10
բ ոյո ս
էջ
56
մեկնուած
է «զօրութիւն»,
էշ
57
«
բոյոս,
զօրութիւն,
ի
զօրու­
թենէ»,
էջ
52
«
բաւող,
զօրութիւն,
կամ
ի զօրութենէ»,
էջ
47
«
բայօզ
(
ան­
շուշտ նախապէս
օայօզ^),
զօրութիւն,
ի զօրութենէ»,
թերևս
նաև
նոյնից ածա­
կան
կազմուած՝
էջ
47
«
բայական,
դուզնաքեայ
քաջութիւն»,
էջ
51
«
բացա­
կանս, դուզնաքեայ
քաջութիւնս»։—
էջ
283
դնում
է «սեդրակ.
անվայր»,
որ
անշուշտ
հանել
է Վարդանի
Դանիէլի
մեկնութիւնից
(
բ. էջ
246,
ուր
դրւոլմ
է
անվար,
բայց
ոչ
անվայՐ^*
նոյն
հեղինակից
առած
պիտի
լինի՝
էջ
3
աբեթնաօո վ ք
բառը,
որի
նշանակութիւն
ը մոռացել
է դնել,
իսկ
Վարդան
(
նոյն
էջ) մեկնում
է «գովաշատ»։
Յատուկ
անունները
ես չեմ վերցրած
բա­
ռարանիս
մ
Հ
էջ։
Թէ որքան տգէտ
է հեղինակք,
այդ
երևում
է նոյն
իսկ
ամենահասա­
րակ
բառերի
մէջ. օր. էջ
94 «
Ել
արդումի
ալիւր»,
իբր թէ մի բառ
լինէր,
մեկնում
է
«
բաղարճ»\
Այս
բոլորից
հետևում
է, թէ պէտք
է շատ
զգուշութեամբ
վերաբերուիլ
սոյն բառագրքի
հետ
և նրա
յիշած
ձևերը
իբր
ճշմարտութիւն
չընդունի
լ։
Այսպէս
արի
ես
էլ և բառերը
ուշադիր
քննելուց
յետոյ,
եթէ
կեղծ
չգտայ,
անցկացրի
իմ բառարանի
մէջ, այն էլ միշտ
իբր կասկածելի
և
անստոյգ։
Հ. Ակինեան
(
ՀԱ
1930,
էջ
492)
այստեղ
էլ պահանջում
է, որ ես
մըտ֊
նէի
Երևանի
և էջմիածնի
ձեռագրատները,
բոլոր
ձեռագիր
հին
բառարան­
ները պրպտէի,
իրար
հետ
համեմատէի,
«
և փորձէի
վերականգնել
հին բնա–
գիրր
Ջեռագիրներոլ
ոլսումնասիրաթեամ
բ»։
Քննէի
նաև
ար՚֊սբերէն-պարս–
կերէն-հա
յերէն
բառագիրքը,
որին
հանդիպել
է էջմիածին
և որից
բառեր
կարող
էին ներս առնուած
լինել
Երեմիայի
բառգրքում։
Շատ
գեղեցիկ
ցան­
կութիւն
արդարև
և այնքան
գեղեցիկ,
որ
չեմ կարող
նրա
իրագործում
ր
չխնդրել
Վիեննայի
միաբանութեան
բազմաշխատ
անդամներից։
ԾԱՆՕԹ.֊
Երեմիայի
կամ
Հին բառարանի
ուսումնասիրութիւնը
և
բնագրի
վերական
գնում ր իր վրայ
վերցրեց
երկու տարի
առաջ՝
մեր
համալսարանի
ասպիրանտ,
այժմ
դասախօս
Արարատ
՚
Հարիթեանը։
Բայց
այսպիսի
գործերր
երկար
տարիների
աշխատանք
են
պահանջում։
Այս
բոլորից
յետոյ պարտք
եմ համարում
աւելացնել,
թէ կսխալին
նաև
նրանք,
որոնք կկարծեն,
թէ հայերէն
ամէն
բառ պէտք
է գտնեն
բառարա­
նիս
մէջ։
Սա Արմատական
բառարան
է. և ամէն բառ՝
որ արմատ
է և
կամ
արմատ
լինելու
երևոյթն
ունի, այո՛, անպատճառ
պէ՛տք
է գտնուի
բառա­
րանիս
մէջ։
Չգտնուիլը
թերութիւն
է։ Բայց ոչ֊արմատական
բառերր,
ածանց
կամ
բարդութիւն,
կարևոր
դէպքերում
միայն
տեղ
ունին
այստեղ։
Ւսկ
նրանց
ամբողջական
հաւաքումը
Հայկազեան
և Մալխասեան
բառարաննե­
րի գործն
է։ Ախալւոլմ
է նաև
Ակինեան,
երբ
իր
քննադատութեան
մէջ
(
ՀԱ
1930,
էջ
486)
գրում
է թէ «նա
ուզած
է ամէն
բառ,
որ տպագիր՝
հրա­
պարակի
վրայ
եղած
է, ներս
առնել
իւր բառագրքին
մէջ. և՛
հին, և՛
նոր
բառ,
և բարդութիւն։
Արդիւնքն
է որ ոչ հինը ներկայացուած
է լրիւ
և ոչ նո­
րը ամթողջութեամր։
Ել
առած
է ամէն
բառ,
և՛
ուղիղ
և՛
տարակուսական,
և՛ բնիկ
և՛ օտար
փ ո խ առութիւններ,
որոնք
կիրառուած
են հազուադէպ
և
հասած
են չարատանջ։
Ասով խճողուած
են բառարանին
էջերը
անլուր,
բար­
բարոս
բառերով։
Այս անխտիր
հաւաքումը
բառերոլ
կարող
են
միայն
շփոգ–
գնել
մտքեր։
Յաճախ
այս անպէտ
թառերուն
կը նոլիրուին
երկար
էջեր,
ստուգաբանելու
անոնք
ծագումը»։
Այս տողերից
երևում
է, որ գրողը
Արմա–
Fonds A.R.A.M