
նութիւնր
հենց անստոյգ
է. տե ս
801–
Տ Յ Շ գ 8 2 6—7
և
թ օ ե օ ա ^
1, 4 8 ։
Հիւնք.
իսկ
բառից։
Ւ^ՅքՏէ,
Յուշարձան
421
թրք–
Ա 2 3զ
«
հեռու»։
+ Հ11ԻՐ,
(
գրծ. նաև
հ ա ր բ
)
.
«
կրակ»
ԱԳր. Ա գաթ. Եւս. պտմ, Ոսկ. եփես,
«
կրա–
կէ, հրեղէն»
Ոսկ.
յհ. ա. 11.
«
բրգաձև
(
իբրև
երկրաչափական
մարմին)»
Փիլ. էջ
223
(
Հուր և փուղձ և ութանիստն,
քանզի է՛
որ
հրոյ ձև է և է՛ որ օղոյ և է՛ որ ջրոյ
կազմ ուած է թարգմանաբար
յն.
1
էՕթՕ՚ւՈ<;
«
բուրգ»
բառից, իբր թէ
7
Ս0թ
«
կրակ»
բա­
ռից
լինէր)։
Այս արմատից
են ծագում
բազ­
մաթիւ բառեր,
որոնցից
յիշենք մի քանի րն֊
տիրներր.
ինչ.
հ ր ա ց ե ա լ
ժող. ժբ. 11.
հ ր ա ­
գ ո յ ն
Ագաթ,
հ ր ա լ ի ց
Յոր. խա. 20.
հ ր ա յ ր ե ա ց
ՍԳր. Եւս. քր.
հ ր ա յ ր ք
Ոսկ. եփես,
հ ր ձ ի գ
ՍԳր.
հր ա տ
«
խարոյկ»
Երեմ. է. 18. Կոչ.
268.
Ելս. պտմ.
«
Արէս
մ ոլորակր»
Շիր.
Արիստ. աշխ.
հ ր կ է զ
ՍԳր.
հ ր դ ե հ
Ել. իբ. 26.
Ոսկ. ես. եփես, և գազ.
ա նհ ո ւ ր
Ես. ժգ. 12
ևն։
Յետին
բանաստեղծների
մօտ
գտնում
ենք
ր ազա ր դ , ր ա կ ե րպ ե ա լ, րա կ եր տ , ր ա պ է ս ՝
որոնք յառաջացած
են
հր ա զ ա ր դ , հ ր ա կ ե ր –
պեալ, հր ա կ ե ր տ , հր ա պ է ս
ձևերից,
ւ ֊ ֊ ի
ջընջ֊
մամբ,
Ր
նախաձայնով
բառեր
ունենալու դի­
տումով։
նոր բառեր են
հ ր ւ ս ն օ թ , հ ր ա բ խ ա ­
յ ի ն , հր դ ե հ ա շ է ջ , հրշէջ, հր ա ր ծ ա ր ծ , հ ր ա ց ա ­
նաւոր,
հ ր ա ց ա ն ա ձի գ ,
հ ր ա ց ա ն ա ձ գ ո ւ թ ի ւ ն ,
հ ր թ ի ո , հ ր ա թ ի , հ ր ա հ ր ե լ
ևն։
֊––
Բնիկ հայ բառ՝ հնխ.
բԱէ՜Օ–
ձևից, ցե­
ղակիցներն
են յն.
« 5
թ
(
սեռ. 1
.
Ա
$եՀ),
ումբր.
թՄ,
գերմ.
ք՝6Ա61՚,
հբգ.
ք՚ԱՄ, քւ1Մ,
հոլլ.
Vսս^,
անգսք.
ք^ւ",
անգլ.
1
Մ6,
հիսլ.
ւԱՄ,
իռլ.
Աք,
թոխար.
բ01՝,
քուչ.
բԱ–
^31",
կամիս.
բ Յ
^ Ա ւ ՜ ,
բոլորն էլ «կրակ» նր֊
շանակութեամբ,
իսկ Լեխ.
բ^ք
«
տաք մո­
խիր», գւռ. ռուս.
բ ^ ք 6 յ
«
օջախի
խորքր»։
Այս բառր հնդևրոպական
նախալեզւում
փոխանակութեամբ
մի ձև էր, որով
նոյն
բառր
ունինք նաև
*
հ ա ն
«
կրակ»
ձևով,
որից
հ ն ո ց
(
տե՛ս
8
ՏԼ
հտ. 29, & 87, էջ 61), նա֊
խապէս
կարծում
էին թէ բառիս
բուն ար­
մատն
է
բս–
«
մաքրել»,
որով հնխ.
բսւ
՜
Օ
ձևին
կցում էին նաև լտ.
բԼՄԱՏ
«
մաքուր»,
այժմ այս կարծիքը
մի կողմ է դրուած
(\\
^Յ
1–
ճ 6 626,
ՏօւտՅշզ
828,
ր Ա ս § 6 139 ,
1
ր3սէ–
1
ՈՁՈՈ 232,
Ր օ է օ ա ^
2,
Ա)\–Հիւբշ.
469,
ճօօԽէեԱՏ,
Օ ե Յ ճ 1 3 Տ ՅՈՈ6ՈԱՏ,
Լւբ–
Տ136 1680,
էջ 43 երր.
"
Ո^ Օք
«
լոյսյ
բառից։
\
Լ\ձ\)ՀՕէհ,
Ճտ13
թ01^ց1.
1823,
Էջ 100 լտ.
1
Մ6.6,
աֆղան.
ԱՂՄ, 01՝,
Fonds A.R.A.M