ՊԱՇ
24
ՊԱՇ
տել։
Այս ձևը երևան գալուց յետոյ՝
ենթա–
ղրւած է
պաշտ
արմատը, որի համեմատ էլ
շինուած են
բարեպաշտ
ՍԳր. Ագաթ,
երկա­
պաշտ
«
հացկատակ»
Ոսկ. ես. ևեփես,
կռա­
պաշտ
Ա. կոր. ժ. 7.
աստուածապաշտ
ՍԳր.
Եզն. Ագաթ,
հեշմակապաշտ
Եզն.
դիւապաշտ
Եզն.
լուսնապաշտ
Եզն.
ճշմարտապաշտ
Կո֊
րիւն,
ուրուապաշտ
Ագաթ, ևն։ նոր բառեր են
պաշտ օ նա զուրկ, պաշտ օ նա թող, պաշտօնա­
կատար, պաշտօնանկ, պաշտօնապէս, պաշ­
տօնատեղի, պաշտօնէութիւն, կիսապաշտօ–
նական, ապա գ այապաշտ
ևն։
= Իրան.
*
ՈՁՈ–տէ1ւ
«
պաշտամունք,
երկըր֊
պագութիւն»
ձևից, որ կազմ ուած է
բՁ1՜1–
մասնիկով՝
տէՒա–
արմատից և բուն նշանա­
կում է «շուրչ կանգնիլ»։
Սրանից են յառա­
ջացած նաև պհլ.
1 1
^ ՚ է ^ ^ է 5
Բ—
ՅՏէ՚ՅէՅՈ
«
պաշտել»,
\
ի>\յ (Վյք*^
բՁ1՜ՁՏէ1ՏՈ
«
պաշ­
տումն», պրս. Օյ^Հ.1~յյյ
բՁՐՁՏէւճտՈ
«
պաշ­
տել»,
Օ ^ ^ յ
բՁքՅ Տ է
«
պաշտող, ծառա­
յող» (1ՀօՈՂ § 298),
5
> Տ
փոխանակու­
թեամբ, որ սովորական է պարսկական բար­
բառներում։
Հայերէնը իր շ ձայնով
(*
բՁ1՚1Տ–
էՅ
՜
>պարիշտ)
պահում է իրանեան
հնագոյն
ձևը։
նոյն բառը պահուած է նաև կելտական
խմբի մէջ. հմմտ. իռլ.
ՒւՄ6ՏՏ
«
պաշտող»,
Ձ1ՈՁՄ1Տ
«
ամբարիշտ»
(
^ՇՈձդՇՏ
7\\
ՏԼ 20,
267),
նՀԲ
պրս.
բՁքՁՏէւճՁՈ
«
պաշտել» ձևի
հետ։ Բագրատունի,
Քեր. զարգ. 654
պրս.
բշւ՚Ձտէ,
իսկ 690
պարիշւո
«
այն է
պար
գալն
զիւիք, փարիլն, ըստ մեր
բառին»։
^աճւՏՇՈ. 43
սանս.
ս բՁ տ է հ » ։ ՛
նոյնը առանց կասկածականի
Տօէէ1Շհ.
Խ՚ւՇՁ.
84, 405,
Լշց. Սւ–§6Տշհ. 151։—
ԲւԺ6է 2, 691
սանս,
եհցյ
արմատից։
Լ Ձ § .
ԼՀՇԽ. հճե.
Լ6Ճ. 58
սանս.
բ
;
^ է 8 9
ՇՁՈ1Ո1, Տէ.
Շկա.
71
յն. ֆգդւ-Հ, լտ.
ԲՁ§ՅՈ Ա Տ
բառերի
հետ։
Պարոնեան,
Երկրագունտ
1885, 490
իմաստ
և
զնդ.
մաղդ
ձևերի հետ։
Հիւնք.
զանազանում
է
պաշտել
«
ծառայել
Աստուծոյ» - պրս.
փ էրէ սթիյտ էն
և
պաշտել
«
մատռուա­
կել»––՛ պրս.
էնպաշթէն
«
լնուլ»։
Հիւբշ.
221
ասում է թէ կապ չունի
հյ.
պաշտ­
պան
բառի հետ, Ալիշան, Հին հաւ. 12
պրս.
պիոէշտ
«
դրախտ» կամ հյ.
