Հ Ո ԻՄ
1 2 2
շրջանին
աւելա ցած՝
իրանեանների
աղ֊
դեցութեամբ,
նախնականն
էր
հյ.
*
ո լ մ ։
7
օաՁՏշհշե, Օշսէ.
Լ ւ է է 6 ք Յ է 1 Մ 2 6 ւ է .
1883,
էշ 1254 իբր կովկասեան
փոխառութիւն՝
վրաց.
ա մ ի
ձևի հետ։
ԳԻՌ
Ալշ. Ախց.
Գոր. Երև.
Զ թ ֊ Խրբ. Կր.
Հճ. Հմշ. Ղրբ՛ Մշ. Ննխ. Շմ. Պլ. Ռ. Սեբ. Ս չ.
Տիգ. Տփ.
հ ա մ ,
Սվեդ.
հ օ մ ,
Ասլ.
հ ի ւ մ ,
Ագլ.
Մկ. Մրղ. Ջղ. Ալմ. Վն.
խ ա մ ,
Ոզմ.
խ օ ւ մ ։
Նոր բառեր
են
հ ա մ ա հ ա մ , հ ա մ ա հ ո տ , հ ո ւ մ –
լամ,
հ ա մ ի , հ ա մ ո վ ի ։ —
Ախք. և Կր.
հ ո ւ մ
նր֊
շանակում
է նաև
«
հում
կաթի
թթուած
սե֊
րը»,
ՓՈԽ
Վրաց.
<ցՅօ ա մ ի ,
Յ՚շյՅօ
ճ ո ւ մ ի
«
հում»։
(
կամ
նաև
հ ո ւ մ ա յ տ )
«
թրր–
թնջուկ»
Ամիրտ. ունի
միայն
ՀԲուս։
= Արաբ. ^յձ^+օ.
հ ս 1 Ո Յ ւ §
(
թրք.
ար֊
տասանութեամբ
հս1՜ՈՅւ2)
նոյն
նշ. (Կամուս,
թրք. թրգմ. Բ.
419)։֊
Աճ.
ՀԲուս. դնում է արաբ.
^ Լ ^ օ
ՈԱ1Ո •
Ո 7 3 8
հոմանիշից,
որ ձևով
յարմար
չէ։
*
Հ11ԻՍԵԼ,
որ և
հ մ ե լ , հմ ո ւ լ , խ մ ե լ , խ մ է լ
«
գայլուկ
խոտր,
լտ.
ՈԱ1ՈԱ1ԱՏ
ԽթսԽտ,
ֆր.
ե 0 Ա ե 10 Ո ».
ունին
միայն
ՀԲուս. § 1746,
Քա֊
ջունի
Ա. 1015 և Գ, 142, առանց
յիշելու
գոր֊
ծածութեան
տեղերր։
= ՛նոր փոխառութիւն
լատիներէնից
և
կամ
սլաւական
լեզուներից,
հմմտ.
լտ.
հԱւ՜ՈԱ–
1
ԱՏ,
ռուս. ՃԱ&Ոհ, ՃԱհՈհ, բուլդ.
հաշԼ
սերբ.
հա6։1յ՚,
չեխ.
շհաշԼ
լեհ.
շհաւշւ,
շվեդ,
հս–
ա16,
հանգլ.
հ^աշւշ,
ղան.
հսաԽ,
նյն. ՝րՀ>–
Ա
–
Տ^7),
բոլորն
էլ «գայլուկ»։
Այս
մագլցող
բոյսը՝
որ
շատ
կարևոր
է բժշկութեան
և
մանաւանդ
գարեջրագործութեան
մէջ
(
տե՛ս
ձ՚ԱԱՇա^ՕՏ՚ե֊
ի բուսաբանական
բառարանը,
էջ 170),
ըստ
նորագոյն
քննութեանց՝
ֆին֊
նական
և թաթարական
ծագում
ունի. հմմտ.
թթր.
եԱ1Ոօ1օ1<,
ես1ւՈ31<,
Ճ
01՜
Ո
1
Յ
1
<,
չուվաշ.
.\
սա13,
վօգուլ.
զսա1յ^,
մորդվին.
1
<օա1յՅ,
հունգ.
1
<օա16,
էստ.
հաոՅԽԺ,
ֆինն.
հսւոՅ–
1
Յ.
այս
ժողովոլրղներից
բոյսր
իր
անուան
հետ
անցել
է դէպի արևմուտք,
տոլել
է
նախ
հհիւս.
հսա1ւ,
հօլ.
0
հ1Ո61ե,
մլտ.
Ի.Ա1ՈԱ1ԱՏ,
որոնցից
էլ յառաջացել
են միւսներո
(6
շՈ16–
ճ&
411)։
ՀԲուս.
