մէկ անգամ
գտնում եմ գործածուած
այս
արմատական
ձևով
աղաչանք
և
պաղատ
կրկնականի
մէջ՝ Եփր. յես. էջ 317 (որի հետ
հմմտ. գւո.
աղաշ-պաղաա).
նոյն
արմատից
են կազմուած
պաղատիլ
«
աղաչել, թախան­
ձել» ՍԳր. «լալով աղաչել» Մանդ. Շար.
պա­
ղատանք
ՍԳր.
պաղա տ ախառն
Մծբ.
պաղա­
տումն
Խոսր. Նար. Արծր.
պաղաաաար
Սկևռ,
աղ.
աշխարհապաղատ
Բուղ,
բազմապաղա տ
Յհ. կթ.
մեծապաղա տ
Յհ. կթ.—բառիս երկ­
րորդ ձևն է
պաղէտ
«
աղաչանք»
Մծբ, էջ 305,
339.
Եփր. յես. էջ 317 և մնաց, էջ 475 (ըստ
այլ ձեռագիրների. հմմտ. ՀԱ 1911, 504 և
1912, 547),
ՆՀԲ «թախանձել
յաղեաց վասն աղե­
տից»։ Աճառ. Արրտ. 1911, 418 համե­
մատում է լազ.
պալակար, օպալակա–
Րու
«
խնդրել, աղաչել» բառի հետ։
Այժմ
սակայն
գտնում եմ որ սոյն լազ ձևր
փոխառեալ է
նյն. ՈՕ.ջօ.աճՏ> «աղաչել,
պաղատիլ»
ձևից
(՚
թ–\>1–ք
սովորական
շրջմամբ), որով ո՛չ մի կապ չունի հա­
յերէնի
հետ։
ԳԻՌ. —Մրղ.
պաղատ,
Տփ.
պաղատիլ,
Ախց.
պաղատէլ,
Ննխ.
բաղադէլ,
Սվեդ.
րա–
ղէոդիլ,
Ախց. Երև. Շմ, Ջղ.
պաղատանք,
Ղրբ՛
պղա՚ տ անք,
Տփ,
պաղանտաք,
որից
կրկնոլթեամ
բ Երև. Մրղ. Սլմ. Շմ.
տղաշ–
պաղատ
լինել,
Սեր,
ախջէլ-բաղդէլ
«
շատ
աղաչել»։
ՊԱՂԱՏԻԼ
«
պատատիլ, կապիլ», ունի մի­
այն Բառ. երեմ, էջ 263։
*
ՊԱՂԱՏԻՆ
«
տափակ
նաւ».
նորագիւտ
բառ, որ մէկ անգամ
ունի Սոկր. եկեղ,
պատմ, 669. «Նաւն ծանրաբերձ որ զմեծա­
մեծսն բերէ սիւնս, պաղատին
զնա անուա­
նել»։
֊
Յ ն .
7
է/.0117)
նոյն
նշ. բնագրում դրուած է
հյց.
ւ^Յէ՜է՞ղ),
որից և տաոադարձուած է մեր
ձևր։
Ուղիղ մեկնեց Մեսրոպ եպս. հրտր.
Սոկր. էջ 669։
*
ՊԱՂԱՏԻՏ, ի-ա
հլ, «չոր թուզ» Ա. թագ.
իե. 18, լ. 12. Դ. թագ. դ. 42, ի. 7. ես. լր.
21.
Նորագիւտ Ա. մնաց. ժբ. 40. (իսկ Ցուդթ.
ժ. 5 գրուած է յգ. գրծ.
պաղատտկօք,
այլ ձ.
պաղատկօք, պաղատտկօք),
Ոսկ. ես. 240,
Եզիշ. դտ, 197։
= Յն. ՀԼՕ-ճև^-ղ «չոր
րնկոյզի,
թուզի և այլ
պտուղների կարկանդակ կամ շարոց», սրա
նուազական
ձևերն են
^:^X^&^ՕV, 1էՕ>,0է9((;, 7է01–
^օւ&ւՏօ^.
վերջինր գրեթէ նոյնանում է մեր ձևի
հետ։
Յոյն բառի
ստուգաթանութիւնր ան­
ստոյգ է՝ ըստ
ՔօւՏՁՕգ
740։
—
Հիւբշ՛
369։
ՆՀԲ
«
նոյն բառ է և ի յն.
բ ա լ ա ՚ թ ի » ։
Հիւնք. յն.
7
^^X^'&V]
«
կողով
թզոյ», պրս.
քՁ1ՁէԶ
«
պտուղ
չորացուցեալ,
քաղցու
թանձրացեալ,
պաստեղ»։
Պ աղլ եղ
տե՛ս Պաղ,
*
ՊԱՂՄԱԿԱՆ
«
մի տեսակ երկրաշարժ, որ
գետինր
դողացնում է «Արիստ. աշխ. 615
(
գրուած է
ա աղմա կ ան)։
֊
Յ ն . 1Հ0ւ)^\ւ0ԼՀ՚1ՕՀ հոմանիշի համեմատ կազ­
մուած է 1ԼՁ,Ճ\ԼԳ «սասանում, դող» բառից՝ հյ.
–
ական
մասնիկով,—Հիւբշ՛
էջ 370։
Ուղիղ մեկնեց նախ ՆՀԲ։
Պ աղան
տե՛ս Անղոլն,
֊
Պ Ա Ղ Պ Ա Ջ , ո
հլ.
«
փայլ,
ցոլք» Նար.
տաղ,
աւելի լալ երևան է դալիս
ածանց֊
մանց մէջ, ինչ.
պաղպաջել
(
գրուած նաև
բաղբաջել)
«
փայլիլ,
փայլփլիլ, ցոլալ» Ոսկ.
ես. Եվւր. վկ. արև. 94.
պաղպաջուն
«
փայլ֊
փրլուն» Ոսկ. մ, ա. 3. բ. 25, կող, ժդ, Յհ.
կթ.
պաղպաջումն
«
վւայլ, ցոլք» Տօնակ, Տաղ.
պաղպաջանք
«
զարդարուն
գահաւորակ»
Ա.
թագ. իզ. 5, 7. Նար. (թրգմ. յն. ճԱր-ռյ^
7)
հո­
մանիշից, որ մեր թարգմանիչները
կարծել
են թէ ծագած է
֊
բ.1է(0
«
փայլիլ,
ցոլալ» բա­
յից, մինչդեռ սրա հետ ո՛չմի կապ
չունի)։
Արմատր
պաղպաջ՝
նշանակում է նաև «մի
տեսակ սպիտակ
փայլուն վէրք, որ բորո­
տութեան
սկիզբն է» Ղևտ. ժդ. 2, 4, 24, ժդ.
56. «
Նշան
սպւոյ կամ պալար կամ պաղ­
պաջդ
օսճ՜ղ օ-ղււսօՀՕՀ Հ՜փօւպ՚ղՀ, պաղպաջն -
ոխւս՜Հգ,, և սպւոյ և պալարի և պաղպաջոյ
= 1.0.1 օսճղՀ
֊ ՝
ւ
օ՚գւօւօւօւՀ ա\
է&5
&
ձԼօ$Լօ՝ւ)ՀՕՀ
ա
,
որոնց մէջ թէև հայերէնը
համընթաց չէ յու­
նարէնի հետ, բայց
պաղպաջ
բառի համա­
պատասխաններն
են%փօ.պ–դՀ,
«
ձ/ք&չա՜էՕՀ,
որոնք երկուսն էլ բուն նշանակում են «փայ­
լուն, պայծառ»։
Ըստ այսմ
հյ. «պալար,
Fonds A.R.A.M