18
....
-
-
^
- —
-
Այն նոր հայագէտների
մէջ, որ Հիւբշմանի
հետ և նրանից
յետոյ
գոր
ծեցին ու գործում են, յիշատակութեան
արժանի
են մասնալորապէս
811
§յ
§6,
^61116է,
Բ
Ց
Ճ
Շ Ր Տ Ց Ո , ԼճճՕՈ,
Տշհ6քէ610աէ2
,1
ԲՁէ1ԱէՁՈ7,՚Բ6է61ՏՏ0Ո.
չեմ
յիշում
նուազ
կարևորները։
Արանց
բոլորի
գործերը,
որոնք
հրատարակուած
են
եղել
մինչև
գործիս
տպագրութիւնը՝
առանձին
գրքերով կամ զանազան
հան֊
գէսներում,
ամփոփած,
նրանց
տուած
հազարաւոր
ստուգաբանութիւնները
(
բոլորը
անխտիր)
ժամանակագրական
կարգով
դասաւորած՝
յիշատակել
եմ։
Ստուգաբանութեանց
այսպիսի
մի ամփոփում
առաջին
անգամն
է, որ
լոյս է
տեսնում։
5.
եւրոպացի
հայագէտներից
դուրս՝ կան նաև բազմաթիւ
հայ գրող
ներ,
որոնք
զբաղոլած
են հայ լեզոլաբանոլթեամբ
և սկսած
Ազդարարից
մինչև
այսօր՝
լցրել են ամբողջ հայ մատենագրութիւնը
իրենց
գրքերով և
զանազան
յօդուածներով։
Սրանց
միջից
մի-երկուսը
միայն
գիտուն
անուան
արժանի
են, ինչպէս Պ ատկանեան,
Տէրվիշեան,
Այտնեան.
միւսները
հնա
գոյն պատոլելիական
դպրոցի
խեղճ ու կրակ
ներկայացուցիչներ,
լեզուա
բանութեան
տարրական
կանոններին
անգիտակ, արտադրել
են անհամ
ձաբըռ֊
տոլքներ։
Այս կարգին են պատկանում
Լիւնքեարպէյէնաեան
(
իր
հռչակաւոր
Ստուգաբանական
բառարանով,
այլանդակութեան
գլուխ
գործոցն
է), II–
Մսերեան,
Ս. Կոլրտիկեան,
՛
հ, Աարգիսեան,
3.
Վ. Յակորեան,
Ղ. Խաչկոնց և
ուրիշ շատ շատերը,
մինչև
նորագույն
«
գիտունները»։
Թէև այս հեղինակների
առաջարկած
ս տ ոլգա բան
ռլթիլնն ե ր ր
գիտական
արժէքից
զուրկ,
բայց ես
ամբողջութեան համար
պարտք եմ համարել
կա
տարեալ
խղճամ տութեամ
բ
թերթել
բոլոր
ուսումն ա ս ի րութիւնն
ե րը,
աչքից
անցկացնել
բովանդակ
հայլրագրութիւնը
ոկզբից
մինչև
այժմ և առաջար
կուած
բոլոր
ստուգաբանութիւնները
անխտիր
հաւաքել
այստեղ,
առանց
ուշադրութիւն
դարձնելու
նրանց
անգիտականութեան
վրայ։
Ամբողջական
ուսումնասիրութիւններ
և առանձին
գրքեր
բառաքաղել
դիւրին
էր.
Բ
ա
1
ց
լր ագրո
լիքի՛
ւնը...։
Այս գործր արդարև
շատ ծանր էր և նրանք
միայն
պիտի
կարողանան
զգալ
գործի
ծանրութիւնր,
որոնք երբ և րցէ առիթ
ունեցել են հայ լրագրու
թիւն ր թերթելու։
Աշխարհիս
ո՛չ մի անկիւն ում չկայ հայլրագրութեան
ամ
բողջական
մի հաւաքածոյ։
Վիեննայի
Մ խիթարեանց
գրադարանը,
որիր
լրութեամբ
ամենապատուաւոր
տեղն է բռնում և 40 տարուց ի վեր
յատուկ
ջանք է գործ
դնում իր հաւաքածոն
լրացնելու,
բազմաթիւ
պակասներ
ունի։
Ազդարարը
աշխարհում
3
օրինակ
միայն
կայ։ Տաճկաստանում
Սահ
մանադրութեան
հռչակմամբ
ամէն մի քաղաք
իր թերթը
կամ
թերթերը
ունեցաւ,
յաճախ
խմորատիպ։
Արտասահմանի
հեռաւոր
անկիւններոլմ
բազ
մաթիւ
թերթեր
հրատարակուեցան,
յաճախ
քաղաքական,
որոնց
մուտքը
ցարական
իշխանութեան
ժամանակ
արգիլուած
էր խստիւ։
1914
թուից
սկսած՝
յարաբերութեանց
պակասում
ր արտասահմանի
հետ և այլ
նման
պատճառներ
չթողեցին,
որ այս կէտում
ցանկալի
կատարելութեան
հասնէի։
Անկարելի
եղաւ
ամբողջ
նիլթը սպառել,
բայց
այնու
ամենայնիւ
իմ բազմա
թիւ
ճամբորդոլթիւններս
երկրից
երկիր ու քաղաքից
քաղաք,
յատուկ հե
տամտութիւնս
թերթերի
հալաքածոներ
պրպտելու
որտեղ և ում մօտ էլ որ
լինի,
միջոց
տուին
ինձ անթիւ
քանակութեամբ
թերթեր
տեսնելու
և
նիւթ
քաղելու։
Մնացեալը
հաւաքել
ապագայի
գործ է։ Օգտագործած
գրքերիս և
Fonds A.R.A.M