ՍԱՐ
1 8 3
եսւր,
յն.
գ ա ՚ո ա
և
օ՚ււօս,
եբր.
ոաո,
Ր օ շ , րէշ։
Ազգասէր Կալկաթայի
1847,
X 120, էշ 379 մեզանից է գնում պրս.
ՏՅ՜ւ^ՁՈ
(
կամ
ՃՃՀՆ՚ՃՈ)
«
ուղտապան»,
կազմուած
հյ.
սար
«
գլուխ» և
վանել
բառերից,
Տօէէահ. 2 0 ^ 0
1850, 361,
226
զնդ.
ՏՅՐՅ
և սանս. Հ՚ԱՅւՏ, որոնց
ՃՈՇՁ
68, 123
աւելացնում է պրս. աֆ­
ղան.
ՏՁ1՜,
օսս.
Տ31՝,
յն. 7.6.0Ղ։ Նրանց
համեմատ են նաև
Լ Ձ
§ . Սւ
՜
§6ՏՇհ.
301,
ա\\&
ա ա
38, 576
և 44, 565,
յԱՏէւ, 26Ոճտթ.
292,
Տէրվ. նախալ. 74
ևն, Մորթման
շ բ յ Ո Օ 26, 588
պրս.
ՏՃ1՝ և բևեռ. զԱՏւա
«
գլուխ»։
Հիւնք.
պարսկերէնից։
Այս բոլորը
զանազանու­
թիւն չեն դնում այս և յաջորդ բառի մէջ
(
սար
«
գլուխ, գլխաւոր»)։
Առաջին
ան–
գամ
Հիւբշ.
ձՈՈ.
Տէ.§ 274
և Խա.
Օւ՜Ձա.
236, 489
տարբերելով
երկուսը՝
սար
«
բարձունք»
դնում է բնիկ, իսկ
սար
«
գլխաւոր»՝
փոխառեալ
իրանեա–
նից։ Սրա պատճառն ի հարկէ այն է՝
որ իրանեանների
մէջ առանձնապէս
«
լե–
ռան գագաթ կամ լեռ»
նշանակութեամբ
գործածուած չէ բառը,
թէև կարելի է
փխբ. ասել
ՏՁք-1
է օ հ
«
ծայր
լեռան,
լեռան գագաթ, այն է գլուխ
լերին»։
^6ւ116է
(
անձնական)
բոլոր
իմաստնե­
րով էլ իրանեանից
փոխ՛առեալ է հա­
մարում և երկու տեսակ
ԱԼԱՐ
զանազա­
նելու կարիք չի տեսնում։
Արան
հա­
կառակ է սակայն
սարանալ
«
բարձրա­
մտիւ», որ զուտ հայկական
կազմութիւն
ունի և կարելի չէ փոխառեալ
համարել
պրս.
ՏՁՐ
«
գլուխ»
բառից։
(
ՓօեՕւ
՜
Ոյ՛
1.
403
որ ընդունում է հնխ.
1
Հ ՚ 6 Ր –
«
գլուխ,
գագաթ», անապահով է համարում տալ
նոյն արմ ատին նաև «բարձրանալ»
ի ֊
մաստը,
Հյ.
սարանալ
ձևը
միանալով
յն.
7.10՚.
ս՝։Հ1Ղ՝,
բառին՝
հաստատում
է
հնխ.
1\6
ք–
«
բարձրանալ,
բարձ­
րամտիւ»
նշանակութիւնը)։
Յակոբեան
տե՛ս
Դար։
Մառ,
ՕշՈՕՏՏ.
Ղ2ւ6ո. էշ 6
եբր.
"1
Ո
ՈՅՐ
«
լեռ» և վրաց.
օյյծօ
սերի
«
լեռ, լեռան գլուխ» բառերի
հետ.
սեմական
արմատն է
հո՛,
որի յաբե­
թականն է
ՏՈ՜«
Մառ,
1
<թա. « «ԹՈ».
Շ1.
էջ 28
սար
(
լեռան)
ուղղելի է հա­
մարում
սայր,
ինչպէս
ցոյց է տալիս
վրաց.
սերի։
Թիրեաքեան ՀԱ 1912, էշ
288
նոյն ընդ
սայր
և
ծ ա յր ։
ԳՒՌ.-
Ալշ. Ախց.
Ասլ. Գոր. Երև. Ղրբ.
Կր. Հմշ. Մկ. Մշ. Ջղ. Շմ. Աեբ. Ալմ. Վն.
Տփ.
սար,
Մրղ.
սաս,
Ագլ.
սօր
«
լեռ»։
—
նոր
բառեր են
սարւոր, սարաչափ, սարապարան,
ս ա ր ե ցի։—
Արա՞ն պէտք է կապել, թէ պրս.
նոր փոխառութեամբ պէտք է մեկնել
Ղրբ՛
սար
«
գորգ գործելու կամ ջուլհակի
ոստայնի
ամենաբարձր գերանը», որից և
սարագաթայ ,
ս արա վ այր։
ՓՈԽ.-Վրաց.
եց&օ
սերի
«
բլուր»։
*
ՍԱՐ
«
գլուխ, գլխաւոր», այս իմաստով
առանձին գործածուած
չէ. բայց սրանից են
սարապեա
«
գլխաւոր,
իշխան» Թէոդ. կուռ.
աղանդասար
«
աղանդաւորների
գլուխը»
Երզն. մտթ. 303 (հմմտ,
աղանդագլուխ
Ուռհ. 239),
կախարդասար (ի-ա
հլ.) «կա­
խարդների
գլխաւորը»
(
տե՛ս
առանձին),
մեծասար
«
երկավանկ բառ, որի առաջին
վանկը երկար է, երկրորդը՝
սուղ» Թր, և
Երզն. քեր.։
= Պհլ. յ^յ
ՏՁՐ,
պրս. ^
ՏՅՐ
«
գլուխ»
բառից, աւելի ընդարձակ տե՛ս նախորդ
սար
բառի համեմատութեանց
մէջ։—
Հիւբշ. 236։
նՀԲ
կախարդասար
բառը
հանում է
արարօղ, սարաս, սարօ/, սարք
ձևերից։
Միւսները տե՛ս նախորդի տակ։
+ 11ԱՐ, ու
հլ. «կազմած, կահ, կարասիք,
սպաս» (անեզաբար
գործածուած)
Ուռհ.
Շար. Տօնաց. «ձիու
կազմած, թամբը
ևն»
Արծր, 285. Առաք. պտմ. 426, «պատրաստ,
տրամադիր»
Մխ, բժշ. 40, 43 (տե՛ս
նորայր,
Հայկ, բառաք. 93),
Անսիզք
15, 27, 59,
Վստկ, 144, որից
սարել
«
կազմել, պատ­
րաստել»
Ամբ, պտմ. տպ, Մ ոսկ, էջ 17, 67,
տպ.Շահն, էջ 36, 82, Վստկ, 43, «պատ­
րաստ
լինել»
Անսիզք 35, «ծածկել»
Բառ.
երեմ, էջ 282,
սարուած
«
գործիք»
Բրս.մրկ.
14.
Վստկ.
սարութիւն
«
հանդերձանք,
կազ­
մութիւն»
Բրս. մրկ. «գոյք»
Անսիզք 45,
«
սարք, կազմած
ձիոյ» Անսիզք 31,
ոսկեսար
«
ոսկի կազմածով
(
ձի)» Թղթ. դաշ.
ոսկե–
Fonds A.R.A.M