ԱՌՈ
263
ԱՌՈ
ԱՌՆՈՒԼ
տե՛ս Ա ռ։
ԱՌՈԳ
«
ուժով» տե՛ս
Առոյգ։
+ ԱՌՈ%
«
աղբիւր, ոռոգիչ ջուր» Կնիք հաւ.
16 (
այլուր այս արմա՛տ ր առանձին
ան գոր­
ծածական
է), որից
առոգել
«
ջրել, ոռոգել,
Ուռճացնել»
Վրք. հց. Լմբ. Շնորհ, եղես,
ա–
ոոգանել
«
ջրել, թրջել» Ագաթ. (արիւնն առո­
գան՛էր զերկիրն).
առոգումն
«
ջուր տալը»
Լմբ.
առոգանութիւն
«
ջրելը» Մ՛ագ,
էմբ։–
Նախաձայն
ձայնաւորի
փոփոխութեամբ՝
արմատի երկրորդ ձևն է
ոռոգ,
որից
ոռոգել,
ոոոգա&էր
«
ջրել»
ՍԳր,
Սերեր,
ոռոգումն
«
ջրելը» Ագաթ. Բուղ. դ. 12.
աւփւսոոոգ
Պիտ.
սշմա ա ա ո ո գ
թ՚էոդ,
մայր.։
–
=Հնխ.
Տ^ՕV
արմատից, հմմտ. յն.
թօքօՏ
«
հոսանք»,
լիթ.
ՏՀձՀՃ «հոսումն», ՏէՏ՝/1Ո\1
«
արիւն
հոսեցնել»,
հսլ.
0–
ՏէէՕ՝\^Ա
«
կղզի»,
նաև սանս. ճէԽձյ&ճ
«
հոսեցնել» և հյ.
ա–
ռոլ,
որի հետ նոյն համեմատութիւնն
ունի,
ինչ որ
չոգայ
և
չու, կոգի
և
կով, արեգ
և
արև,
ա գ անիմ
«
հագնիլ» և
օդ, ա գ անիմ
«
իջևանիբ
և
օթ։
Միւս ց՛եղա՛կից ձևերի վրայ տե՛ս վարը
ա ռ ո ւ ;
(
Տե՛ս
Բ օ ե օ ա ^
Տ
> 703>
1՝1՚
ՅԱէաՅՈՈ
279,
\
^Տ1Ճ6
657,
8 0 1
Տ ՅՇզ
839)։
ՆՀԲ
նոյն ընդ
ոռոգել, առու, առոյգ,
լծ.
լտ.
ո ց օ , Մ ո ց օ ,
/
ե.
ձթՏտսա» Բ6էշաւ.
25
և Հիւնք. լտ.
Ոց31՜6>
Տէրվ. Նախալ,
106
արմա՛տը
դնում է
ոգ,
որ իբր թէ
ծագած է՝ հյ.
գէջ, գիջանալ,
յն.
Սքք
)6
^
«
խոնաւ», լտ.
Ա^՚60
«
տամկանալ» ևն
ձևերի հետ՝ հնխ.
\
ք Յ ^
արմատից։ Վե­
րի մեկնութիւնը տուաւ նախ
8
ս § ^ 6 1 Ր
1, 451, 452.
8
ս § § 6
հայերէնի
հնագոյն
ձելը համարում է
*
ՏՈ31յ^ՈՕ (–12Ո0)։
Բայց
Հիւբշ. 421 չի ը՛նդուն՛ում
8
ս
§ ց 6 – ^
մեկ­
նութիւնը,
առարկելով
թէ
առու
բառի
նախնական
նշանակութիւնն
է «փոս,
անցք» և ո՛չ թէ «վտակ»։
Սակայն
եթէ
այս
առարկութիւնը
ընդունինք
էլ, վե­
րաբերում է
առու
բառին և կապ
չունի
ոռո գ
<^*Տ1"(^
համեմատութեան
հետ։
Հիւփելեան,
Բազմ. 1910, 153
ա ռոյգ
բառից։
\
Լշւէ$է Յուշարձան 423 թրք.
