647
րելի է ենթադրել
թե ՛սեռական
հոլով է և
ուղղականն
է
կէսթսակյ»
6՛.
Կոնղ,
\
սեռ.
կոնղոյ
«
խոչ»,
գործա՛ծված
է էջ 12, տող 15 հետևյալ
ձևով. «Եթէ
կոճ֊
ղոյ,
այսինքն
խոյոյ
լեարդն
ու
ամորձիքն
առնելով
չորցունէ,,.»։
7.
Մոլորշ
«
բաղրջուկ,
աղջկտակ,
փիփերդ,
լտ.
է Ո Ձ ^ Ձ Տ 1Խ6 Տ էՈ Տ
Լ». այս բառը մեզ
հայտնի
է
մոլոշ
ձևով, ինչպես
բարբառնե­
րում , նույնպես
և հին հայ
գրականության
մեջ.
հունարենն
էլ ունի
\
>–օ).կ՚ղ
ձևը։ Այս
գրքում (էջ 10, տող 4՝ տակից)
գրված
է
մոլորշ.
արդյոք տպագրական
սխա՞լ
է, թե
այս
ձևով գրված
էր նաև հին
ձեռագրում.
հմմտ.
գոլորշի
փխ.
գոլոշի։
8.
Շարոյր
«
կուսական
թաղանթ»,
իր բա֊
ցատրությամբ
միասին
հիշված
է էջ 10,
տող
11 (
տակից)։
Բոլորովին
անծանոթ
բառ։
9.
Վիժակ
«
մարմնի
ծակո՚տիքր».
գործած֊
ված է այս գրքում էջ 13, տող 10.
«
մարմ­
նոյն
վիճակներէն
և ծաւկտիներէն
դուրս կր
ցնդի»։
Այլուստ
գիտենք
վիժակ
«
վարա­
գոյր»։
10.
Փոքրափոր
«
փորի
վարի
մասը,
պոր­
տից ցա՛ծ գտնված
մասը»,
այժմ
գործածա­
կան է Երևանի
և %արաբաղի
բարբառում,
հնից
վկայություն
գիտեմ
միայն
էֆիմ, էջ
26,
այս գրքում գործածվա՛ծ
է էջ 15, տող
4 (
տակից)։
Համարում
եմ նոյն
ձեռա՛գրի
բառերից։
Այս տ՛ասը նոր բառերը
մի վերջին
զորեղ
ապացույց
ւեն այն բանի, թե
թարգմանիչը
չի կեղծում,
այլ իրոք թարգմանել
է իր առջև
գտնված
ԺԵ դարի
ձեռագրից։
Ոչ թե թարգմանչից,
ա՛յլ բուն
հեղինակից
է նաև այն փոքրիկ
ընծայականը
կամ նա­
մակը, որ ա՛մբողջությամբ
դրինք
վերևում I
որի մեջ հեղինակը
խոստանում
է գրել «13
յօդուածով»
մի գրքույկ։
Մեր ձեռքը
եղած
դիրքն էլ ունի 13
հոդված։
Այն
անձը,
որին
ուղղում է Յովհաննես
ար­
քեպիսկոպոսը
իր նամակը,
նույնպես
կրո­
ն՛ավոր է։ Սրան
իբրև ապացույց
է
ծա՛ռայում
այն ձևր, որով նա դիմում
է իր բարեկա­
մին. «Կը խնդրեմ
եղբայրութենէդ,
որ
իբրև
հաստաւտոլն
ծառայ
Քրիստոսի...»։
Կրո­
նավորներն
են, որ իրար
կոչում են
«
եղբայր»
և իրենց
անվանում
են «ծառայ
Քրիստոսի»։
նամակի
առաջին
տողերից
էլ կարելի
է
հետևցնել,
որ Յովհաննես
արքեպիսկոպոս
ը
հեղինակ
է այս գործի և ոչ թե
թարգման՛իչ
որևէ
լեզվից։
Ասում է
գրել
և ոչինչ չի ա֊
սում թարգմանելու
մասին։
Վերջին մի նկ ատողութ
չուն էլ ունինք ա՛­
նելու։
Մեր
բժշկարաններր
բոլոր
՛
աշխարհական
անձանց
երկեր
են. որքան
ինձ
հայտնի է,
դեռ չի հայտնագործված
մի
հոգևորական
բժիշկ,
առաջին
անձը այս Հովհաննես
ա՛րք­
եպիսկոպոսն
է իր կրոնավոր
բարեկամ ով
միասին։
Այս երևույթր
ցույց է տալիս, որ
հնա
գույն
շրջանում
կրո՛նավորները
իրենց
մասնագիտության
մեջ էին առել նաև
մարմ­
նա՛վոր
բժշկությունը,
որ ա՛պա
դարձավ
աշխարհական
բժիշկների
՛
սեփականությու­
նը։ Այս նկատողությունն
էլ մի նոր ապա­
ցույց է ՛ա՛ռաջին
բնագրի
հնության։
Հ ա վ ե լ վ ա ծ
Վերևում
հիշված
շարոյր
բառի
մասին
ընկ.
Գառնիկ
Ստեփանյանը
հայտնեց
ինձ,
թե այդ բառը գործածված
է Գ. Ներշա
պոլհի
«
Առողջաբանությա՛ն»
մեջ (էջ 46), որ և
ինքը
ցույց
տվեց։
Այս պատվական
տեղե­
կությունը
նոր հայտնության
դուռ
բացեց։
Գրքի ամբողջական
վերնագիրն
է. «Առող­
ջաբանութիւն
և բնախօսութիւն
ամուսնու­
թեան,
մասնաւոր
առողջաբանութիւն
յղի
կնոջ և նորածին
մանկան,
Գ.
տպագրութիւն,
թարգմանեալ
ի Գ. Ներշա պո՚լհւէ,
Կոսաանղ֊
նուպոլիս,
տպագրութիւն
3,
Գավաֆեան
1885»։
—
Այստեղ
էջ 46 ասվում
է
«
որուն
կուսական կնիք,
կամ
շարոյր
անունը
տուած
են»։
Ըստ
այսմ
շարոյր
բա՛ռը ծանոթ էր
Գաբ֊
րիէլ
Ներշապոլհին՝
1885
թվին։
Կարող է
լինել, որ նա այդ բառր սովորած
լինի
հենց
«
Գաղտնիք
կանանց»
գրքից, որ տպված
է
1876
թ,։ Բայց
Ներշապուհի
այս
գիրքը
երրոոլ
տպ ա գրությունն
է։ Ե՞րբ են տեղի
Fonds A.R.A.M