74
ԱՐԻ
քաղաք Արբոկ). աչս բառը արդարև
Փիլ. լին.
դ. էշ 301 մեկնում է «չորից»
(
թարգմանի
Արբոկ՝
չ
ո
րից
)՛
Ըստ
այսմ՝
–
=եբր. Խնձ քաղսՀքի
անունն է, որ գոր­
ծածուած է Ս. Գրքի երր. բնագրի
նոյն հա֊
տոլածներում
և տառադարձուած
է յն. առա֊
չին
տեղում
՚-
ճ֊թ^Օ*,
երկրորդ
տեղում
՚
ճթ-քօքՅ
(
այլ
ընթ.
ճքփա՜Հ, ճքփօ,
\
$–;
ճթքՅտ*, ճքփօՕէ,
ճ(փօ/. (06 Տ 6Ո1 Ա Տ
17, 63
բև
728
բ) և
կցուե֊
լով
եբր.
Յքէ)3
«՛
չորս))
բաէւին,
թարղմանուել
Է ա է՝ ս պե ււ:
Սաճ*
((
պահանորդ
կամ
պահպանող»,
գիտե
միայն Բառ. երեմ. Էշ 3։ Ըստ
Ակինեան
ՀԱ 1930, 493 այլ ընթ.
ատու՝, աղու՝,
սրանով
նոյնանում
Է բառս
ատոր
«
պահանորդ»
բա­
ռի հետ, որ տե՛ս
առանձին։
ԱԲԵԹ
(
սեռ.
–
ի
)«
կ տաւից կամ սունկից և
նման
բաներից պատրաստուած
դիւրավառ
նիւթ, ղավ», նար. խրատ. Տաթև. ձմ.
ճծզ։
՛
Նախ
ճ1ցթւ–օէհ, ՃՏ18, րօ1ւ^1. 100
կցեց
պրս.
թօճՑհ
բառին։
ՆՀԲ և սրանից
առնելով
նաև.
Հիւնք.
գնում են յն,
Տ
.
ՈՀ(Օ
է
Տ
.
էէ10\ա1
«
լուցանել,
վառել»
բայից։
2 0 /
^ 0
1868(22),
330
և սրանից
Էլ
Լ Յ ^ Ց Ր Ճ Ց
,
ՏյՈՈ.
1877, ՝
103, 40
դնում Է պրս.
ի>\
ձ1
,62,
^ \
Ձե6Ր,
36
V,
–
է 362,
ի>\
ե յ շ ՚ ձ
կայծ»
բառերից։
Լց§.
ձ1
*
ա.
Տէսճ §
3
մերժում
Է սրանք՝
նշանակութեան
տ ար բե ր սւթե ան
պաաճառալյ
ԳԻՌ.
—
Հճ.
ա բ ՚ բ ՚ ե թ ,
Խրբ.
աբ՚Էթ,
Հմշ.
ա–
փէթ,
Զթ.
աբ՚իթ.
նոյն
Է նաև
աբեթ,
%
րբ.
((
լեռնային
բոյս՝
որից աբեթ են պատրաս­
տում», բայց տարբեր
Է
աբեթ
Ննխ. «խեղճ,
թշւառ», որ
Յաբեթ
յատուկ
անունից
Է։
ՓՈԽ.— Վրաց.
արեդի
«
աբեթ»
(
տե՛ս Ա֊
ճառ. Բազմ. 1898 225 բ և Արրտ. 1898,
370
բ), մինգր.
օբեդ
«
աբեթ», սվան,
հաբե–
դի, հոքեդ
«
աբեթ», Մառ
1918,
Էշ 339
այս
բառերը
համարում
Է հշճ «վառել» ար­
մատից,
հմմտ. սվան.
\1
հձւՈՇ
«
վառել»,
եթէ այսպէս է, ուրեմն
բառը
բնիկ Կովկա­
սեան
կդառնայ և հետևաբար
հայ ձևր
կլինի
վրացականից
փոխառեալ։
Առ
այժմ այս
ստուգաբանութիւնը
անհաստատ
է թւում
մեզ։
*
ԱԲԵՂԱՅ> ի
հլ՛ «վանական,
կուսակրոն
կրոնաւոր»
կոչ. ժդ. Բուղ. Զ– 1Տ.
