Ա Ո
85
կեց նախ
Բ
&
էաեՁՈ)/
1
Բ
13, 124 — 5
և
ՀԱ 1903,
151,
—
աշճւՈՏՇւ
Ճ2
27,478
կցում է սանս.
ՅՏՁ.|31ա
«
կցել,
Հաստա֊
տեբ
բառին։
Մ առ,
ճ թ « Ը 7 .
80
<Ո՝.
2
(1913), 30
սվան.
&
ՀէԼ
«
տուն»,
խալդ.
ց Տ 1
«
տուն»,
յ\Ր^Լ§Ա
«
տան
գլուխը»,
սվան.
1 1 2
^ Ա Ո 6
«
բնակեցնել»,
ա
&1
^1«գաղթական,
նորաբնակ»
։
ԳԻՌ.— Ագլ. Երև.
ազգ,
Ղրբ՛
ազկ,
Ալշ.
Մրշ.
Շմ. Տփ.
ասկ,
Ախց.
Խրբ. Կր. Հմշ. Մ շ.
ննխ.
Ոզմ. Ռ. Ջղ. Սեր. Ալմ. Սչ.
ասք,
Ակն.
Պլ.
սագ,
Տիգ.
ասք,
Ասլ.
աս*,
Զթ–
օսգ,
ոսգ՚.
Մկ.
ագկ-ագկըաակ
«
գերդաստան».
գալառա\կանն
երում շատ տեղ (ինչ. Ոզմ. Ս չ.
Նբ.)
ագգ
նշանակում
Էնաև
«
ազգական»։
Թրքախօս
հայոց
մէշ Անկ.
Ատն.
այլասքի
«
մահմետական»,
Ատն.
ասկաղան
«
ազգա­
կան»
(
Արևելք
1888,
նոյ. 8 — 9)։
ԱԶԳԱՐՈՆ
«
սատանայ»,
նորագիւտ բառ,
որ մէկ անգամ
գտնում
եմ գործածուած
Մո֊
լութ. 415 ա. «Ունէին
թագաւոր
զհրեշտակն
անդնդոց,
այսինքն
զսատանայ,
որ կոչի
ազ–
զաբոն,
որ թարգմանէի
կորուստ»։
՛
ԱԶԴ,
արմատն
անհոլով
Է և ոճերով
մի­
այն
գործածական։
Առաջին և
հիմնական
իմաստն
Է «լուր»,
որից
ագգ առնել
«
լուր
տալ»
ՍԳր. Ոսկ.
ագդ լինել
«
լուր
տրուիլ,
լսոլիլ»
ՍԳր.
ագդել
«
լուր տալ».
Ազդեսջիք
փողով
(
Թ՛ուոց 6. 9).
ազդարար
«
լուր տուող».
Ազդարարն ժամահար՝ փող
(
Յհ. իմ.)։
2.
Այս առաջին
իմաստից
ծագում
Է
«
զգալ»
ի մ
ԱՀԱ
Ահը,
ճիշտ
ինչպէս
աղխ.
իմանալ
«
լուր
լսել. 2. զգալ»
(
Ականջս
չի՛մանար. Ցաւ ի ֊
մացայ). տճկ. ձս^/ՈՂՏւզ
«
լսել.
2.
զգալ»,
ռուս.
Շյա աՅէ ե
«
լսել
(
ձայնը) և զգալ
(
հո­
տը)»
ևն։ Այս իմաստով
են՝
ազդիլ
«
զգա­
ցուիլ».
Հուր ջերմութեամբն
ազդի
մարմնոյ.
Եզն.
Ի չարչարելն
ոչ ինքն ինչ զայրանայ և
ի տանջելն ոչ ինքն
ազդի. Ոսկ.
ես.
ազ­
դարան
«
զգայարանք»
նար.
ազդելի
«
ըզ–
գալի».
Ազդելի աշխարհ
կամ
տարերք.
Վեց֊
օր։
3. «
Զգալ»
կրաւորական
իմաստ է, որի
ներգործականն
է «ներգործել,
ազդել»,
այ­
սինքն
«
խմանալ տալ», այստեղից՝
ազդ
«
ազ–
դեցութիւն».
Զննելի
հուրս երբեմն
մերձեցաւ
ի մարմինս և ազդ
ինչ հրոյ ոչ եցոյց.
Ոսկ.
ԱԶԴ
ես. 69.
ազդել
«
զորել,
ներգործել».
