ԱՇԽ
219
ԱՇՈ
աշխետութիւն, աշխետանալ
ՀՀԲ (առանց վր–
կայութեան
)։
֊
Զնդ-ճձ&ք-ւճ֊
«
փայլուն, պայծառ,
լու­
սափայլ)), (իգականը
\
^,6\Խւ)
,
որից
Խ&-
^ ^ X
§ 3 6 է Յ
«
արևի լուսափայլ
գունդը, արե–
դակն)), հմմտ. նաև
3 – \
§ 3 6 Ո Յ
«
անփայլ, մը֊
թագոյն)). սրանցից են յառաջանում
պհլ.
*
ճ
§ 6 է
ձևը, որից փոխառեալ է նաև վրաց.
էեոշօօ
խ ս ե դ ի
«
աշխէտ
ձի», պահլաւերէնի
նոր ձևն
է Հ֊է—պրս.
§ 6 ճ >
ՊՀլ.
&
<էէ,
պրս.
յ ^ . ձ § 6 ճ
«
արև, փայլ»,
ՀՀ-ե&Խ.
XՕ
^-Տ^Ճ
(
ճԽձւձ)
«
արեգակ»
ևն։ Բայց իրանեան բառը
ունէր
նաև
«
աշխէտ
(
յատկապէս
ձիու
Համար)
նշանակութիւնը,
որից յառաշացել են պ^Լ.
Տտէ-Գ^Տ
«
կարմրահեր»,
պրս. ւ^վՀ֊Հ^ձ
§6ճ–
Ձ Տ բ
«
աշխէտ
ձիերով» (ըստ
ՇաՀնամէի՝
Ջէմշիդի
թոռան՝
Տուժի որդու
անունն է),
ծձ\Հ.Հ.ձ>
ՏՇՃՅՈՁ
«
յունապ»
(
գոյնի պատճա­
ռով այսպէս կոչուած),
օ^–*–**օ
«
է ա֊
նուն մի ի բովանդակ
անուանցն
երիվարի»,
^ > – Հ օ
ՏՇՃՅՃ
«
մատակախազ
ձի», քրդ.
§1
«
աշխէտ»,
հ6Տբ–1–§1
«
աշխետաձի»։
—
Հիւբշ.
101։
ՆՀԲ
յիշում է վրաց.
սխե աի։
Ուղիղ
մեկնութիւնը
տուաւ
^ս11Ք1՚,
0
Ո 6 Ո է
ԱՈճ 0ՇՇ1ճ&ոէ
3, 348,
որ
Լ Յ ^ Յ ^ ,
Խ1Ճ.
Տէսճ. §
144
մերժում է։ Հիւնք.
պրս.
§ 6 ճ Յ Ճ
բառից։
ԱՇԽՈՅԺ (՛ի
հլ. ըստ ՆՀԲ) «ուժեղ,
զօրեղ,
արի, կտրիճ» Յհ. իմ. պալլ. Պիտ. Մագ.
(
արդի
գրականում և
գաւառականներուս
«
աչքաբաց, եռանդուն»). որից
ա շխոյժք
«
ե֊
ռանգ, արութիւն» հոր. գ.
8.
աշխոյժութիւն
(
առանց
սղումի) Պտմ. աղէքս.
աշխոյժոլհի
«
թագուհի»
Հին բռ. գրուած է նաև
ա ժխ ո յժ ։
ՆՀԲ մեկնում է «հրային և ուժեղ», որով
ուզում է հանել
աշխէտ
և
ո յժ
թառերից։
ՒՀօբա՚ե,
թթգմ. Մշակ
1914,
X
122
հպրս.
*
x 5 3 ս ճVՅ
ձևից՝ որ ծագած է դը–
նում
զնդ.
,\
§Աճ="ա–ս. |<§Աճ
«
յու–
զուիլ, ցնղուիլ»
արմատից։
ԳԻՌ.֊Ախց. Ակն.Պլ.
աշխուժ,
Սեբ.
աշ–
կ աշ։
՛
ԱՇԿԱՐԱՅ
«
յայտնապէս»
Սղիշ. էջ
18.