3130)
«
վտակ»։ Պատահական
ն՛մ՛անու­
թիւն ունի աւսոր, ՀՀՀՀՀ՚քՀ^գլւ «ո ռո գե ա լ»
։
ԱՌՈԳԱՆՈՒԹԻՒՆ
տե՛ս
Ոգել։
ԱՌՈՂՋ
տե՛ս Ողջ,
1
^31՜01ւճ6Տ
տե՛ս
արի
բ՛առի տակ,
ԳԻՌ.–֊Ախց. Ակն. նր՚և. Ննխ. Ո. Սեր. Աչ.
Տիգ–
աոօիւչ,
Պլ.
օխջ-աոօխչ,
Ալշ.
առոխՏ,
Շմ.
առօխՏ,
Տփ.
ա՚րուխչ,
արվուխչութին,
Ոզմ.
հա ՚ռ ո ւխչ ,
Ասլ.
աոէօ՚խչ,
Սլմ.
աո վ ոխչ։
Մի նոր ևհետաքրքրակ՛ան
ձև Է Ղրբ.
ռըխ Տ լէ վ
(
<Հառոզջ և
լաւք)։
*
ԱՌՈ8Գ
(
անհոլով) «կայտառ
մարմնով»
Խոր. Պիտ, Մագ, արից
առոյգանալ
Մագ,
ա–
ոոյգայտարձ &«^.սաոյգացացանել
Փիլ.
ա ռ ո յ­
գութիւն
Պիտ, Փիլ, Նիւս, այս բոլորի մէջ հա­
յերէնի
ո յ > ո ւ
ձայն ափ ոխութեա՛ն
օրէնքը զար­
մանալի կերպով չէ պահուած։ Գրուած է նաև
առոգ, ոռոգ
և
առուդ,
առաջինից շինուա՛ծ են
առոգագաւակ
Փար՛պ,
առոգանալ
Սարդ. ա.
պետ, էջ 293,
Լմբ.
առոգանձն
Յհ. կթ.
առո­
գավարժ
Արծր,
առոգոլթիւն
Սոկր. 181.
աոո–
գեալ
Վրք. և վկ. սրբ, Ա, 536,
երկրորդից
ոոոգանալ
Ոսկ, պետր. և եղ, Արծր, իսկ վեր­
ջին ր
(՛
առուգէ
յարմարցուած է
աոուգանալ,
առուգութիւն, առուգագոյն
Պիտ. ձևերից, ո֊
րոնք
ա ռոյգ
բառի կանոնաւոր
ածանցներն
են, Բառս
հների մօտ շատ հազուագիւտ է.
ՆՀԲ
յիշում է միայն երկու օրինակ, այն է՝
առոգութիւն
Սիր. լ. 15 և Ոսկ. ես.։
–֊–
Կազմուած է
առ նախդիրով * ո յ գ
արմա­
տից, որ առանձին գործածուած
չէ և նշանա­
կում է «ոյժ, զօրութիւն», փոխառեալ է իրա–
նեանից. Հմմտ, զեդ.
ՅՕքքՏե–, ՅՕ^Օ, ՅՕ^քՅՐՅ
«
ոյժ,
զօրութիւն»
(831՜
էհօ101Ո36,
38, 39)\
Զանդիկ բառի երկրորդ ձևն է&0)&\\–, որ տա­
լիս է պհլ.Օ\, 0֊\ և սրանից էլ հյ.
ոյժ.
ճիշտ
այսպէս էլ զնդ.
Յ Օ ^ Յ հ –
պիտի տար պհլ. *0§,
որ աւանդուած
չէ և սրանից էլ հյ.
*
ո յ գ ։
Եր­
կու ձայների
(
ոյժ
և
ո յ գ )
լծորդութեան հա­
մար հմմտ.
տուժել
և
տուգանք,
երկուսն էլ
իրանական
փոխառութիւն։ Ըստ այսմ
ա ռ ոյգ
բառի
կազմութիւնը
այնպէս է՝ ինչպէս
ա–
ռ ո ղ ջ ։—
Աճ.
ՆՀԲ մեկնում է խառն ի խուռն
«
իբր ա֊
ռոգեալ, ոռոգեալ, առաճեալ, կամ ուռ֊
ճաց՚եալ
որպէս
զբոյսս, կամ առողջ և
ոյժ առեալ
յարբոլնս. կամ հարուստ և
Fonds A.R.A.M