ԹԷ աղն
անհամի, ոչ իմիք ազդիցէ այնուհետև.
Մտթ.
ե. 13.
ազդեցի,
Ոսկ. ես.
ազդող
Եբր. դ. 12.
ազդեցութիւն
ՍԳր։ 4. Սրանից
անբաժան է
«
զօրաթիւն,
ոյժ»
իմ աստր, որից
ազդ ոյ
(
յետ­
նաբար
ազդուի
«
զօրաւոր»
Ոսկ.
ազդոյ վէրք
Ոսկ. մտթ.
յազդոջ (՜ազդ
արմատի
հնաւանդ
ներգոյականը
և նրա միակ
հոլովեալ
ձևը)
«
զօրաւոր
ժամանակը»
Ոսկ, Եբր. է։
Վերջին
իմաստով
բառս գրուած է նաև
աստ
(
ինչպէս
կայ
ազդր
և
ասսւր^),
առանձին
անգործածա­
կան
է. գտնւում է հետևեաղ
ձևերի
մէշ,
աս­
տագոյն, աստիագոյն
«
սաստկագոյն»
Ոսկ.
յհ. ա. 3.
աստևոր
«
հաստատուն»
Ածաբ. ծն.
Պիտ.
Խոսր. պտր\գ.
աստի, աստին, աստոյ
«
պինդ,
տոկուն, հաստատուն»
Փիլ. (ստէպ).
Ոսկ.
յհ. ա. 3,
աստու, աս տ ոյ
«
զտեղ» Վա­
նակ,
յոբ,
բոլորն
էլ
յետին։
Բայց
հնից
կան՝
յաստւոյ՛ պահել
Ոսկ. ես.
աոաւել աս­
տիք
Եզն. (ըստ Թոռնեան,
Հատընտ.
1891,
էշ 53 ուղղելի
առաւելան դիք). յա ս տիս ման­
կութեան
Բուղ,
յաստիս մ ա րմն ո յ , յետ աս­
տեացն մանկութեան
«
արբունք,
առոյգ
հա­
սակ» Ոսկ, մտ. գ, 14. Երր.
Իգ.
յասսփսս
յուժի զօրութեան
Ոսկ.
ես։
= Հպրս.
32,
ՃՁ
«
լուր»
(
օր.
1
<ՅՐ9,հ^Յ Ո 3 1յ
3,2
ճՅ
Տւն&ՃԱ չեղև ազգ ժողովրդեան).
պՀլ.
Ձ,2ճ
«
լուր»
(
օր.
ճ1՝յՅՏթ 3,2Ժ ա ծ է
ազգ եզև
Արշասպայ.
(
յ 6 1 § 9 , 1 ՚ ,
^ ճ է ե ^
1
2
Յ Ր 1 Ր Յ Ո ,
Էջ
48)
մանիք.
պՀլ.
Յ շ ճ
«
յայտարարել»,
3,2–
ճշ^քՄ
«
ծանուցող,
տեղեկաբեր»
(
Տ Յ 1 6 1 Ո Յ Ո Ո
8
(1908),
Էջ 51), աֆղան.
շձՅ,
սանս.
3,
ճճհՅ
«
ապաՀով,
ստոյգ, Հաստատ»։
Ւրա–
նեան
բառը պէտք է ունեցած
լինի նաև
մեր
«
ներգործութիւն,
ուժ»
նշանակութիւնը։
ՊաՀլաւերէնի
միջոցով
բառը
փոխառու–
թեամբ
անցել է նաև արամերէնի՝
3,
շճ
կամ
^ " է ^
Ձ2,ՃՅ
ձևով, այս բառը
նշանա­
կում է նախ «ազգ,
լուր»,
օր.
&
շճ հ ո
^ / ՚ է ՚ Է Ճ
«
ազդ
եղև»
2
ճ
\
ք>հ.
2, 265,
երկրորդ՝
գոր­
ծածուած է Ղան. բ.
այստեղ
բառի
իմաստն
անորոշ
է. 1
ո
յն
թարգմ
անութիւնն
ունի
0 /,0"
քՕյ
Դ.7Լ՛ Տ\10~ձ
0
է7էՏՕ17յ.
Հայը՝
բ անն վ երացաւ յինեն.
Վուլ֊
դատան՝
Տքաս
1"606
ՏՏ1է Ց ա ք ,
որով
Ց շ ձ |
Fonds A.R.A.M