§
417
համարում
է
մաքուր
հայերէն,
իսկ
§
1746
յիշում
է արաբ.
հ ա մ ո ւ լ « Ա 1 – է ւշ ս 1 3 ՈՅ ւ Ո ւ ՚ Խ ճ Յ » ։
Քաջունի
Ա. 1015 տճկ.
հ ը մ է լ ։
«
գետի
մէջ ծանծաղ
տեղ՝
որից
կարող
է մարդ
անցնիլ,
ելք, հնարք,
ճամ­
բայ»
Ծն. լբ. 22. Յես. բ. 7, Մծբ. Եւագր.
«
անցք, բացուածք,
բաց մնացած
տեղ»
Բուզ.
գ. 1. (ՆՀԲ սխալմամբ
գրում
է
հ ա ն մ ի
«
մի
քիչ,
խուն
մի»), «ծանծաղ,
երեսկունկ,
սա­
կաւաջուր»
Արծր. որից
ի հ ա ն ե լ ա ն ե լ
«
գլուխ
ելնել,
յաջողիլ»
Ոսկիփ.
հ ո ւ ն ա ւ ո ր
«
սահմա­
նաւոր» Ոսկիփ.
ա ն հ ո ւ ն
«
անվերջ,
անանցա­
նելի, րնդարձակ»
(
գետ)
Եփր.
ծն.,
(
հեղեղ)
Ամովս. ե. 24, (ծով)
Եւս. քր.,
(
բազմու­
թիւն ) Ագաթ,
հ ա ն ե լ
«
անցանել»
Բռ. երեմ,
էջ 185.
ը ս տ հ ո ւ ն
«
հմուտ»
Երգն. քեր.
ն ե ր ­
հ ո ւ ն
«
հմուտ»
Շնորհ,
վիպ. Կրպտ. ոտ.։
= Բնիկ
հայ բառ՝
հնխ.
բ օ ո է –
ձևից,
ցե­
ղակիցներն
են սանս.
բ Յ Ո է հ ՚ Յ Տ
(
սեռ.
բ Յ –
էՈՅՏ)
«
ճամբայ»,
զնդ.
թՅՈէՅ, թ Յ Ո է Յ
(
սեռ.
բ Յ ՚ Թ Օ *
«
ճամբայ»,
հպրս.
բՅ՚Ցւա
(
^էց՛)
«
ճամբայ»,
(
պհլ.
5
ք ֊ յ
թՅ Ո ճ
և պրս. յձյ
բ Յ Ո Ժ
ստացել
են «խրատ»
իմ աստր.
Ւ1օ1՜Ո
§ 330).
օսս.
քՅՈ0՝3§, ք Յ Ո ճ Յ §
«
ճամբայ,
փո­
ղոց»,
յն. ՀԼԿ՝*\դզ «ծով»,
սւձէն;
«
շա֊
լ
իղ»> լ
տ
.
բՕՈՏ
«
կամուրջ,
ճահիճի
մէջ
բաց֊
ուած կածան»
(
որից
ֆրանս.
բՕՈէ,
իտալ.
բ Օ Ո է 6
«
կամուրջ»),
հսլ.
թ
§ է 1
և հպրուս.
թ ա –
էւտ
«
ճամբայ»,
սերբ,
թ ն է ,
ռուս.
Ո^7ե
«
ճամ­
բայ»,
բոլորի
արմատն
է հնխ.
բ6Ոէ–
«
գալ,
երթալ»,
ինչպէս
ցոյց
են տալիս
հթգ.
քշոճօ
«
հետիոտն»,
ք ս ո ճ Ը Ո
«
շտապել»
ևն. այս
բՇՈէ–
արմատի
ձայնդարձն
էր
բօոէ–,
որ
գտնում
ենք յատկապէս
յն. և լտ.
ձևերում.
հայերէնի
մէջ վերջաձայն
\.–
ի անկումով
և
ռնգականի
մօտ
0
րստ
օրինի
ու
վերածուե֊
լով՝ յառաջացած
է կանոնաւորապէս
հ ա ն
ձևը։
Նշանակութեանց
զարգացման
համար
հմմտ.
զնդ.
բ 9 7 9 է ս –
«
կամուրջ»
և
թ&Տս–
«
հուն»,
յն.
սօրօց
«
հուն,
ճամբար
շաւիղ»
ևն հնխ.
բ6Ր–
«
անցնիլ»
արմատից
(
Գ/Յւ\ձճ
598,
ՏօւտՅշգ 803, Տաօսէ-^ատէ 751,
7
ք 3 ս է ւ ո 3 ո ո
205,
ԲօԱօա^ 2, 26).–
Հիւբշ.
468,
Fonds A.R.A.M