ՊԱԼ
4
֊
յ ֊ Պ Ա Լ
«
քարաժայռ»,
նորագիւտ
բառ, որ
մէկ անգամ
գտնում
եմ գործածուած
Հա֊
լաք. էջ 17, «Ապա ի հինգերորդ տարին լր֊
մնցան զպարիսպն, անհուն բարձրութիւն
նո֊
րա էր դիմաց պալին, վաթսուն
կանգուն»։
Իսկապէս նշանակում
է «մեծ» և այս ձևով
կենդանի
է Ապ. Արճ. Բլ. Հջղ– Մշ, Նբ. Վն.
որոնց մէջ գործածւոլմ
է իբր ածական «տե­
ղից չշարժուող խոշոր ապառաժ քար,
աւելի
մեծ, քան թէ զնարը՝ որ շարժելի է» իմաս­
տով,
օր.
Պալ պա լ քարեր,
նշանակում է նաև
«
լայն և դուրս ցցուած». օր.
պալ (հսկաս՛՝.։
Տե՛ս և
պաղ
«
քար»
(
որից
պ՛աղանձաւ
և
պղպղաքար) :
= Բնիկ հայ բառ՝ հնխ.
Ետ1–
(
կամ
Է>Յ
1–
և
կամ
հ\–) «խոշոր,
ուժեղ» բառից, հմմտ.
սանս, նճ\տւ– «ուժ,
զօրութիւն»,
նձ\կ՝ՃՈ
«
աւելի
ուժեղ»,
ե)Ձ1ւտէ1ւՑ–
«
ամենաուժեզ»,
յն. խճւ՚ա՝*,
^տճւտթօ;
«
լաւագոյն»՛*
հսլ.նօ\\\\1
եօԱյ*
«
մեծագոյն»,
հօ1յ՚6
«
աւելի շատ»,
սերբ.
եճ1յ1
«
լաւագոյն»,
ռուս.
6
օյ1ե1110Տ
«
մեծ»,
6
օյ1հ1116, 6օյ166
«
աւելի», լտ.
ճ՜6–եւԱտ
«
թոյլ, անուժ», հոլլ. ստոր, գերմ՛ ֆրիզ.
թց1
«
անշարժելի,՛հաստա՛տուն»
քՐօԱօւ՜Ո^
2, 110,
7
ւ–ՁԱէաՅՈՈ 25,
Յ Շ Ր Ո Ց
^ 72, \\^
Յ
1
ՃՇ
222,
801
ՏՅՇ(| 118),
հիոլ. ձձ–հՅւ\ «զօրեղ»
(
Տւ՜–
Ո0Աէ–^6ւ11շէ 245),
ալպեան
թ313
«
սեպ
ժայռ»;
Լ
)
Յ
1
Ճ
«
քարաժայռ»,
բտ13
«
գերեզմա­
նաքար»,
ԲՅ
1
Յ
«
քարակոյտ»,
ինչպէս նաև
մի
խումբ լեռնագագաթների
անուններ
Ալպեան
լեռների վրայ, որոնք ընդարձակ տե՛ս
861՜–
Խ1ձւ Տ Տ Լ
96,
էջ 139 և 156 — 7։
Գերմա֊
նական ձևերը ոմանք վարանում են միացնել
սրանց, հայերէնի կատարեալ
համաձայնու֊
թիւնը
նշանակութեան
կողմից՝
գալիս է
ցրուելու կասկածը։ — Աճ.
"
ՊԱԼԱՏՆ
կամ
ՊԱՂԱՏՆ, ն
հլ. (սեռ.
–
տան)
«
ապարանք,
արքունիք, թագաւորա­
կան կամ իշխանական բնակարան»
Եւս, քր.
Բոլզ. Փարպ, Խոր. յետնաբար
ասւում է
պա­
ղատ
կամ
պալատ, ի
հլ. «արքունիք»
Րս֊
կիփ. ճառրնտ. Վրք. հց. Պտմ. վր– «արքունի
գանձը» Վրդն. պտմ. էջ 141. «թագավորա­
կան վրան» Կիր. 94. Վրդն. 141. նոր գրա­
կանում գործածւում
է միայն
պալատ
«
ար­
քունիք»,
որից
պալատական, պալատանը–
ման։—
ԱԲ ունի և
պալատատուն
բառը, որ
ըստ Նորայր, Բառաք, 58՝ կազմուած
պիտի
լինի Վրք. հց. բ. 254
ի պալատատանն
ձե֊
ւվից՛ բայց այս ձևը գրչագրական
սխալ է՝
փոխանակ
ի պալատանն։
= 3ն.
