ՍԱՆ
173
ՍԱՆ
հարսն էր և որի պահպանութեան
տակ
էր
գտնւում Երկիրր։ Դարձել է նաև ամսանուն,
իբր համապատասխան
յունիսի,
որից փո­
խառեալ է ասոր, .*֊>֊>
յ
^^ՏԼօՁՏբշոճՁՈ՜ՈՁճ
նոյն
նշ,–—Հիւբշ,։
ՀՀԲ
սպանդարամետ
դնում է
սպանդ
բառից։
նՀԲ
սանդարամետ
ի բառիցս
սան
կամ
սանդ, դար, մէ տ ։
Լ Յ § .
Նւ–
§6ՏՇհ.
1041
հի
սպանդարամետ
մեկ­
նում է վերի ձևով, առանց
յիշելու
սան­
դարամետ
բառր։
նոյնր նաև
1\1
ս116ք
Տաճ\\ք 42, 254,
որից
յԱՏէ՞ւ, 26ՈճՏթ.
5 3 ։ –
Լ Ձ Տ
.
<36Տ. ճեհձ. 265, 293,
ՑՇԱՐ.
եէւէք.
ՆՇՃ.
45
աւելացնում
է նաև
սան­
դարամետ։
Բառիս վրայ րնդարձակ խօ­
սում է էմին, Հայ հեթ. կրօնը (թրգմ.
Յոյս
1875, 2.90)
և
14
շէ. ՃՇՕՃ« « 3
280,
որ ընդունում է թէ մեր բառը Գ
—
ծ
գա­
րուն փոխառեալ
է պրս.
սաբենտ ամադ
կամ
ԷսբԷնտարմադ
«
աշխարհի
ոգի»
ձևից։ Թէև Պարսից և հեթանոս
Հայոց
մէշ գործածւում
էր նշանակելու
համար
աշխարհիս
մաքուր
և հնազանդ
ոգին,
բայց քրիստոնեայ
հայոց մէշ բոլորո­
վին հակառակ
նշանակութիւն ստացաւ,
այն է «դժոխային
անդնդոց
թագաւո­
րութեան չար ոգին»։
Նոյն
նիւթի
վրայ
տե՛ս նաև Կ ոստ ան եան, Հայ հեթ, կրօ–
նը, էշմիածին, էշ
28 — 31,
Հիւնք. և Թի֊
րեաքեան, Պատկեր
աշխ, գրակ,
208
ըստ
էմինի։
Հիւբշ, էշ
73—74
Սպան­
դարամետ
(
իբր յատուկ
անուն)
մեկ­
նում է վերի ձևով, բայց չի րնղունում
սանդարամետ
բառր՝ ձևի և նշանակու­
թեան տարբերութեան
պատճառով։ Աւե­
լի յետոյ
ընդունել է նաև
սանդարամետ
թառի
նոյնութիւնը՝
ըստ
^6ւ1Խէ
Բ Ը Ճ
/, 235։
Բառիս վրայ րնդարձակ մի քրն–
նութիւն
ունի Վարղանեան
ՀԱ
1928,
457—62,
ԳՒՌ.–—Մշ.
սանտարամեդ։
ՍԱՆԴԻ՚ւՈՍ
«
ձէթ անուանի», գիտէ միաքն
Քաշունի, Գ.
214։
Թոլի
օտար։
ՍԱՆԴՈԻՂ
կամ
ՍԱՆԴՈԻԽ
(
յ ետնտբար
ռ
հլ. ոսկեղարեան
հայերէնով
անեզական
է,
յետնաբար
կայ նաև եզ.
սանդադ,
ինչպէս և
ռամկաձև գրուած
սանդուխդ
Եփր. ծն. էշ
91
(
երկիցս),
սանդուղխ՝
անգ և Կոչ,
414.
սան­
դուղդ, սանդուխտ
Վրդն, առ,
138,
Օգոստ.
բաշ, էջ
18)
«
սանդուխ և նրա աստիճաննե­
րը» ՍԳր. Կիւրղ. ծն. Եղիշ. որից
սանդղաձև.