պա­
տարագ, պատրուճակ, պատիւ, պաղա­
տանք, պագանել, պատշաճ
բառերի
հետ, որոնց մէջ միշտ կայ
պա
ձայնա­
խումբը։
Ի\^զԱՁՀէ,
Յուշարձան 292
հպրս.
*
թՁէ1–տէՁ
–
Ո1ՁՈ
ձևից է դնում
հյ.
*
պ աշտ ամն>պ աշտ օն
(
բայց
անյարմար
է կորած V-ի պատճառաւ)։
—
/\\
ս11ՇՐ,
Մառ և
ՏՁ161ՈՁՈՈ, ^ Ձ ա Ը Ո Ձ ւ Տ Շ հ օ ՏէԱ–
Ժ16Ո
ՅձՈ 8(1908), 114 կցում են իրան֊
եան բառին, որ վերջին անգամ
վերի
ձևով բացատրում է
^6ւ11շէ />1ՏԼ 22,
217։
ԳԻՌ. —Պահուած է միայն կրօնական ի ֊
մաստով,
ինչ.
Ալշ. Մ շ. Ջղ. Սլմ.
պաշտել,
Ախց. Երև. Մրղ.
պաշտէլ,
Ագլ. Գոր. Ղրբ–
Մկ. Շմ. Տփ.
պաշտիլ,
ննխ.
բաշտէլ,
Պլ.
Սեբ.
բաշդէլ,
Զթ> Խրբ.
բաշդիլ,
Ասլ.
բաշդէ՝լ,
Սվեդ. Տիգ.
բ ա շ դ իլ։ —
Պլ. վւխբ. նաև «վրան
գուրգուրալ,
ամէն հոդս տանել»։
նոր բառեր
են
պաշտոց
Եւղ. «չափազանց
գուրգուրանքի՝
սիրոյ առարկայ
եղող (զաւակ
ևն)»,
պաշ­
տում, պաշտումահաց, պաշտումէց։
ՓՈԽ.-Տե՛ս
բարի
բառի տակ։
ՊԱՇՏԵԿ
«
նման կամ կերպարան»,
ունի
միայն Բառ. երեմ, էջ 264։
•
ՊԱՇՏՊԱՆ, ի –ա
հլ. «պահապան,
պահող
պահպանող»
ՍԳր. Ոսկ. մ. ա. 5. որից
պաշտպանել
ՍԳր. Ոսկ. մ. գ.՛ 25.
պաշտ­
պանակք
«
թիկնապահ»
Արծր.
պաշտպանու­
թիւն
ՍԳր.
պաշտպանումն
Սիր. լա. 19.
ան­
պաշտպան, մաքսապաշտպան
(
նոր բառեր),
յետնաբար
կապելով
բառս
պաշտել
բայի
հետ՝ գրուած է «ծառայել»
նշանակութիւնը,
այսպէս՝
պաշտպան
«
ծառայող,
սպասաւոր»
Լմբ. Սկևռ. աղ.
պաշտպանութիւն
«
ծառայու­
թիւն» Պիտ.
Լմբ.
սղ.։
=
Պհլ.
*
բ Ձ § է բ
՚ 5
Ո
ձևից, որ չէ աւանդուած,
բայց
ունինք սրա աւելի
ն՛որ ձևը՝ պհլ.
ւ ^ շ ^ Ւ Օ ՚ - Օ » «3 ԲԱտէշ-բ՚ՅՈ–
և պրս. Օկ1ձ.յ
բԱտէե
՚
ՅՈ,
Հ ) , յ ; Հ .
բԱՏէ^՜ՁՈ,
որոնք ենթա­
դրում ենհպրս. և զնդ.
*
բՁ1
–
Յէ1–
թՅ Ո Յ – ։
Ծագում է հպրս,
*
թրտէ1– =
զնդ.
յ
\
^ յ
Յ
0
^
Ս
֊ \
բՁ1–տէ1– >
պհլ.
\
+Հյ\>\ջյ
ԲԱՏէ
և պրս.
Հ ^ Լ յ
բԱ^է,
զազա
բՁտէ,
աֆղան.
թսՏէ,
ՔՐԴ–
Բ1§է,
բելուճ.
բ
՚
ս է
«
թիկունք,
կըռ–
Fonds A.R.A.M