ածանցման
մ էշ երևում է երկու ձևով,
բուն
ձևից՝
աբէ–
ւլայակերպ
ճառընտ.
աբեղայութիւն
էմբ.
պտրգ,
աբեղայա կ ան
Մարթին,
կրճատմամբ՝
աբեղաթաղ
Մ աշտ.
աբեղութիւն
Լմբ. մատ.
էշ
47։
Յետնաբար
եղած է
հա բ եղայ
Վրք. հց. ժե (այսպէս
գրուած նաև կոչ. 290).
կրճատ՝
աբեղ
Ղրնղ. 343. յետին և յարմա–
րեալ ձև է
խ ա բ եղայ
«
վատ
աբեղայ,
խաբե­
բայ
աբեղայ»
(
ինչպես
ունինք
չքահանայ).
Խաբեղայն
և ո՛չ աբեղայն.
Ո՞ւր է
խաբեղայն
Մարինոս.
Յայսմ
հմմտ. խաբ եղար և ո՛չ
կրոնաւոր.
Լմբ. մատ. էշ 48։
= ասոր.
Ան՜1\Ձ,
2
ւԳ11\0ւ
«
աբեղայ»,
որի առաշին
նշանակութիւնն
է «տխուր,
տըր–
տում»
6
ե1
գալ, սգալ, տրտմիլ» ար­
մատից
( ՚ 6
ա շ 1
< 6 1 ո 1 3 Ո Ո ,
Լ6Ճ.
Տ^.
էշ 2 ա).
ասորերէնից
փոխառեալ
է նաև արաբ.
ՁԷ
11
«
ծերունի»
(
Կամ
ուս,
թրք. թրդմ. Գ.
372),
«
քահանայ»
(
անդ՝ էշ
126)։
—
Հիւբշ,
299։
Հներից Տաթև. ամ. 52 մեկնում է «աբե­
ղայն
հայր ասի»։
ՀՀԲ
ապ
«
հայր» բա֊
ռից,
ՆՀԲ արաբ,
էաիլ։ ա 1 1 6 Ր
ՏԱ^Ճ\^
66, 278
արամ.
ցէւ՚Յ
«
ընկեր,
եղբայր»
բառից, որ մերժելով
Լ Յ
§ .
Ճ.Ո. Տէսձ.
§ 4՝
դնում է ասոր.
&\\\\&։
ԳԻՌ.
—
Կր.
աբ՚Էղա,
Սլմ.
ապեղա,
Պլ. Ռ.
ափէղա,
Տփ.
ափիղա,
Մրղ.
ապէղա, հապէ–
ղա։
նոր բառեր են
աբեղաթող, աբեղաջարդ,
աբեղաձագ, աբեղախաղ, աբեղանաշ, աբե­
ղուկ։
ԱԲԵՂՈԻ
«
փութապէս»,
գիտե
միայն
Բառ.
երեմ, էշ 3։
*
Աք*Իք1Ն
«
աղքատ».
«
Աբիոնն
աղքատ
կոչի
ի լեզու
հեբրայեցի...
զնոսա
(
զեբիոնիտ
ա֊
զանգաւորսն)
առաշինքն
յիրաւի
կոչեն ա֊
բիոնացիս,
փոխանակ
զի աղքատաբար
և
տկարաբար
ունեին
նոքա
զՔրիստոս».
Եւս.
պտմ. 203—4.
նոյնը Անան. ժմնկ. 39՝ Քան֊
զի արիովն ի հեբրա յեցլոց
լեզուն
աղքատ
կոչի։ — Ուրիշ տեղ չէ
գործածուած։
=
յն,
ՕէքՅւՕտ;, 5^107
«
աղքատ,
չունևոր»
Լօ.
ան–\–ֆ՚10<, կեանք)
եբր.
յ ՚ ւ ՛ ) ^ 6 ^ ՝ 0 Ո
«
աղ–
Fonds A.R.A.M