638
զակի,
անշուշտ
նշանակության
որոշ
երան֊
գով։ Ալս կարգից
են
չափ—չափք, կշիո.—
կշիոք, ձև—ձև ք , պատհաո—պատսաոք
ևն։
Երբեմն էլ գործ է ածվում
արանց
հոգնակի
հայցականը,
ինչ,
չավար վերցնել, չափ ու
ձն
-
Ա,
ևն։ Շիրակացին
գրում է իրմի գիրքը
«
Յաղագս
չափոլց և կշռոց», որի ուղղակա­
նը պիտի
լինի «չափք և
կշիռք՛»։
–
վւք, - ս յ ք
ձայնախմբի
սղման
շատ լավ
օրինակ է
թամբ
բառի
հոգնակին՝
թամբք,
որ բարբառներում
(
Սուչավա,
Երևան,
՚
Հա–
ըաբաղ, Վան ևն) դարձել
է
թամք,
և ալս
ձևով գործածված
է արդեն Առաք. պտմ. 82։
Կարելի է հիշել նաև
թափ
«
պա՛տլան
թրի
կամ դանակի», որիհոգնակի
թափք
ձևը
տեղ֊տեղ
դարձել է
թամք
(
տես Արմ, \բռ.,
հա. Բ, էշ 1170 = տպ. Բ, էջ 148),
է՛ստ
Հայկ,
բառարանի
տաք
ձևի
գործա֊
ծությոլնը շատ հին է. ունենք
օրինակ՝
տաք
Խոր. Գ. 37, էլ. ՚ա՚րիստ. էջ 137.
տաքացուցիչ
Խոսր.
տաքիլ
«
տա՛քանալ»
Պիտ.
տաքություն
Ոսկ. յհ, ա. 21.
տաքումն
Պիտ. էջ 464.-
այս
բոլորր
հետին
գրչություններ
են՝ հին
բնագրերի
մեջ
մտցրած։
26
(27).
ՏԻԳՐԱՆ
Մեր
ամենամեծ
թագավորի
անունն է, որ
կրում եննաև մեր պա՛տմության
\
մեջ հայտ­
նի մի խումբ
ուրիշ թագա՛վորներ
և իշխան­
ներ։ Ա կռվում է այս անվան
գործածությու­
նը ամենահին
շրջանից և գնում է մինչև ԺԳ
դար։
Իմ Անձնանունների
բառարանում
կա
29
Տիգրան,
որոնցից
վերջինն
է
Տիգրան
Հոնենց, որ շինեց
Անիում Ա. Գրիգորի տա՚–
ճարր՝ 1215 թ. (տե՛ս
Օրբելի,
Անւոյ
աւե֊
րակներր, էջ 32 ե. 3 ովսէւիե ան,
Խաղբա–
կեանք,
1 6 ) ։
Պարսիկներ
էլ կան այս անունով,
այսպես՝
Տիգրան
աքեմենեան,
առա՛ջնորդ
Մարաց
(
Հերող, 7, 62),
Տիգրան
պարսիկ,
Ատրոլ֊
թաս ծովակալի
փեսան
(
ն. Ք.390 թ.),
Տիգրան
զորավար
պարս՛իկ, որ
ուղարկվեց
Գայլ Վա՛հանի
որդի Սմբատի դեմ
(
Մամիկ,
դ)։
Բւրիշ պարսիկ չկա այս
անունով։
Տիգրան
անունը թեև հին իրանական
լեզ­
վին է պ՚ա,տկանում,
բայց ոչ ոք չէ
փորձել
նրա
բացատրությունը
տա՛լու, ո՛չ
Լ Յ
^ Յ ք ճ շ ,
ո՛չ
յ՜ստէւ,
ո՛չ
8
Ձ1–էհօ1օա36
և ոչ էլ
ք-էսհտշհ–
Մ13ՈՈ,
Խա.
<Ձք31Ո. 87։
Այնպես որ Տիգ­
րան
անվան
ստուգաբանոլթ
յոլնր
բոլորովին
անհայտ
.
է։
Ենթադրում
եմ, որ այս անվան
սկզբնա­
կա՛ն ձևն է եղել
հին պրս.
է1§Ր3–1՜ՅյՈՅ,
որ
կա՛զմ՛ված է
էւ
§ՐՅ
«
նետ» և
է/5ոՅ
«
մարտըն֊
լող» բառերից և նշանակում
է «նետով
մար֊
տընչող
նետամ՛արտիկ»։
Արա հետ
հմմտ.
Ղհ^յԱաւ֊ղ
չաղ իշխանի
անունը (170 թ.),
որ
նման
կազմություն
ունի և նշանակում է
«
նետերի
պ՛ետ կամ տեր»։
Հին պրս,
*
է ւ § –
քՅՐ՜ՅՈՅ
ար՚ագաբանության
օրենքով
(
հտւֆ֊
\
օ \ օ ք ՚ 1 շ ) դարձել է
է1§1"ՅՈՅւ
Այս օրենքի հա­
մաձայն, երբ երկու
նման
վանկեր
հաջոր­
դում են իրար,
նրանցից
մեկը
կորչում է։
Օրինակ՝
չենք
ասում
կեղծածամ,
այլ
կեղ­
ծամ։
Նմա՛նապ՛ես
սարասասւն < ; 6 ս ւրւ ո ա ր ա ~
սան,
մարմաշէն զմ ա րմ ա ր ա շ է ն , ասպետ
-
Հ
ասպապետ, աշխարհ՛ահայեացք <ՀԱ1շխար–
հայեացք, ա նձն ա ն ո ւ է ր է անձ նուէր։
Նման
՛
մի օրինակ նաև իրա՛նական
լեզվից
տալու
համար
հիշենք
զնդ.
\
^ՄՅ
–1
՜32
ձևից \1սԱ7.
անունը
(831–
էհօ1օՄ136,
ՃԱՄ.
\\
^01–է.
էջ
1454),
27
(28). «
ԷԱԶԳԷՆ
Նախ՛աձայն
վ
և մանավանդ
վերջավանկ
էն
ցույց են տալիս, որ այս ա՛նունն էլ իրա­
նական է։ Ինչպես
ասում
է
9
ս ե տ շԽ ՈՅՈ Ո ,
ՃՈՈ. 0Մ31Ո.,
էջ 90, ծան., \Հւ<Հպրս.
1
Ո =
6
Ո
իրանակււ։ն
անունների
փաղաքշական
ձևն է. այսպես են՝ հյ. Յազգէն,
Վրկէն,
Գուբ֊
գէն,
Արտաշէն,
Արտէն,
Արշէն,
Դատաբէն,
Մ անէն, Ատգէն,
Արս՚էն,
Բա՛րդէն,
Զաւէն,
Զուարէն,
Խուժէն,
Խորէն,
Կիշկէն,
Շահէն,
Վրէն,
Սռւրէն,
Փառէն, պրս.
(
յԱք/էւՈ, 1
ՅՈ–
աւ՜ո, 8
ՅՈ
1
Ո,
7 3 2
ճ ա ,
Տ ՅԺՅ
§ 1
Ո
,
Օ ս ք § ւ ո ,
ասոր.
ՏՁՈ1-6Ո,
ևն;
^
ա
յ 9 ոչ ոք, ոչ
Նտւ§ճէձշ,
ոչ
յստէւ
և ոչ
իսկ
ՒւսետշհքՈՅՈՈ
չեն ստուգաբան՛ել
այս
անունը։
Երբ հանենք նրա վրայից
-
Էն
փաղաքշա֊
Fonds A.R.A.M