«0/.
օւՀէ07
5
7
I^X
^X^V
հոմանիշից,
որ
վախառեալ
է լտ.
բ313էւԱ1Ո
բառից, սա նա­
խապէս Հռովմի Պալատինեան
լեռան
անունն
էր՛ թերևս ծագում է լտ.
թ31ստ
«
ցից»
բառից
և նշանակում է բուն «ցցապատ
տեղ»
(\\
^Յ
1–
ԺՇ
554).
յետոյ ստացաւ
«
արքունիք»
նշա
նակութիւնը. անցած
է նաև շատ
ուրիշ լե­
զուների
ինչ. իտալ.
բ313220,
ֆրանս.
բ3131Տ,
անգլ.
ԲՁ
1306,
հբգ.
թհ313Ո23, թք313Ո23,
մ.
բ.գ.
Բ313Տ,
նբգ.
Ր313Տէ,
Բ1Տւ\շ
(1
Հ1ս§6 365),
հսլ.
բօ13էՁ,
ռուս.
Ո3յ131՝3,
հունգ.
թ31օէ2,
վրաց. Հ-ՀՈ-ՀՕ
պալատի,
արաբ.
նՏւ\՜Տ՝\,
ասոր.
^ ^ 0 / \ Լ ձ թՁ1՚3՜է7ո
ևն։ Հայերէնի
«
վը–
րան» նշանակութեան
համար
հմմտ. ռուս.
Ոձյւ&Գ&ճ «վրան»։—Հիւբշ.
էջ 370։
ՀՀԲ «բառ
այլազգ.»։
Ուղիղ
մեկնեց
նախ
Տ՛ ^ՅՐէա. աաՕՄ6Տ 2, 279,
յե­
տոյ ՆՀԲ,
Բ6է6ՈՈ.
21
ևն։
ԳԻՌ—Ագլ. Ախց. Գոր. Ղրբ– Շմ. Տփ.
պա­
լատ,
Ս չ.
բ՛ալադ՛
(
վերջինր
նոր փոխառու­
թիւն ռում.
թ313է, թ313էե
ձևից, իսկ առա­
ջիններն էլ ռուս.
03/13
X3
բառից)։
*
ՊԱԼԱՏՈ1՚Ր,
որ և
բալատուր, պալարտուկ,
պլատար
«
մի տեսակ բոյս. լտ.
ՅՈՅՇՅՐ
(1
ւԱ1Ո»
Բժշ. ունի միայն ՀԲուս. § 2483։
= Արաբ. ^յՀՀյ
ն&\աա
կամ
յ յ ձ կ
ԵՅ–
1
Յ
(1
Մ
նոյն
նշ. (տե՛ս
Տէ61ՈՏ0հՈ6ւճ6ք
–
ի հա­
ւաքածոյի
մէջ՝
11, 319).
նոյնից է
նաև վրաց.
&*
յո>*(օ՚շ|6օ բալադոլրի քքՅՏՅ–
«
Յ թ ^ ՚ հ
(
ԱՇըՇՈՕ)» Չուրին.
2
93։
Ուղիղ մեկնեց
ՀԲուս.։
+ ՊԱԼԱՐ (ի
–
ա
հլ. րստ
ՆՀԲ, բայց
կայ
միայն սեռ. -
ի
) «
մարմնի
վրայ մի տեսակ
վէրք, խաղաւարտ»
%
ևտ. ժգ. 2, 10, ժդ. 56.
«
խարան, դաղած
նշան» Փիլ– Պտմ. աղէքս.
որից
պալարաբար
«
պալարի պէս» ԱԲ.
պ ա ֊
լարանալ
«
պալարի պէս լինել»
էմւր. սղ,
ան–
պալարոա
«
անախտ, անսպի»
Փիլ. լին։ —
Տե՛ ս նաև
յաջորդը։
= Բնիկ հայ բառ՝ հնխ.
հօ1–
«
ուռիլ, ու­
ռուցք»
արմատի
ստորին
ե1–
ձայնդարձից,
Fonds A.R.A.M