Ագաթ,
սանդղամատն
Վրդն. աւետ. Սիւն,
քեր.
188
ա, Մագ. և Երգն. քեր.
սանդղա­
տեսակ
Պղատ.
սանդղակառոյց
Տօնակ.։
֊
Թուի
բնիկ
հայ թառ՝
հնխ.
ՏգՅՈ
'.1–
«
ցատկել, վեր բարձրանալ»
արմատից, որի
ժառանգներն
են՝ սանս. տճ֊-Ոձձճ «ցատկել,
ժայթքել»,
ՃՏ\<՚ձՈձՁ.է1 «յարձա կուիլ», լատ.
Տ ՇՅ Ո ճ օ
«
վեր բարձրանալ»,
իռլ.
ՏՇ6Ոճւ1Ո
«
ցատկեմ»,
ՏՇ61ՈՈ1
«
ոստիւն»,
յն. ^ա^ԿՉւճօ՝*
«
թակարդ,
ճամբի վթա յ լարած
որոգայթ»
(
որ այժմ
Բ
ո
Լ
ո
ր եւրոպական
լեզուներում
դարձել Է
սկանդալ),
հմմտ. մանաւանդ՝ նը֊
շանակութեան
կողմից նոյն՝ լտ.
Տ Շ Յ
1
Յ
Լհինը
*
Տ Շ Յ Ո Ճ – Տ
1
Յ )
«
սանդուխ, վերելակ», որ յետոյ
տուել Է իտալ. ՏՇճ\ճ>թրք,
1
ՏԿ.շ1շ^> ռմ կ,
իսկէլէ
«
լաստակ»,
ֆրանս.
6
Շհշ116
«
սան֊
դուխ, վերելակ, աստիճան»։
Հյ. ձևիմէջ ան­
սովոր է հնխ,
տ գ
> ս
ձայնափոխութիւնը,
որ
սակայն
բոլորովին
անսպասելի
չէ։ Ըստ
այսմ կրկին վերջաւորութիլններից
հնագոյնն
է
–
ուղ,
որ այլուստ ծանօթ մասնիկ
է. հմմտ.
երկիւղ, կենցաղ,
յաչաղհլ, տեսիլ,
ևն.–
ա ծ ո ւղ> ա ծ ո ւխ, դ ազա ղ> ղազախ
ձևերի նը֊
ման
ղ
վերջաձայնը
վերածուել
է յետոյ
խ
(
ԲօԽՅւ-ոյ՛ 2, 541, ՑօւտՁշգ 8 7 0 ) ։
ՆՀԲ
սանտրաճ/է ուղ
կամ
ուղի։ Տէրվ.
ՃԱՅՈ Ո
. 27
և Նախալ.
111
տալիս է վե­
րի մեկնութիւնը,
նոյն արմատից
դնե­
լով
նաև
հյ.
սնդիկ =
սանս,
Տ
1
<
ՅՈ
(1
Յ>
Հիւնք. պրս,
Տ Յ Ո ճ Յ Ո Յ
«
սանդուխ»։
Պա­
տահական
նմանութիւն
ունի կիրգիզ.
ՏՅէԱ
«
շարժական
սանդուղ»
ք Տ ^ Յ Ր Օ Տ հ
2,
407)։
ԳԻՌ, —Հճ,
սանդուխ,
Զթ–
սանդօխ, սան–
դոխ,
Ջղ,
սանդուք
(
անշուշտ
սանդուղք
ձե–
ւից) «շարժական
սանդուղ», Սվեդ.
սանդօղ՛
(
ուր
ղ՛
թուի թէ
ղք
ձայների
գումարն է),
Տփ,
սա՛նդուխտ։
ՍԱՆՍ՛, ի, ի-ա, ու
հլ. «երասանակ»
ՍԳր.
Վեցօր.
123,
Բուղ. Եփր. պհ. որից
սանձել
Ագաթ,
սանձահարել
Յկ. ա.
26,
գ.
2,
Եզն,
Fonds A.R.A.M