մէկ անգամ
միայն գոծածոլած. ուրիշ վկա­
յութիւն չկայ, թառս յիշում ենմիայն ՋԲ և
ԱԲ.չունի ՆՀԲ։ Այժմ էլ գործածական է մի­
այն արևելեան գրականում, իսկ արևմտեա–
նից դուրս է վտարուած՝
իբրև
թուրքերէն\
գռեհիկ
բառ։
= Պազենդ.
Յ5Ա31՜3,
պկ.
3
§եՅՐՅե, 3§1(3–
ՀՅԼ
)
Հ, պրս.
շ\ճձ\
3
§1<3է՚, 3§1<ՅՐՅ. ՅՏ1<31՜3
և
սրանից էլ փոխառեալ
քրդ.
ձ%\ճ2ւՀ,
3
§11(ՅքՅ,
6
§Ա61՚3.
թրք.
&
Հ\)մ&Հ,
ռմկ.
6
§է
^3ք6,
որից
էլ սերբ. տձւՇ
՚
ձՈԷ,
Հ
$Կ
.
ՇէՕ ևն, բոլորն էլ
«
ակնյայտ»
նշանակութեամբ։
Հնագոյն
ձևն
է զնդ.
*
ՅV^§^(^^3
(
ՈՕէՈ
§
33),
որ կազմու­
ած Է
յ ա §
«
յայտնի,
ակնյայտ»–^–\լ2լՀ2ւ
«
ու­
նել» բառերից, ինչպէս սանս.
3
՝/1
§1էքէՅ,
նոր
ձևը
3
\
Ճ§1<2ՄՅ«
Հայերէնը
նման չէ պահլա­
ւերէն
ձևին, այլ պազենդ ու նորապարսիկ
ձևերին, որից Հետևում է, որ ուշ ժամա­
նակի փոխառութիւն է (Ե գար)։—Հիւբշ,
102։
Առաջին անգամ ՋԲ նշանակեց իբր
պրսկ.։
Ուղիղ մեկնեց
Տթ16^շ1,
Ասա.
Օ^ՈՆ
164
ևն։
ԳԻՌ.֊Ջղ.
աշկարա,
Ագլ.
ւոշկըրէօ՛,
Ղրթ՛
աշկ՚աՈՈ՛,
Պլ.
էշգ՚արէ
ևն՝ իբր նոր փո­
խառութիւն
արևելեան
թոլրքերէնից կամ
տաճկերէն ի ց։
*
ԱՇՄ
«
յասպիս
քարը»։ Մէկ անգամ գործ
է ածել Մարթին.–Պատկ.
,
Ո,թ8Ր0Ա6Ո1ա6
1
ՀՁ–\1էա,
էջ 72 ունի նաև
եաշմ
ձևը։
֊
Պրս.
7
ս
֊
ա
«
յասպիս»։
Աւելի ըն­
դարձակ տե՛ս
յասպիս
բառի տակ։
Ուղիղ մեկնեց նախ ՆՀԲ, յետոյ ՋԲ.
Պատկ, (անդ) ևն։
ԱՇՄՈԻՆԻՍԱՅ
«
վայրի ստեպղին կամգա­
զար». Բժշ. ունի միայն ՀԲուս. §
128
և յա­
ւել, էջ
675,
որ ասում է թէ այսօր էլ գոր­
ծածական է բառս Սեբաստիոյ
թարթառում։
ԱՇՄՈԻՇԱՅ
«
մոլոշ
թոյսը».
ունի
միայն
ՀԲուս. §
129,
ԱՇՆԱՊ
«
անծանօթ
թուփ է», Ռոշք. ստեփ.
ունի միայն ՀԲուս. §
130։
Այս թոյսը Քա–
ջունի, հտ. Գ.
17
մեկնում է
ՅՈ16,
թայց այս
թառը չկայ
թուն
բառարանում։
ԱՇՈԳԻ
«
առանձին, յատուկ,
մասնաւոր»,
նորագիւտ բառ, որ մէկ անգամ գործա­
ծուած է Իրեն, ցոյցք, էջ
15 «
Այս
է օրհնու֊
Fonds A.R.A.M